Авторлар:Мергенбаева Перизат Муратқызы — клиникалық фармакология және ауруханалық фармация бөлімінің мейірбикесі,
Шантиева Гаухар Аскаровна — жұқпалы аурулар бөлімінің мейірбикесі
Сазабек Марияхан Абенқызы — зарарсыздандыру бөлмесінің мейірбикесі
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» МКК
Кіріспе
Қазіргі заманауи медициналық тәжірибеде медициналық құралдардың қауіпсіздігі мен тазалығы — инфекцияның алдын алудағы ең маңызды факторлардың бірі. Ота кезінде, инъекция, таңу және басқа да процедуралар барысында қолданылатын құрал-саймандардың толық стерильділігі — науқастың өміріне тікелей әсер етеді. Бұл міндеттің сәтті орындалуы көп жағдайда мейірбике мамандарының білімділігі мен жауапкершілігіне байланысты.
Мақалада стерилизацияның негізгі ережелері, кезеңдері және мейірбикенің кәсіби рөлі жан-жақты қарастырылады.
Стерилизация дегеніміз не?
Стерилизация — микроорганизмдердің (бактерия, вирустар, саңырауқұлақтар және споралар) барлық түрлерін толық жоюға бағытталған процесс. Бұл процесс құрал-саймандарды пациентпен тікелей жанасуға дайындауда аса маңызды рөл атқарады.
Стерилизация келесі мақсатта жүргізіледі:
Ауруханаішілік инфекциялардың (нозокомиалды) алдын алу
Науқастың қауіпсіздігін қамтамасыз ету
Медициналық көмектің сапасын арттыру
Стерилизация түрлері
Медициналық тәжірибеде қолданылатын негізгі стерилизация әдістері:
- Физикалық әдіс:
Бу стерилизациясы (автоклавтау)
121–134°С температурада қаныққан будың әсері
– Хирургиялық құралдар, шыны, резеңке бұйымдарға қолданылады
Құрғақ ыстық стерилизация (сухожаровой шкаф)
160–180°С температурада
– Металл құралдар, шыны ыдыстарға
- Химиялық әдіс:
Формальдегид, глутар альдегид, перекись водорода секілді антисептиктер қолданылады
Төмен температуралы заттарға (эндоскоп, катетер) арналған
- Газбен стерилизациялау:
Этилен оксид газымен
Құны жоғары, бірақ нәзік материалдарға арналған
Стерилизация кезеңдері
- Қолданғаннан кейінгі алдын ала өңдеу
Құралдарды арнайы ыдысқа салып, қан, биожүйелерден тазалау
Дезинфекциялық ерітіндіге салу (уақыт, концентрация сақталады)
- Механикалық жуу
Қолмен немесе ультрадыбыстық жуу
Жуғыш құралдармен мұқият жуу, ағын сумен шайып, кептіру
- Қаптау (упаковка)
Арнайы бума қағазына немесе стерильді контейнерге орау
Қаптамада жарамдылық мерзімі, стерилизация күні көрсетіледі
- Стерилизациялау
Таңдалған әдіске сай, нақты температура мен уақытқа сай жүргізіледі
Автоклав немесе шкаф режимі алдын ала тексеріледі
- Бақылау
Физикалық бақылау (температура, қысым датчиктері)
Химиялық индикаторлар (жапсырмалар түсін өзгертеді)
Биологиялық бақылау (бактериялық споралармен сынақ)
Жиі кездесетін қателіктер
Қате түрі Салдары
Уақыт пен температура режимін сақтамау Споралар мен микробтардың жойылмауы
Құралды дұрыс жумау Органикалық қалдықтардың қалуы
Қаптаманың дұрыс жабылмауы Стерильділік сақталмауы
Индикаторсыз стерилизация Процестің дұрыстығын бақылау мүмкін емес
Құралды мерзімі өткен қаптамадан қолдану Инфекция қаупі
Мейірбикенің рөлі және жауапкершілігі
Медициналық құралдарды зарарсыздандыруда мейірбикенің міндеттері:
Стерилизация алдындағы дайындықты дұрыс жүргізу
Жуғыш және антисептикалық ерітінділерді дұрыс дайындау
Сақтау мерзімін, температура мен концентрацияны нақты сақтау
Барлық кезеңдерді құжаттап отыру (журнал, бақылау картасы)
Қайта қолдануға болмайтын құралдарды уақытында жою
Өз жұмыс орнында санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау
Сазабек Марияхан Абенқызы сияқты зарарсыздандыру бөлмесінде қызмет ететін мейірбикелердің рөлі ерекше — олар қауіпсіздіктің алғы шебінде тұр.
Қорытынды
Медициналық құралдарды дұрыс стерилизациялау – бұл тек процедура емес, бұл пациенттің қауіпсіздігі мен денсаулығының кепілі. Мейірбике әрбір әрекетінде тәртіпті, дәлдікті және жоғары кәсіби жауапкершілікті ұстануы тиіс.
Стерилизация ережелерін сақтау арқылы біз ауруханаішілік инфекциялардың алдын алып, медициналық қызметтің сапасын арттырамыз. Бұл — әрбір денсаулық сақтау маманының ортақ міндеті.
