Автор: Рахманова Мария Кемелахуновна, Рустембекова Замзагуль Мадияровна, Кусаинова Бакытгуль Тулегеновна, жансақтау бөлімінің мейіргерлері, ШЖҚ «Облыстық кардиологиялық орталық» МКК
«Стенокардия» тұжырымдамасы негізінен қарқынды физикалық белсенділік кезінде пайда болатын жүрек аймағындағы ауырсыну белгілерінің әртүрлі түрлерін біріктіреді. Медициналық тілде бұл 15-20 минут бойы қатты ауырсыну сезілетін және нитроглицерин қабылдаған кезде ауырсыну сезімінің басылатын миокард ишемиясының белгісі. Симптомдар бір мезгілде немесе оқшауланған көріністер түрінде пайда болуы мүмкін, бұл бастапқы диагнозды қиындатады.
Алғашқы ескерту белгілері пайда болған кезде дереу медициналық көмекке жүгіну маңызды, өйткені стенокардия — бұл миокард инфарктісінің сенімді хабаршысы және жүрек бұлшықетінің жұмысындағы елеулі бұзылуларды көрсетеді.
Симптоматикалық көрінісіне байланысты мыналар бар:
• тұрақты стенокардия аса күрделі емдеуді қажет ететін аурудың түрі;
• тұрақсыз стенокардия – ең қауіпті, бастапқы сипаттағы немесе әр жолы өзін жаңа белгілермен сезінетін;
• стенокардия – физикалық белсенділіктің жоғарылауының өзгермейтін белгісі
тыныштықтағы стенокардия анық себебі жоқ және тіпті ұйқы кезінде де көрінуі мүмкін, дүрбелең сезімімен, тұншығумен және вегетативті бұзылулар жиынтығымен бірге жүреді.
Сипаттама белгілер стенокардияны жүрек бұлшықетінің басқа ауруларынан ажыратуға мүмкіндік береді:
1.кеуде тұсының ауырсынуы;
2. сол жақ иық , мойынға немесе қолға ауру сезімінің берілуі;
3. пульс пен қан қысымының айтарлықтай ауытқуы.
Стенокардияның себептері
Стенокардия ұзақ уақыт зерттеу аурудың дамуының физиологиялық механизмін дәл атауға мүмкіндік береді. Тамақтану және метаболикалық бұзылуларға байланысты тамырлардың люмені атеросклеротикалық бляшкаларға байланысты бірте-бірте тарылады.
Қан айналымының нашарлауы жүрек бұлшық етінің жасушаларының оттегі жетіспеушілігі тудырады, соның нәтижесінде айқын және жеткілікті қатты кеуде тұсының ауырсынуын тудырады.
Қан тамырларының қабырғаларында атеросклеротикалық бляшкалардың пайда болуы және жиналуы себеп болатын факторлар:артериялық гипертензия белгілері, темекі шегу, семіздік, қант диабетінің белгілері, физикалық белсенділіктің төмен болуы.
Бастапқы диагнозды қою кезінде маман келесі факторлардың бірінің немесе бірнешеуінің ықтимал әсерін ескеру керек
— гиперлипидемия – жоғары тығыздықтағы липопротеидтердің бір мезгілде төмендеуімен холестерин алмасуының бұзылуы;
-физикалық белсенділік – холестериннің жинақталуы фонында семіздіктің дамуын тудыратын қозғалыстың болмауы;
— артериялық гипертензия – оттегі тапшылығына байланысты жүректің ишемиялық ауруының серігі;
— ең қауіпті қауіп факторларының бірі болып саналатын 2 типті қант диабеті;
— темекіге тәуелділік – қандағы оттегінің көлемін азайтуға көмектеседі, қан қысымын жоғарылатады және атеросклеротикалық бляшкалардың жиналуына байланысты тарылған артериялардың түйілуіне ықпал етеді.
Зертханалық зерттеу әдістері науқасқа дәл диагноз қоюға көмектеседі. Қан сынағы мыналарды анықтай алады:
• жалпы холестерин деңгейі және липидті фракциялар деп аталатын;
• қанның ұю көрсеткіштері;
• глюкоза деңгейі;
• жүйелі қабыну маркерлері;
• қанда холестерин алмасуына және қанның оттегімен қанығу деңгейіне әсер ететін басқа заттардың болуы.
Аспаптық диагностикалық әдістердің ішінде мыналар ерекше маңызға ие:
• Стенокардия ұстамасының шыңындағы ЭКГ;
• әртүрлі сыртқы жағдайларда жүректің жұмысындағы ауытқуларды анықтауға мүмкіндік беретін күнделікті ЭКГ мониторингі;
• EchoCG – жүрек бұлшықетінің жиырылу процесіндегі ишемиялық өзгерістер мен бұзылыстарды анықтайды;
велоэргометрия – стенокардия белгілерінің пайда болу қаупінсіз пациентке жүктеменің максималды деңгейін анықтайды;
• ультрадыбыстық толқындардың көмегімен стресстік эхокардиография;
• жүрек құрылымының компьютерлік томографиясы;
• коронарлық ангиография – контрастты затты енгізу арқылы рентгенография.
Алынған нәтижелер негізінде емдеу курсы әзірленеді және хирургиялық араласу туралы шешім қабылданады.
Стенокардия емдеу
Стенокардияда алғашқы көмек — ауырсынуды азайтатын нитроглицеринді қабылдау.
Тұрақты емдеу курсы ишемиялық препараттарды қабылдауға бағытталған, соның арқасында жүрек оттегінің жетіспеушілігі жағдайында тұрақты жұмысын жалғастырады.
Стенокардияның алдын алу
Аурудың даму қаупін салмақ пен қан қысымын бақылау, салауатты өмір салтын ұстану, темекі шегуді тастау, толық физикалық белсенділік, тұрақты психо-эмоционалды жағдайды сақтау және қант диабетін емдеу арқылы азайтуға болады.
