Босанғаннан кейінгі кезең – жаңа отбасы үшін үлкен өзгерістер мен жауапкершіліктердің уақыты. Осы кезеңде ана мен нәресте үшін ғана емес, әке үшін де жаңа міндеттер пайда болады. Әкелердің босанғаннан кейінгі қолдауы ана мен балаға оң әсер етеді және отбасының эмоционалдық тепе-теңдігін сақтауға көмектеседі. Акушерлер әкелерді нәресте күтіміне белсенді қатыстыру арқылы анаға да, балаға да қолдау көрсету процесін жеңілдетеді. Бұл мақалада әкелердің босанғаннан кейінгі кезеңде рөлін қалай күшейтуге болатыны және акушерлердің әкелерді қалай тартатыны талқыланады.
- Әкелердің босанғаннан кейінгі қолдаудағы рөлі
Әкелердің босанғаннан кейінгі кезеңде ана мен нәрестеге көрсететін қолдауы олардың жалпы әл-ауқаты мен қалпына келуіне айтарлықтай әсер етеді. Бұл қолдау эмоционалдық, физикалық және практикалық деңгейлерде көрінеді.
1.1. Эмоционалдық қолдау
Әкелердің эмоционалдық қолдауы ананың босанғаннан кейінгі қиындықтарды жеңуіне көмектеседі. Ана жаңа рөліне бейімделіп жатқанда, серіктестің мейірімі, түсінігі және қолдауы оның эмоционалдық тұрақтылығын сақтайды.
Көңіл-күйдің тұрақтылығын сақтау: Әкелер ананың көңіл-күйіне назар аударып, оны қолдап, оның сезімдері мен қажеттіліктерін түсінуге тырысуы керек.
Сөйлесуге уақыт бөлу: Әкелер серіктесімен босанғаннан кейінгі тәжірибелер мен қиындықтар туралы ашық әңгімелесіп, оның жағдайын түсінуге мүмкіндік береді.
1.2. Практикалық қолдау
Әке баланың күтіміне қатысу арқылы анаға демалуға және қалпына келуге мүмкіндік береді. Бұл жаңа туған нәрестенің денсаулығы мен дамуына оң әсер етеді және әкенің балаға деген байланысты нығайтады.
Бала күтіміне қатысу: Әке жөргек ауыстыру, нәрестені киіндіру, жуындыру және ұйықтату сияқты міндеттерді өз мойнына ала алады. Бұл анаға физикалық күшін қалпына келтіруге көмектеседі.
Үй шаруасына көмектесу: Үй шаруасындағы міндеттерді бөлісу анаға бос уақыт пен демалуға мүмкіндік береді.
- Акушерлердің әкелерді қолдауға тарту тәсілдері
Акушерлер әкелердің босанғаннан кейінгі кезеңде ана мен нәрестеге көрсететін қолдауын күшейту үшін оларға арнайы кеңестер мен нұсқаулықтар береді. Олар әкелерді практикалық міндеттерге тарту арқылы олардың отбасындағы рөлін нығайтуға көмектеседі.
2.1. Әкелермен ашық әңгімелесу
Акушерлер әкелермен босанғаннан кейінгі процестер туралы ашық сөйлесіп, олардың рөлінің маңыздылығын түсіндіреді. Бұл әкелерге жаңа міндеттерге дайын болуға көмектеседі және олардың отбасындағы қолдау көрсетуге деген сенімін арттырады.
Бала күтімінің негіздерін түсіндіру: Акушерлер әкелерге нәрестенің күтіміндегі маңызды аспектілерді – жөргек ауыстыру, емізуге көмектесу, ұйықтату, жуындыру – үйретеді.
Эмоционалдық қолдаудың маңыздылығын түсіндіру: Әкелер анаға эмоционалдық қолдау көрсету арқылы оның қалпына келуіне қалай көмектесетінін түсінуі қажет.
2.2. Жұптарға кеңес беру
Акушерлер серіктестерге бірге әрекет етудің маңыздылығын түсіндіре отырып, әкелерді анамен бірге командалық жұмысқа шақырады. Бірлескен әрекеттер анаға ғана емес, әкеге де отбасындағы жаңа рөліне бейімделуге мүмкіндік береді.
