Авторлар: Сырым Серікович Қалиев – рентген лаборант, Гүлнара Абилсатаровна Елубаева – хирургия бөлімі медбикесі, Галия Қалиевна Канатбекова – хирургия бөлімі медбикесі. Талдықорған қаласы Әскери госпиталь.
Рентген зерттеуінің маңызы
Рентгенологиялық зерттеу – қазіргі медицинада ең жиі қолданылатын диагностикалық әдістердің бірі. Ол сүйектердің сынуын, өкпе ауруларын, ішкі ағзалар патологияларын анықтауда үлкен рөл атқарады. Дегенмен, зерттеудің нәтижесінің дәлдігі пациенттің дұрыс дайындалуына тікелей байланысты.
Пациентті рентгенге дайындаудың негізгі қағидалары
Рентгенге дайындық зерттелетін аймаққа байланысты әртүрлі болуы мүмкін. Дегенмен, барлық жағдайларда маңызды жалпы қағидалар бар:
Дұрыс тамақтану және тамақтан шектеу
Іш қуысының рентгені кезінде пациентке зерттеуден 8-12 сағат бұрын тамақ пен сұйықтықты шектеу ұсынылады.
Көбіне газ түзілуін азайту үшін жеңіл диета тағайындалады.
Зерттеу аймағын босату
Зерттеу жасалатын аймақта металл бұйымдары, әшекейлер, белдіктер, сағаттар және басқа да заттар болмауы керек.
Бұл рентген суретінің сапасын жақсартады және артефакттардың алдын алады.
Киім таңдауы
Пациент ыңғайлы, жеңіл шешілетін киім киюі қажет.
Егер зерттеу арнайы аурухана киімінде жүргізілсе, пациентке зерттеуден бұрын арнайы халат беріледі.
Жүктілік және басқа қарсы көрсетілімдер
Әйел пациенттер жүктілік туралы алдын ала хабарлауы керек.
Егер зерттеу шұғыл қажеттілік болмаса, жүктілік кезінде рентген жасалмайды немесе баламалы әдістер қолданылады (мысалы, ультрадыбыстық зерттеу немесе МРТ).
Психологиялық дайындық
Кейбір пациенттер рентген сәулесінен қорқуы мүмкін. Бұл жағдайда олармен түсіндіру жұмыстарын жүргізіп, процедураның қауіпсіздігін және оның пайдасын түсіндіру қажет.
Процедура барысында қозғалыссыз жатудың маңыздылығы ескертіледі.
Арнайы зерттеулерге дайындық
Кейбір рентгенологиялық зерттеулерге арнайы дайындық қажет:
Өңеш, асқазан және ішек рентгені – науқасқа барий қоспасын ішу ұсынылады, ол контраст зат ретінде қолданылады.
Өкпе рентгені – арнайы дайындық қажет емес, бірақ терең дем алу ұсынылады.
Несеп-жыныс жүйесінің зерттеулері – алдын ала сұйықтық қабылдау және қуықты толтыру қажет болуы мүмкін.
Рентген туралы мифтер және оларды жоққа шығару
Көптеген адамдар рентген сәулелеріне қатысты түрлі аңыздарға сенеді. Солардың ішіндегі ең көп тарағандары:
«Рентген сәулесі қауіпті және қатерлі ісік тудырады» – Шын мәнінде, медициналық рентген зерттеулерінде қолданылатын сәулелену деңгейі өте төмен және денсаулыққа айтарлықтай қауіп төндірмейді. Радиологиялық зерттеулерді қажет болған жағдайда ғана дәрігер тағайындайды, сондықтан оның пайдасы ықтимал тәуекелден әлдеқайда жоғары.
«Рентгеннен кейін арнайы шаралар қолдану керек» – Кейбір адамдар рентгеннен кейін ағзаны «тазарту» үшін арнайы диеталар мен процедураларды қолдану керек деп ойлайды. Бұл – қате пікір, өйткені рентгеннің әсері уақытша және ағзаға ешқандай зиян келтірмейді.
«Балаларға рентген жасауға болмайды» – Дәрігер қажеттілік туындаған жағдайда балаларға рентген зерттеуін жүргізе алады. Балаларға арналған заманауи рентген аппараттары минималды сәулеленуді қамтамасыз етеді және қауіпсіз болып табылады.
«Рентген ауырсыну туғызады» – Рентгенологиялық процедура мүлдем ауырсынусыз өтеді. Пациент тек бірнеше секунд қозғалмай тұруы немесе жатуы қажет.
Қорытынды
Рентгенологиялық зерттеу – жылдам, тиімді және маңызды диагностикалық құрал. Дұрыс дайындық арқылы оның дәлдігі жоғарылайды, бұл өз кезегінде дұрыс диагноз қоюға көмектеседі. Сонымен қатар, рентген туралы тараған мифтерден қорықпау керек, себебі қазіргі заманғы медициналық жабдықтар бұл процедураны қауіпсіз және тиімді етеді. Дұрыс дайындалған пациент – бұл сапалы диагностика мен тиімді емге бір қадам жақын пациент!
