Автор: Төребеков Шыңғысхан Мәжітұлы, жоғары санатты стоматолог дәрігер, «Сарқан орталық аудандық ауруханасы» ШЖҚ КМК, «Лепсі» СБ.
Кариес – әлемдегі ең кең таралған стоматологиялық аурулардың бірі. Ол балалар мен ересектердің денсаулығына айтарлықтай әсер етеді. Кариес – бұл тіс эмалінің бұзылуы мен тіндердің зақымдануынан басталатын, емделмеген жағдайда тістің толық жоғалуына әкелетін процесс.
Балалардағы кариес
Ерекшеліктері:
Балалардағы кариес сүт тістерінде жиі кездеседі. Сүт тістері минералдарға бай емес, сондықтан оларды бактериялар оңай зақымдайды.
Жас балалардың тәтті тағамдарға құмарлығы және ауыз қуысының жеткіліксіз күтімі аурудың негізгі себептеріне жатады.
Симптомдары:
Ақ немесе сарғыш дақтардың пайда болуы;
Тістің сезімталдығы;
Тіс бетінде қара түсті ойықтардың пайда болуы.
Алдын алу:
Баланы алғашқы тіс шыққан кезден бастап дұрыс күтімге үйрету;
Тәтті тағамдарды шектеу;
Стоматологқа тұрақты бару.
Ересектердегі кариес
Ерекшеліктері:
Ересектердегі кариес тереңдеу қабілетіне ие. Ол тіс түбіріне дейін жетіп, асқынған жағдайда периодонтитке немесе тісті жоғалтуға әкелуі мүмкін.
Тамақ қалдықтарының дұрыс тазаланбауы, зиянды әдеттер (темекі шегу, газдалған сусындарды жиі тұтыну) және стресстер кариес қаупін арттырады.
Симптомдары:
Тіс ауыруы, әсіресе тәтті, ыстық немесе суық тағамдардан кейін;
Ауыздан жағымсыз иіс шығуы;
Тіс сауытының бұзылуы.
Алдын алу:
Күнделікті ауыз қуысының күтімін сақтау;
Балансқа толы тағамды пайдалану;
Жылына екі рет стоматологқа бару.
Кариес дамуының сатылары
Бастапқы саты: Тіс эмалінде ақ дақтар пайда болады. Бұл сатыда кариес қайтымды болуы мүмкін.
Беттік саты: Тіс эмалі зақымданады, бірақ дентинге әсер етпейді.
Орташа саты: Дентинге зақым келеді, бұл тістің сезімталдығын арттырады.
Терең саты: Кариес пульпаға дейін жетіп, күшті ауырсыну туғызады.
Қорытынды
Кариес – бұл алдын алуға болатын ауру. Оның басты себебі – ауыз қуысының гигиенасын сақтамау. Уақытылы ем қабылдап, профилактикалық шараларды орындау арқылы кариестің дамуын болдырмауға болады. Балалар мен ересектерге тұрақты стоматологқа баруды әдетке айналдыру маңызды.
Есіңізде болсын: сау тістер – ұзақ және сапалы өмірдің кепілі!
