Авторлар:Ешенова Макпал Ашимханқызы, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Марданова Айдана Мысаевна, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Мухамеджанова Акмарал Сейткалиевна, Жалпы тәжірибелік дәрігер, Көксу аудандық орталық ауруханасы
Кіріспе
Қант диабеті – бұл созылмалы эндокриндік ауру, ол инсулин секрециясының жеткіліксіздігімен немесе организмнің инсулинге сезімталдығының төмендеуімен сипатталады. Қант диабетін тиімді басқару оның асқынуларының алдын алу үшін маңызды болып табылады. Амбулаториялық деңгейде бұл ауруды бақылау стратегиялық тәсілді талап етеді.
Қант диабетін амбулаториялық деңгейде басқарудың негізгі принциптері
- Ауруды ерте анықтау және мониторинг
Қауіп тобындағы адамдарға (артық салмақ, гипертония, тұқым қуалаушылық) тұрақты скрининг өткізу.
Глюкоза деңгейін үнемі бақылау (глюкометр арқылы өзін-өзі бақылау, HbA1c анализі).
Диабет асқынуларының (нефропатия, ретинопатия, диабеттік нейропатия) алдын алу үшін тұрақты медициналық тексерулер.
- Диета және өмір салтын өзгерту
Теңгерімді тамақтану: көмірсуларды бақылау, талшыққа бай тағамдарды тұтыну, тұз бен қант мөлшерін азайту.
Дене белсенділігін арттыру: күнделікті 30-60 минуттық жаттығулар жасау.
Артық салмақты төмендету және тұрақты дене салмағын сақтау.
- Фармакологиялық терапияны жүргізу
Инсулин немесе пероральды гипогликемиялық дәрілерді тағайындау.
Дәрілік препараттардың тиімділігін бағалау және қажет болған жағдайда емдеу режимін түзету.
Науқастарға дәрілік препараттарды дұрыс қолдануды үйрету.
- Қант диабеті асқынуларының алдын алу
Гипогликемия мен гипергликемия белгілерін түсіндіру және олардың алдын алу шараларын үйрету.
Диабеттік аяқ синдромының алдын алу: күнделікті аяқ күтімі, арнайы ортопедиялық аяқ киім қолдану.
Қан қысымын бақылау және жүрек-қан тамыр ауруларының профилактикасы.
- Пациенттерді оқыту және психологиялық қолдау
Қант диабеті бойынша мектептер ұйымдастыру және науқастарды оқыту.
Психологиялық кеңес беру және науқастарды эмоционалды қолдау.
Науқастарды диабетпен өмір сүруге бейімдеу және өзін-өзі бақылау қабілетін дамыту.
Қорытынды
Қант диабеті амбулаториялық деңгейде кешенді басқаруды талап ететін күрделі созылмалы ауру. Ерте диагностика, дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік, дәрі-дәрмектік терапия және асқынулардың алдын алу стратегиялары науқастың өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Медициналық қызметкерлердің басты міндеті – науқастарға тиімді өзін-өзі басқаруды үйрету және тұрақты медициналық бақылауды қамтамасыз ету.
