Авторы:
- Ибраева Сания Ниетовна, ЖШС «Зире» Неврология бөлімі, медбике
- Қажықан Мөлдір Қайратқызы, Областная специальная школа-интернат №2, Талдыкорған, медбике
- Жексенбинов Самат Берикболович, ГКП на ПХВ «Центр Фтизиопульмонологии», медбрат
Кіріспе
Интернатта тәрбиеленетін балалардың психологиялық және физикалық денсаулығына ерекше көңіл бөлінуі қажет. Олар көп жағдайда ата-ана қамқорлығынан тыс өсетіндіктен, ортадағы қарым-қатынас, денсаулық сақтау және эмоционалдық қолдау олардың жалпы дамуына тікелей әсер етеді.
Бұл мақалада интернаттағы балалардың денсаулығын сақтау, психологиялық қолдау көрсету және олардың жан-жақты дамуын қамтамасыз ету туралы негізгі аспектілер қарастырылады.
1. Балалардың психологиялық денсаулығын сақтау
1.1. Эмоционалдық қолдау және сенім қалыптастыру
- Интернаттағы балалар ата-ананың мейірімі мен қамқорлығын толық сезінбеуі мүмкін, сондықтан оларға ерекше назар аудару қажет.
- Педагогтар мен тәрбиешілер балалармен жылы, достық қарым-қатынас орнатып, олардың өздерін қауіпсіз сезінуіне жағдай жасауы керек.
- Балалармен жеке сөйлесіп, олардың ішкі сезімдері мен уайымдарын тыңдау маңызды.
1.2. Психологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету
- Балалардың стресстік жағдайларды дұрыс еңсеруіне көмектесу үшін топтық психотерапия немесе арт-терапия ұйымдастыру тиімді.
- Эмоциялық күйзелістің алдын алу үшін спорт, музыка, шығармашылық үйірмелерге қатысу ұсынылады.
- Агрессия, мазасыздық немесе депрессия белгілері байқалған жағдайда, интернатта жұмыс істейтін психолог баламен тұрақты жұмыс жүргізуі керек.
1.3. Әлеуметтік дағдыларды дамыту
- Балалардың бір-бірімен және ересектермен дұрыс қарым-қатынас орнатуына көмек беру.
- Өзін-өзі бағалау мен сенімділікті арттыратын мотивациялық тренингтер өткізу.
- Балаларды жауапкершілікке үйрету үшін ұжымдық жұмысқа тарту (ортақ жобалар, шығармашылық жұмыстар, спорттық шаралар).
2. Балалардың физикалық денсаулығын қорғау
2.1. Дұрыс тамақтануды ұйымдастыру
- Балаларға теңгерімді, дәрумендерге бай тағам беру қажет.
- Күнделікті ас мәзірінде ақуыздар, көмірсулар, майлар, дәрумендер мен минералдардың дұрыс үйлесімі болуы шарт.
- Фастфуд пен газдалған сусындарды шектеу, олардың орнына пайдалы тағамдарды тұтыну мәдениетін қалыптастыру.
2.2. Гигиена және денсаулық сақтау
- Балалардың жеке бас гигиенасын сақтауын қадағалау (қол жуу, тіс тазалау, таза киім кию).
- Интернат бөлмелерінің таза және гигиеналық талаптарға сай болуын бақылау.
- Медициналық тексерулерді тұрақты түрде өткізу және балалардың денсаулық көрсеткіштерін бақылау.
2.3. Аурулардың алдын алу және физикалық белсенділік
- Тұмау, инфекциялық аурулардың алдын алу үшін вакцинация жүргізу.
- Балалардың күнделікті физикалық белсенділігін арттыру (дене шынықтыру, спорттық ойындар, серуендер).
- Ұйқы режимін сақтау, балалардың күніне кемінде 8-9 сағат ұйықтауын қамтамасыз ету.
3. Интернаттағы медициналық қызмет көрсету
3.1. Дәрігерлік бақылау
- Интернатта тұрақты жұмыс істейтін медициналық қызметкерлер болуы тиіс.
- Балалардың бой өсуі, салмағы, жүрек соғысы, артериалды қысымы сияқты көрсеткіштерін қадағалау.
- Инфекциялық аурулар мен созылмалы ауруларды ерте анықтау және емдеу.
3.2. Алғашқы медициналық көмек көрсету
- Интернатта жарақаттану немесе күтпеген жағдайлар болған кезде жедел медициналық көмек көрсетуге арналған дәрі-дәрмек қоры болуы қажет.
- Барлық тәрбиешілер мен қызметкерлерге алғашқы көмек көрсету курстарын ұйымдастыру.
4. Балалардың эмоциялық және психикалық саулығын нығайту
4.1. Ойын терапиясы және шығармашылық сабақтар
- Балалардың өзін еркін сезінуіне көмектесу үшін сурет салу, мүсіндеу, театр ойындары сияқты әдістерді қолдану.
- Музыка және жануарлар терапиясы арқылы балалардың эмоциялық тұрақтылығын жақсарту.
4.2. Балалардың өзіндік бағасын арттыру
- Олардың жетістіктерін атап өту және марапаттау жүйесін енгізу.
- Олардың өмірге деген қызығушылығын арттыру үшін болашақ мамандықтарын таңдауға көмек көрсету.
4.3. Отбасылық ортаны құру
- Интернаттағы балалар үшін отбасы жылулығын сезіндіру мақсатында «Аға-апай» бағдарламасын енгізу (үлкен тәрбиеленушілер кіші балаларға қамқорлық көрсетеді).
- Балаларға тәлімгерлер бекіту, оларға қамқорлық көрсететін ересек адамдармен сенімді байланыс орнату.
Қорытынды
Интернаттағы балалардың психологиялық және физикалық денсаулығы олардың болашағына тікелей әсер етеді. Сондықтан балаларға тек медициналық көмек көрсетіп қана қоймай, оларға жылы қарым-қатынас таныту, моральдық қолдау көрсету, дұрыс тамақтану мен физикалық белсенділікті қамтамасыз ету аса маңызды.
Әрбір бала махаббат пен қамқорлыққа лайық, ал интернаттағы жағдай неғұрлым жайлы әрі қауіпсіз болса, олардың өмірге деген сенімі соғұрлым нығая түседі.
