Шала туған нәрестелерге күтім жасау — медицинадағы ең жауапты және күрделі салалардың бірі. Нәрестелердің толық жетілмеген ағзасы мен денсаулық жағдайы олардың өмірін сақтап қалуда ерекше мамандандырылған күтімді қажет етеді. Бұл процесте тек медициналық біліктілік қана емес, сондай-ақ күрделі этикалық мәселелерді дұрыс шешу қабілеті де маңызды рөл атқарады. Шала туған нәрестелерді күту кезінде медбикелер үнемі күрделі шешімдер қабылдау қажеттілігіне тап болады, өйткені әрбір жағдайдың медициналық және этикалық аспектілері тығыз байланысты.
Шала туған нәрестелерді күту кезіндегі этикалық мәселелер
Шала туған нәрестелердің өмірін сақтап қалу үшін қолданылатын заманауи медициналық технологиялар мен әдістердің арқасында олардың өмір сүру мүмкіндіктері айтарлықтай артты. Алайда әрбір нәрестенің жағдайы жеке қарауды талап етеді, сондықтан этикалық мәселелердің туындауы жиі кездеседі. Нәрестенің өмірін сақтап қалу үшін көрсетілетін көмек кейде күрделі моральдық және кәсіби шешімдер қабылдауды талап етеді.
- Өмір сүру және медициналық көмек алу құқығы
Шала туған нәрестелердің өмір сүруге және медициналық көмек алуға құқығы бар, бірақ олардың өмір сүру мүмкіндігі кейде өте төмен болуы мүмкін. Бұл жағдайда медбикелер мен дәрігерлер нәрестенің өмір сүру сапасын және болашақтағы денсаулығын ескере отырып, емдеу жоспарын құруы қажет. Кейбір жағдайларда, өмір сүру мүмкіндігі төмен болғанда, дәрігерлер мен медбикелер өмірді ұзартудың қаншалықты негізді екенін және бұл шешім нәрестенің денсаулығына қандай әсер ететінін шешу керек болады. - Инвазивті процедуралар және олардың қажеттілігі
Шала туған нәрестелерге жиі инвазивті медициналық процедуралар жасалады, мысалы, жасанды тыныс алдыру немесе тамыр арқылы қоректендіру. Бұл процедуралар нәрестенің өмірін сақтап қалуға көмектескенімен, олардың ауыртпалығы мен болашақтағы ықтимал салдарын да ескеру қажет. Медбике әрбір процедураның қажеттілігін түсініп, оны орындау барысында нәрестенің жағдайын тұрақты бақылауы тиіс. - Ата-аналардың құқықтары мен пікірлерін ескеру
Ата-аналар шала туған нәрестелердің күтімі мен емдеуіне қатысты шешім қабылдауға құқығы бар. Дегенмен, кейбір жағдайларда ата-аналардың эмоциялық жағдайы немесе медициналық білімнің жеткіліксіздігі дұрыс шешім қабылдауға кедергі келтіруі мүмкін. Медбике ата-аналарға толық ақпарат беріп, оларды шешім қабылдау процесіне белсенді қатыстыруы қажет.
Медбикенің рөлі
Шала туған нәрестелерге күтім жасау кезінде медбикенің рөлі тек медициналық көмек көрсетумен шектелмейді. Медбике көптеген этикалық мәселелерге қатысып, қиын жағдайларда шешім қабылдауға көмектеседі. Бұл шешімдер нәрестенің өмірін сақтап қалу, оның болашақ денсаулығын қамтамасыз ету және ата-аналардың құқықтарын құрметтеу мәселелерін қамтиды.
