Автор: Байдилдинова Сауле Жолдыбаевна, хирургия бөлімі медбикесі
ТОО «Медицинский Центр Хак»
Кіріспе
Хирургиялық операциядан кейінгі оңалту – пациенттің сауығуындағы маңызды кезең. Оңалту шараларының дұрыс және уақытылы орындалуы науқастың тезірек қалпына келуіне, асқынулардың алдын алуға және қалыпты өмірге оралуына көмектеседі. Бұл үдерісте медбике негізгі рөл атқарады. Ол пациентке физикалық және эмоционалдық қолдау көрсетіп, дәрігердің тағайындауларын қадағалап, пациентті өз-өзіне күтім жасауды үйретеді. Осы мақалада операциядан кейінгі кезеңде медбикенің рөлі және негізгі оңалту шаралары қарастырылады.
- Операциядан кейінгі пациенттің жағдайын бақылау
Операциядан кейінгі оңалту пациент отадан шыққаннан кейін бірден басталады. Медбике науқастың жағдайын мұқият бақылап, оның өмірлік маңызды көрсеткіштерін қадағалайды және мүмкін болатын асқынуларды ерте анықтауға тырысады.
1.1. Өмірлік маңызды көрсеткіштерді бақылау
Дене температурасы: науқастың дене температурасы қабыну немесе инфекциялық үдерістерді ерте анықтау үшін үнемі өлшенеді.
Қан қысымы, пульс және тыныс алу жиілігі: жүрек-қан тамыр жүйесінің жағдайын және жалпы әл-ауқатын бақылауға көмектеседі.
Қандағы оттегі деңгейі (сатурация): әсіресе кеуде қуысы немесе өкпеге жасалған операциялардан кейін қанның оттегімен қанығуын бақылау маңызды.
1.2. Ауырсынуды бағалау және ауырсынуды басқару
Операциядан кейін науқас жиі ауырсыну сезінеді, және оның ауырсынуын дұрыс басқару қалпына келу үдерісінде маңызды рөл атқарады. Медбике:
Ауырсыну деңгейін үнемі бағалайды.
Дәрігер тағайындаған анальгетиктерді уақытында береді.
Пациенттің ауырсынуға реакциясын қадағалап, қажет болған жағдайда дәрігерге дозаны түзету туралы хабарлайды.
- Операциядан кейінгі жараны күту және инфекцияның алдын алу
Жараға күтім жасау оңалтудың маңызды бөлігі болып табылады, өйткені жараны дұрыс өңдеу және таңу инфекцияның алдын алып, жараның тез жазылуына ықпал етеді.
2.1. Жараны өңдеу және таңғышты ауыстыру
Медбике операциядан кейінгі жараны үнемі қарап, оның қызаруы, ісінуі немесе жарадан бөлініп жатқан сұйықтықтардың бар-жоғын тексереді. Жараны антисептикпен өңдеп, таңғышты белгіленген тәртіпке сәйкес ауыстырады.
2.2. Инфекцияның алдын алу
Инфекцияның алдын алу үшін медбике барлық гигиеналық нормалардың сақталуын қамтамасыз етеді:
Жараны таңу және басқа манипуляциялар кезінде стерильділікті сақтайды.
Қолды антисептикалық өңдеу және құралдарды дезинфекциялау процедураларын орындайды.
Пациенттің жеке гигиена ережелерін сақтауын қадағалайды.
- Операциядан кейінгі асқынулардың алдын алу
Операциядан кейінгі асқынулар науқастың қалпына келу үдерісін баяулатуы мүмкін. Медбике олардың алдын алуда маңызды рөл атқарады.
3.1. Тромбоздың алдын алу
Операциялардан кейін, әсіресе пациенттің ұзақ уақыт қозғалмай жатуы тромбоз қаупін арттырады. Тромбоздың алдын алу үшін медбике:
Пациенттің ерте қозғалуы үшін жағдай жасайды (төсекте тұруға және қозғалуға көмектеседі).
Компрессиялық шұлықтар немесе эластикалық бинттерді пайдалануды қамтамасыз етеді.
Тромбтардың алдын алу үшін тағайындалған антикоагулянттарды енгізеді.
3.2. Тыныс алу асқынуларының алдын алу
Операциядан кейін ұзақ уақыт төсекте жату өкпеде тоқырау құбылыстарына және пневмонияның дамуына әкелуі мүмкін. Бұл асқынулардың алдын алу үшін медбике:
Пациентті тыныс алу гимнастикасына үйретеді.