Түнгі күтімді бірге ұйымдастыру: Акушерлер әкелерге түнде нәрестеге кезекпен күтім жасау немесе емізу кезінде анаға көмектесу сияқты міндеттерді орындауды ұсынады.
Бірлескен шешім қабылдау: Әке мен ана арасындағы ынтымақтастық отбасының барлық мүшелерінің эмоционалдық әл-ауқатын жақсартады.
2.3. Әкелерді нәресте күтіміне тарту
Акушерлер әкелерді нәресте күтіміне белсенді қатысуға ынталандырады. Бұл баламен байланыс орнатуға және әкенің бала тәрбиесіндегі рөлін күшейтуге көмектеседі.
Жөргек ауыстыру және жуындыру: Әке нәрестеге күнделікті күтім көрсетуді үйреніп, бұл процестерде белсенді болуы керек. Акушерлер әкелерге бұл міндеттерді қалай дұрыс орындау керектігін көрсетеді.
Ұйықтату және тыныштандыру: Әке баланы тыныштандыру және ұйықтату процестеріне қатысып, баланың эмоциялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға көмектеседі.
2.4. Әкелерге қолдау көрсету
Әкелер де босанғаннан кейінгі кезеңде жаңа рөлдеріне бейімделу қиындықтарын бастан кешіруі мүмкін. Акушерлер әкелерге эмоционалдық қолдау көрсетіп, оларды осы процесте жігерлендіреді.
Әкелерге кеңес беру: Акушерлер әкелерге өз сезімдері мен уайымдарын бөлісуге мүмкіндік беріп, олардың эмоциялық күйін түсінуге көмектеседі.
Психологиялық қолдау: Әкелердің психологиялық әл-ауқаты да маңызды, сондықтан акушерлер қажет болған жағдайда әкелерге де қолдау көрсетуге дайын болуы керек.
- Әке мен баланың арасындағы байланысты нығайту
Әкелердің бала күтіміне белсенді қатысуы әке мен бала арасындағы байланысты нығайтуға көмектеседі. Бұл байланыс баланың дамуы үшін өте маңызды.
3.1. Тері арқылы байланыс (skin-to-skin contact)
Акушерлер әкелерге баламен тері арқылы байланыс орнатудың маңыздылығын түсіндіреді. Бұл нәрестенің тыныштануына және оның әкесімен байланысын нығайтуға көмектеседі.
Тыныштық және қауіпсіздік сезімі: Әке мен баланың тері арқылы байланысы баланың эмоционалдық дамуына оң әсер етеді және оны тыныштандырады.
Баланың дамуы: Тері арқылы байланыс баланың физикалық және психикалық дамуына әсер етеді.
3.2. Күнделікті міндеттерге қатысу
Әке күнделікті бала күтіміне қатыса отырып, балаға қамқорлық пен сүйіспеншілік сезімін көрсете алады. Бұл анаға демалуға мүмкіндік береді және отбасындағы жауапкершілікті бөлу процесін жақсартады.
Киіндіру және шомылдыру: Әке нәрестенің күнделікті күтіміне қатысу арқылы балаға жақындық сезімін дамытады.
Баланы серуенге шығару: Әкелер бала күтімінің бір бөлігі ретінде оны серуендеуге немесе ауада уақыт өткізуге шығара алады. Бұл анаға демалуға уақыт береді және баламен қарым-қатынас жасауға көмектеседі.
Қорытынды
Босанғаннан кейінгі кезеңде әкелердің қолдауы ана мен балаға күтім жасауда маңызды рөл атқарады. Акушерлер әкелерді осы процесте белсенді қатысуға ынталандырып, олардың жаңа рөлдеріне бейімделуіне көмектеседі. Әкелердің нәресте күтіміне және ананы қолдауға белсенді араласуы отбасының эмоционалдық әл-ауқатын жақсартып, ата-ана мен баланың арасындағы байланысты нығайтады
Авторы: Есембаев Жанар Мажиновна, старшая акушерка послеродовое отделение
Апетова Ардак Кимурановна, акушерка послеродовое отделение
ГКП на ПХВ Областной перинатальный центр г. Талдыкорган