- Жағдайды бағалау және бақылау
Медбике нәрестенің денсаулығын үнемі бақылап, оның өмірлік маңызды көрсеткіштеріне қатысты дәрігерлерге ақпарат береді. Бұл мәліметтер негізінде дұрыс шешім қабылданып, емдеу жоспары түзетілуі мүмкін. Медбике нәрестенің жай-күйін бағалай отырып, оны күту әдістерін өзгерту қажет болса, дәрігермен бірге әрекет етеді. - Ата-аналармен ашық байланыс
Медбике ата-аналармен ашық, түсінікті тілде сөйлесіп, оларды баланың жағдайы мен емдеу шаралары туралы хабардар етуі тиіс. Ата-аналардың сұрақтарына жауап беріп, олардың пікірін ескеру маңызды. Медбике ата-аналарға психологиялық қолдау көрсетіп, оларды емдеу процесіне белсенді қатысуға шақырады. Бұл ата-аналарға сенім мен үміт береді. - Шешім қабылдаудағы қолдау
Медбикелер шала туған нәрестелерге күтім жасауда дәрігерлермен бірлесе жұмыс істеп, маңызды шешімдер қабылдауға қатысады. Медбикенің кәсіби тәжірибесі мен интуициясы нәрестенің күтімі мен емдеу әдістерін таңдау кезінде маңызды рөл атқарады. Кейбір күрделі жағдайларда, мысалы, өмірді ұзартуға қатысты шешім қабылдағанда, медбикенің нәрестенің жағдайын бағалауы шешуші фактор болуы мүмкін. - Этикалық құндылықтарды сақтау
Медбикелердің шала туған нәрестелерге күтім көрсету кезіндегі ең маңызды міндеттерінің бірі — медициналық этиканы сақтау. Әрбір нәрестенің өмірі мен денсаулығы басты құндылық ретінде қарастырылуы тиіс. Сонымен қатар, медбикелер ата-аналардың құқықтары мен шешімдерін құрметтеуі қажет, себебі олар баланың болашағына қатысты маңызды шешімдер қабылдайды.
Қиын жағдайларда шешім қабылдау
Шала туған нәрестелерге күтім жасау кезінде медбикелерге қиын жағдайларда шешім қабылдау қажеттілігі жиі туындайды. Мұндай жағдайларда медициналық және этикалық аспектілерді ескере отырып, дұрыс шешім қабылдау үшін командалық жұмыс қажет.
- Клиникалық жағдайды талдау
Шешім қабылдаудың бірінші қадамы — нәрестенің клиникалық жағдайын мұқият бағалау. Медбике нәрестенің өмірлік маңызды көрсеткіштерін бақылап, олардың өзгерістерін дәрігерге дер кезінде хабарлайды. - Этикалық және кәсіби нормаларды ескеру
Медициналық шешім қабылдауда тек клиникалық деректер ғана емес, этикалық нормалар да ескеріледі. Медбикелердің кәсіби тәжірибесі нәрестенің денсаулығы үшін ең қолайлы шешім қабылдауға ықпал етеді. - Командалық жұмыс
Шала туған нәрестелерге күтім жасауда командалық жұмыс ерекше маңызды. Медбикелер дәрігерлермен тығыз қарым-қатынаста болып, бірлесе отырып дұрыс шешім қабылдайды. Медициналық командадағы әрбір маманның пікірі маңызды, өйткені бұл нәрестенің өмірі мен болашағына тікелей әсер етеді.
Қорытынды
Шала туған нәрестелерге күтім жасау кезінде туындайтын этикалық мәселелер медбикелерден жоғары кәсіби біліктілік пен жауапкершілікті талап етеді. Медбикелердің рөлі — тек медициналық процедураларды орындау ғана емес, сондай-ақ ата-аналармен жұмыс істеу, қиын жағдайларда шешім қабылдау және этикалық нормаларды сақтау. Әрбір шешім нәрестенің өмірі мен болашағына әсер етеді, сондықтан медбикелердің кәсіби тәжірибесі мен этикалық құндылықтары бұл процессте маңызды рөл атқарады.
Автор: Несіпқазинова Бақтыгүл Сатыбалдықызы , Нәрестелерді жетілдіру бөлімі медбикесі
Несипбаева Айдана Максутовна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
Кесикбаева Гульмира Сарсенгалиевна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
МШЖҚ «Облыстық перинаталдық орталық» МҚК, Талдыкорған, Жетісу Облысы
