Қазіргі қоғамда адамдар түрлі қаржылық тәуекелдерге жиі ұшырайды, әсіресе күтпеген жағдайларда. Мұндай сәттерде қаржылық қауіпсіздік, яғни «қорғаныс жастығы» үлкен маңызға ие. Өмірді сақтандыру – осындай қаржылық қорғаудың тиімді құралы. Ол тек өзіңізді ғана емес, отбасыңызды да түрлі қиыншылықтардан қорғауға көмектеседі. Сонымен қатар, бұл – ұзақ мерзімді инвестицияның қарапайым әрі сенімді түрі.
Өмірді сақтандыру нарығы
Қазақстанда өмірді сақтандыру нарығы жыл сайын қарқынды дамып келеді. Бүгінде елімізде 9 сақтандыру компаниясы осы бағытта қызмет көрсетеді. 2025 жылдың басына қарай 2,5 миллионнан астам белсенді сақтандыру келісімшарттары тіркелген. Ал 2025 жылдың алғашқы тоқсанында 750 мыңға жуық жаңа келісімшарт жасалды.
Өмірді сақтандырудың негізгі түрлері
Өмірді сақтандыру міндетті және ерікті болып екіге бөлінеді. Міндетті сақтандыруға еңбек барысында жазатайым оқиғалардан қорғау және туристерді сақтандыру жатады. Ал ерікті сақтандыру мынандай түрлерге бөлінеді:
- Жинақтаушы өмірді сақтандыру
- Зейнетақы аннуитеті
- Ауру мен жазатайым жағдайлардан сақтандыру
Өмірді сақтандырудың артықшылықтары
- Қаржылық қорғау – Өмірді сақтандыру полисі күтпеген жағдайларда (ауру, мүгедектік, қайтыс болу) қаржылық қиындықтарға тап болмауға көмектеседі.
- Жинақтау және инвестиция – Жинақтаушы өмірді сақтандыру арқылы болашаққа қаражат жинауға және оны өсіруге мүмкіндік бар.
- Салықтық жеңілдіктер – Қазақстанда ұзақ мерзімді жинақтаушы өмірді сақтандыруға салынған қаражат салық салудан босатылады.
- Мемлекеттік қолдау – Қазіргі уақытта Қазақстанда білім беру мақсатында жинақтаушы өмірді сақтандыру жүйесі талқылануда. Бұл сақтандыру арқылы ата-аналар баласының оқуына ақша жинап, мемлекеттен 5-7% көлемінде жыл сайынғы сыйақы ала алады.
- Зейнетақы кепілдігі – Зейнетақы аннуитеті арқылы азаматтар белгілі бір жасқа толғанда тұрақты төлем алып отырады.
Жинақтаушы өмірді сақтандырудың маңыздылығы
Жинақтаушы сақтандыру арқылы қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз етуге болады. Мысалы, ата-ана баласының оқуына ақша жинауды жоспарласа, жыл сайын сақтандыру компаниясына жарна төлеп, 18 жасқа толғанда қажетті соманы жинай алады. Егер ата-анасының бірі өмірден өтіп кетсе немесе еңбекке жарамсыз болса, сақтандыру компаниясы балаға келісімшартта көрсетілген соманы толық төлейді.
Зейнетақы аннуитеті – қаржылық тұрақтылық кепілі
Зейнетақы аннуитеті – бұл зейнет жасына жеткен азаматтардың тұрақты табыс алуын қамтамасыз ететін сақтандыру түрі. 2021 жылы кейінге қалдырылған зейнетақы аннуитеті енгізіліп, азаматтар 45 жастан бастап келісімшарт жасасып, 55 жастан бастап тұрақты төлем ала алады. Сонымен қатар, біріккен зейнетақы аннуитеті ұсынылып жатыр. Бұл жүйе бойынша ерлі-зайыптылар немесе жақын туыстар бірлескен аннуитет келісімшартын жасай алады.
Жоғары тәуекелдерден сақтандыру
Рисктік өмірді сақтандыру полисі күтпеген жағдайлардан қорғайды. Мұнда ең жиі кездесетін қауіптер:
- Кенеттен қайтыс болу
- Жазатайым жағдай салдарынан еңбекке жарамсыз болу
- Ауыр ауруларға шалдығу
Бұл жағдайда келісімшартта көрсетілген мұрагерлер сақтандыру төлемдерін алады.
Өмірді сақтандыру және инвестициялар
Қазіргі уақытта өмірді сақтандыру мен инвестицияны біріктіретін unit-linked жүйесі танымал болуда. Бұл өнім Еуропа мен АҚШ-та 60 жылдан бері қолданылады және инвестициялық құрал ретінде қарастырылады. Бұл жүйенің ерекшелігі – сақтандыру компаниясы салынған қаражатты инвестициялап, клиентке қосымша пайда әкеледі. Қазақстанда 600-ден астам адам осы өнімді таңдаған.
Қорытынды
Өмірді сақтандыру – бұл тек қаржылық қорғаныс ғана емес, сонымен қатар болашаққа салынған инвестиция. Бұл жүйе азаматтарға өздерін және жақындарын қорғауға, қаржылық тұрақтылыққа қол жеткізуге көмектеседі. Жинақтаушы сақтандыру, зейнетақы аннуитеті және unit-linked сияқты өнімдер болашаққа сенімділік береді. Сондықтан әрбір азамат өзіне және отбасына лайықты қаржылық қорғаныс туралы ойланып, сақтандыру полисін алуға шешім қабылдауы қажет.
