Жаңа туған нәрестеге алғашқы күндердегі күтім оның денсаулығы мен дұрыс дамуы үшін маңызды рөл атқарады. Бұл кезеңде ата-аналарға нәресте күтімінің негізгі дағдыларын меңгеру керек, ал акушерлер осы процесте маңызды қолдау көрсетеді. Акушерлер нәресте денсаулығын бақылап қана қоймай, ата-аналарға нәрестені қалай күту керектігін үйретіп, қажет жағдайда көмек көрсетеді. Бұл мақалада жаңа туған нәрестеге күтім жасаудағы акушерлердің рөлі және олар ата-аналарға үйрететін негізгі күтім дағдылары туралы қарастырылады.
- Нәрестенің алғашқы медициналық тексерісі
Жаңа туған нәрестенің алғашқы күндері оның денсаулығын бақылау және қалыпты дамуын қамтамасыз ету өте маңызды. Акушерлер баланың алғашқы медициналық тексерісін жүргізеді:
Салмақ пен бой өлшеу: Нәресте туғаннан кейінгі алғашқы сағаттарда акушерлер оның салмағы мен бойын өлшеп, даму көрсеткіштерін анықтайды. Бұл мәліметтер баланың кейінгі дамуын бақылау үшін қажет.
АҚШ (Ағашкереу) тесті: Акушерлер нәрестенің өмірге бейімделуін анықтау үшін АҚШ (Ағашкереу) шкаласын қолданады, ол баланың жүрек соғысы, тыныс алуы, бұлшықет тонусы, рефлекстері мен терісінің түсін бағалауға негізделген.
- Тері күтімі және гигиена
Жаңа туған нәрестенің терісі өте сезімтал және нәзік болады, сондықтан тері күтімі мен гигиенаны сақтау ерекше маңызды.
Алғашқы жуындыру: Акушерлер ата-аналарға нәрестені қалай дұрыс жуындыру керектігін көрсетеді. Алғашқы жуындыру кезінде су температурасы шамамен 37°C болуы керек, ал нәрестенің терісіне зиян келтірмейтін жұмсақ сабын немесе арнайы балаларға арналған өнімдер қолданылуы тиіс.
Тері күтімі: Нәрестенің терісі өте нәзік болғандықтан, оның ылғалдылығын сақтау үшін арнайы балалар майлары мен кремдерін қолдану қажет болуы мүмкін. Акушерлер ата-аналарға бұл өнімдерді қалай және қашан қолдану керектігін үйретеді.
- Кіндікке күтім жасау
Нәресте туғаннан кейін кіндік бауы кесіледі, және ол толық жазылғанша оған дұрыс күтім жасау керек. Акушерлер кіндікке күтім жасаудың барлық қажетті шараларын түсіндіреді.
Кіндікті дезинфекциялау: Кіндік аймағын тазалықта ұстау үшін акушерлер дезинфекциялық құралдармен оны күнделікті өңдеуді ұсынады. Кіндік толық жазылғанша құрғақ және таза болуы қажет.
Кіндік бауының түсуі: Кіндік бауының қалдығы шамамен бір-екі апта ішінде түседі. Бұл кезеңде акушерлер ата-аналарға кіндік аймағын кездейсоқ зақымдап алмауды ескертеді және кіндікке қол тигізбеуді ұсынады.
- Тамақтандыру және емізу
Емізу – нәрестенің дұрыс дамуы мен денсаулығы үшін ең маңызды аспектілердің бірі. Акушерлер аналарды емізу процесіне үйретіп, алғашқы қиындықтарды жеңуге көмектеседі.
Емізудің алғашқы күндері: Акушерлер аналарға нәрестені қалай дұрыс емізу керектігін көрсетеді. Баланың кеудеге дұрыс орналасуы сүттің жақсы бөлінуіне және нәрестенің дұрыс тамақтануына әсер етеді. Сондай-ақ, акушерлер анаға емізу кезінде қандай позалар ыңғайлы болатынын түсіндіреді.
