Авторлар:Абилова Куляш Саулетовна – балалар бөлімінің аға мейірбикесі
Меркибаева Индира Анарбековна – жұқпалы аурулар бөлімінің мейірбикесі
Медетова Күлжан Бейсембиевна – реанимация бөлімінің аға мейірбикесі
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» МКК
Аннотация
Менингит – орталық жүйке жүйесін зақымдайтын, жедел дамитын және өмірге қауіп төндіретін жұқпалы аурулардың бірі. Ерте диагностикалау және уақытылы көмек көрсету ауру салдарын жеңілдетуге ықпал етеді. Бұл мақалада менингиттің алғашқы белгілері, қауіп факторлары, мейірбикенің бақылаудағы рөлі мен науқасқа күтім көрсету тактикасы қарастырылады.
Кіріспе
Менингит – ми қабықтарының қабынуы. Ол бактериялық, вирустық, сирек жағдайда саңырауқұлақты немесе паразиттік сипатта болуы мүмкін. Аурудың ауыр түрлері тез арада асқынуға әкелуі мүмкін, сондықтан алғашқы белгілерді дер кезінде анықтап, шұғыл көмек көрсету өте маңызды.
Балалар, әсіресе 5 жасқа дейінгі сәбилер мен жасөспірімдер – менингитке сезімтал топтың негізгі бөлігі. Бұл жағдайда мейірбикенің кәсіби бақылауы мен әрекеті ауру нәтижесіне тікелей әсер етеді.
Менингиттің негізгі түрлері
Түрі Қоздырғышы Ерекшелігі
Бактериялық Менингококк, пневмококк, гемофильді таяқша Ең қауіпті түрі. Жиі ауыр өтеді
Вирустық Энтеровирустар, герпес вирусы Жеңілірек өтеді, бірақ бақылау қажет
Туберкулездік Туберкулез микобактериясы Созылмалы, баяу дамиды, арнайы емді қажет етеді
Алғашқы белгілері
Менингиттің белгілері жас ерекшеліктеріне қарай әртүрлі көрініс беруі мүмкін. Алайда келесі симптомдар нақты ескерту белгілері болып табылады:
Жоғары қызу (38,5°C және одан жоғары)
Қатты бас ауруы
Мойын бұлшықеттерінің тартылуы (ригидтілік)
Жарыққа төзбеушілік
Құсу (тамақтанбай-ақ)
Есі жоғалуы, ұстама, делирий
Шақырғанға жауап бермеу, сананың бұлыңғырлығы
Балаларда: еңбектің ісінуі, тынышсыздық, жылау, сылбырлық
Мейірбикенің бақылау мен күтімдегі рөлі
Мейірбике – науқасқа күнделікті күтім жасап, алғашқы өзгерістерді анықтайтын басты тұлға. Оның қызметі келесі бағыттарды қамтиды:
Бақылау:
Дене қызуын жүйелі өлшеу
Пульс, тыныс алу жиілігі, қан қысымын бақылау
Эпилепсия тәрізді ұстама, сананың өзгерісі, тері түсінің көгеруін бақылау
Жас балаларда – еңбектің жағдайын тексеру
Күтім шаралары:
Төсек режимін сақтау
Сұйықтық режимін реттеу (дегидратацияны болдырмау)
Антибиотиктер мен вирусқа қарсы дәрілерді уақытылы егу
Теріні таза ұстау, қысым жараларын болдырмау
Пациенттің тыныштығын сақтау, бөлмеде жарық пен шуды азайту
Ата-аналармен жұмыс:
Аурудың белгілері мен динамикасы туралы үнемі ақпарат беру
Медициналық қызметкерлерге уақытылы хабарлау дағдыларын үйрету
Менингиттің алдын алу (вакцинация, жеке гигиена) туралы түсіндіру
Алдын алу шаралары
Вакцинация: менингококк, пневмококк, гемофильді инфекцияларға қарсы
Жеке гигиена: қолды жуу, жөтел этикетін сақтау
Контакттан кейінгі профилактика: науқаспен байланыста болған адамдарға профилактикалық антибиотик тағайындау
Ұжымдарда санитарлық-гигиеналық режимді сақтау
Қорытынды
Менингит – балалар мен ересектер үшін өмірге қауіпті инфекция. Ерте диагноз қою, үздіксіз мейірбикелік бақылау және тиімді күтім – аурудың асқынуын болдырмауға, асқыну қаупін азайтуға көмектеседі.
Мейірбике – бұл жағдайда тек орындаушы емес, науқастың жағдайын бақылаушы, қолдаушы және аурудан айығуына ықпал етуші негізгі тұлға. Жоғары кәсіби дайындық пен сезімталдық – мейірбикелік көмектің табысты болуына негіз.
