Электронды темекілердің зияны: денсаулыққа жаңа қауіп

Авторы:
Акишева Гульназ Даярхановна, медбике, «Талдықорған қаласы А.Кивилев атындағы ОВОРМБЖМ» КММ
Касымбаева Жанар Шапиолдақызы, медбике, Жетісу облысының ДШСБ ММ-нің «Дене мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға арналған спорттық даярлау орталығы» КММ
Есенбаева Анар Абдихамитовна, фельдшер, «Жетісу облысының Олимпиадалық резервтер дайындау орталығы» КММ

Кіріспе

Соңғы жылдары электронды темекілер дәстүрлі темекіге балама ретінде кең таралуда. Жастар мен ересектер арасында «қауіпсіз» деп саналатын бұл құрылғылардың танымалдығы артып келеді. Алайда, ғылыми зерттеулер электронды темекілердің зиянсыз еместігін дәлелдеді. Бұл мақалада электронды темекілердің адам денсаулығына әсері мен олардың зияны туралы айтылады.

Электронды темекілер дегеніміз не?

Электронды темекілер (вейптер) — бұл никотин мен хош иістендірілген сұйықтықты бу түрінде жеткізетін құрылғылар. Олардың құрамына көбінесе келесі компоненттер кіреді:

Никотин (кейбір сұйықтықтарда);

Пропиленгликоль мен глицерин;

Хош иістендіргіштер;

Металл бөлшектері (кейбір құрылғыларда).

Электронды темекілер көбіне дәстүрлі шылым шегуді тастауға көмектеседі деп жарнамаланса да, олар денсаулыққа жаңа қауіптер төндіруде.

Электронды темекілердің зияны

1. Никотинге тәуелділік:
   Электронды темекілерде никотиннің концентрациясы жоғары болуы мүмкін, бұл шылым шегуге тәуелділікті күшейтеді. Әсіресе, жастар арасында бұл тәуелділік қарқынды дамып жатыр.
2. Өкпе аурулары:
   Электронды темекі буының құрамындағы химиялық заттар өкпе тіндеріне зиян келтіреді. Зерттеулер вейпингтің өкпедегі қабыну процестерін тудыратынын көрсетеді.
3. Жүрек-қан тамыр жүйесіне әсері:
   Никотин жүрекке қосымша жүктеме түсіріп, қан қысымын жоғарылатады. Бұл инфаркт пен инсульт қаупін арттырады.
4. Құрамындағы химиялық заттардың зияны:
   Электронды темекілердегі пропиленгликоль мен хош иістендіргіштер қыздырылған кезде зиянды заттарға айналуы мүмкін.
5. Жастар денсаулығына қауіп:
   Электронды темекілер хош иістендіргіштері арқылы жасөспірімдерді қызықтырып, шылым шегуге алғашқы қадам ретінде қызмет етеді.

Жастар арасындағы таралуы

Электронды темекілердің жарнамасы оларды сәнді, зиянсыз және жастар арасында тартымды етіп көрсетеді. Әсіресе, әлеуметтік желілердегі танымалдық бұл құрылғылардың жасөспірімдер мен студенттер арасында кең таралуына ықпал етеді.

Кері әсерлері:

Танымал болу мақсатында жастар никотинге тәуелділікке тап болады.

Шылым шегуді бастағандардың көбі дәстүрлі темекіге ауысады.

Электронды темекілерді қолдануды азайту жолдары

1. Халықты ақпараттандыру:
   Электронды темекілердің шынайы зияны туралы білім тарату. Әсіресе, жасөспірімдер мен ата-аналарға арналған білім беру бағдарламалары қажет.
2. Заңнамалық шаралар:
   Электронды темекілерге қатысты жарнаманы шектеу, сатылымын қадағалау.
3. Темекі тастауды қолдау бағдарламалары:
   Электронды темекіге балама ретінде дәрігерлер ұсынған шылым шегуден бас тарту әдістерін насихаттау.
4. Қоғамдық денсаулық сақтауды нығайту:
   Мектептер мен спорттық ұйымдарда салауатты өмір салтын дәріптеу.

Қорытынды

Электронды темекілерді қауіпсіз деп санау — қате түсінік. Олар тек денсаулыққа зиян келтіріп қана қоймай, жастар арасында тәуелділікті арттырады. Денсаулық сақтау мамандары мен қоғам болып бұл мәселені шешуде белсенді жұмыс істеуіміз қажет.

Дені сау болашақ үшін электронды темекілерден бас тарту — дұрыс шешім! Біз осы мақсатта халықты қолдауға дайынбыз.