Тамақтану жиілігі: Жаңа туған нәрестелер жиі тамақтанады, кейде әрбір 2-3 сағат сайын. Акушерлер ата-аналарға нәрестенің сұранысын қадағалап, оны жиі емізуге кеңес береді.
- Ұйқы және қауіпсіздік
Нәрестенің ұйқысы оның денсаулығы мен дамуы үшін өте маңызды. Акушерлер ата-аналарға нәрестенің ұйқысы туралы негізгі ақпарат береді және оның қауіпсіздігіне ерекше көңіл бөлуді ұсынады.
Ұйқы тәртібі: Нәрестелердің ұйқысы тұрақты болмайды, олар тәулігіне 16-18 сағат ұйықтауы мүмкін. Акушерлер ата-аналарға баланың ұйқы тәртібін бақылап, оны тыныш және қауіпсіз ортада ұйықтатуға кеңес береді.
Ұйқыдағы қауіпсіздік: Акушерлер нәрестенің арқаға жатып ұйықтағанын ұсынады, бұл кенеттен болатын нәресте өлімі синдромының (СВДС) алдын алу үшін маңызды. Сондай-ақ, кереуетте бос жастықтар, жамылғылар және жұмсақ ойыншықтар болмауы тиіс.
- Жөргек ауыстыру
Жөргек ауыстыру – жаңа туған нәрестеге күтім жасаудағы маңызды дағды. Акушерлер ата-аналарға жөргекті қалай дұрыс ауыстыру керектігін және жөргекпен байланысты тері проблемаларын болдырмау шараларын үйретеді.
Жөргекті жиі ауыстыру: Нәрестенің терісі өте нәзік болғандықтан, жөргекті жиі ауыстырып отыру керек. Акушерлер ата-аналарға жөргекті ауыстырудың дұрыс уақытын және теріге қалай күтім жасау керектігін түсіндіреді.
Терінің қызаруын болдырмау: Тері қызарып кетпеуі үшін, жөргек ауыстырылған сайын нәрестенің жыныс мүшелерін таза сумен жуу және құрғақ ұстау қажет. Акушерлер теріні тыныс алуға мүмкіндік беретін арнайы майлар мен кремдерді қолдануды ұсынады.
- Ата-аналарға психологиялық қолдау көрсету
Жаңа туған нәрестеге күтім жасау ата-аналар үшін үлкен жауапкершілік. Акушерлер ата-аналарға психологиялық қолдау көрсетіп, олардың кез келген сұрақтарына жауап береді және күмәндарын жояды.
Сенімділік қалыптастыру: Көптеген ата-аналар алғашқы күндері нәресте күтімінде өздеріне сенімсіздік сезінуі мүмкін. Акушерлер оларды қолдап, ата-аналық міндеттерін жақсы орындайтынына сенімді болуға көмектеседі.
Ата-аналардың бірлескен әрекеті: Акушерлер әкелерге де нәресте күтіміне белсенді араласуды ұсынады. Бұл ана мен баланың жағдайын жақсартуға көмектесіп, әке мен баланың арасындағы байланысты нығайтады.
Қорытынды
Жаңа туған нәрестеге алғашқы күндердегі күтім ата-аналар үшін жауапты әрі маңызды кезең. Акушерлер бұл процессте үлкен рөл атқарады, олар нәресте денсаулығын бақылап қана қоймай, ата-аналарға негізгі күтім дағдыларын үйретеді. Гигиенаны сақтау, тамақтандыру, ұйқы және жөргек ауыстыру сынды маңызды аспектілерді үйрену арқылы ата-аналар нәрестенің дұрыс дамуына және оның денсаулығының нығаюына ықпал етеді.
Авторы: Апетова Ардак Кимурановна, акушерка послеродовое отделение
Есембаев Жанар Мажиновна, старшая акушерка послеродовое отделение
ГКП на ПХВ Областной перинатальный центр г. Талдыкорган