Пациентке төсектегі дене қалпын жиі ауыстыруға көмектеседі.
Қажет болған жағдайда оттегі терапиясын қолданады.
3.3. Пролеженьдердің алдын алу
Операциядан кейін ұзақ уақыт қозғалмайтын науқастарда пролеженьдер пайда болуы мүмкін. Медбике науқастың төсектегі дене қалпын үнемі өзгертеді, пролеженьдердің алдын алу үшін арнайы матрастарды пайдаланады және теріні күтуді қамтамасыз етеді.
- Ерте қозғалу және физикалық белсенділік
Оңалтудың негізгі элементтерінің бірі – пациенттің ерте қозғала бастауы. Бұл қан айналымын жақсартады және асқынулардың даму қаупін азайтады.
4.1. Қозғалу белсенділігін қалпына келтіруге көмек
Медбике пациентті қауіпсіз қозғалу тәсілдеріне үйретеді және оны қосымша құралдарды (таяқтар, жүріс құралдары) қолдануға бейімдейді. Ол жаттығулардың дұрыс орындалуын қадағалайды және пациентті белсенділікке ынталандырады.
4.2. Оңалту жаттығуларын орындауға қатысу
Операцияның түріне байланысты пациентке арнайы емдік дене шынықтыру жаттығулары тағайындалуы мүмкін. Медбике пациенттің бұл жаттығуларды дұрыс орындауына көмектеседі және оны физикалық жаттығуларды тұрақты түрде жасауға ынталандырады.
- Пациент пен оның отбасын оқыту
Медбикенің ең маңызды міндеттерінің бірі – пациент пен оның отбасын операциядан кейінгі күтімге үйрету. Пациент үй жағдайында жараны қалай күту, дәрі-дәрмектерді қабылдау және оңалту жаттығуларын орындау керектігін білуі қажет.
5.1. Жараға күтім жасауды үйрету
Медбике пациент пен оның отбасын жараны дұрыс өңдеу, таңғыштарды ауыстыру және мүмкін болатын асқыну белгілері (қызару, ісіну, ауырсыну) туралы ақпарат береді, сонымен қатар осы белгілер пайда болған жағдайда қандай шаралар қабылдау керектігін түсіндіреді.
5.2. Дәрі-дәрмектерді қабылдау бойынша нұсқаулар
Медбике тағайындалған дәрі-дәрмектерді қалай дұрыс қабылдау керектігін түсіндіреді, мүмкін болатын жанама әсерлер туралы ақпарат береді және пациентке жағымсыз реакция туындаған жағдайда не істеу керектігін көрсетеді.
5.3. Күн тәртібі мен физикалық белсенділікке қатысты кеңестер
Медбике науқасқа үйде физикалық белсенділікті қалай жоспарлау керектігін және оңалтудың сәтті болуы үшін ұйқы мен демалыс режимін қалай сақтау қажеттігін үйретеді.
- Пациентке эмоционалды қолдау көрсету
Операциядан кейінгі кезеңде науқастар жиі күйзеліске ұшырайды және мазасыздық сезіміне бой алдырады. Медбике пациентке эмоционалдық қолдау көрсетіп, депрессия мен қорқыныш сезімін жеңуге көмектеседі.
6.1. Психологиялық қолдау
Медбике науқасты тыңдап, оның қорқыныштары мен алаңдаушылығын түсінуі қажет. Оңалту ұзақ уақытты талап ететін үдеріс екенін түсіндіру арқылы ол пациенттің сенімін арттырып, оны оң нәтижеге бағыттайды.
6.2. Пациентті ынталандыру
Медбике науқасты дәрігердің нұсқауларын орындауға және оңалтуға белсенді қатысуға ынталандырады. Оң көңіл-күй және белсенді қолдау пациенттің өз-өзіне деген сенімін арттырып, сауығу процесін тездетеді.
Қорытынды
Медбике хирургиялық операциядан кейінгі оңалтуда маңызды рөл атқарады. Ол пациенттің жағдайын қадағалап, жараға дұрыс күтім көрсетеді, асқынулардың алдын алады және науқасты ерте қозғалысқа ынталандырады. Сонымен қатар, медбике пациент пен оның отбасына үйде күтім жасау ережелерін үйретіп, эмоционалды қолдау көрсетеді. Медициналық қызметкерлердің кешенді қолдауы науқастың тезірек сауығып, қалыпты өмірге оралуына көмектеседі.
