Автор: Айтбаева Назым Сейпилмаликовна, 12 орта мектеп-гимназиясының медбикесі, Талдықорған қаласы.
Екпе (вакцинация) – бұл адамды жұқпалы аурулардан қорғау мақсатында ағзаға арнайы дайындалған вакцинаны енгізу әдісі. Вакцинацияның арқасында көптеген қауіпті аурулардың алдын алуға, тіпті кейбірін толығымен жоюға болады. Мысалы, шешек (оспа) ауруы әлем бойынша екпе арқылы жойылды, ал полиомиелит және қызылша сияқты аурулардың таралуы айтарлықтай төмендеді.
Екпенің маңыздылығы.Екпе – тек жеке адамның ғана емес, сонымен қатар бүкіл қоғамның денсаулығын сақтаудың маңызды құралдарының бірі. Ол екі негізгі себеп бойынша маңызды:
1. Адамның иммунитетін қалыптастыру: Екпе ағзаға инфекциямен күресуді «үйретеді». Вакцина құрамында әлсіреген немесе өлтірілген вирустар мен бактериялар, немесе олардың бөліктері болады. Олар ауру тудырмайды, бірақ ағзаның қорғаныш жүйесін белсендіреді.
2. Ұжымдық иммунитет: Халықтың басым бөлігі вакцина алған кезде, аурудың таралу мүмкіндігі азаяды. Бұл иммунитеті әлсіз адамдарды (жас сәбилерді, қарттарды, немесе медициналық себептермен екпе ала алмайтындарды) қорғауға көмектеседі.
Қандай ауруларға қарсы екпе қолданылады?
Елімізде балаларға және ересектерге мынадай ауруларға қарсы екпелер жоспарлы түрде жасалады:
Туберкулез
Гепатит В
Сіреспе (столбняк)
Қызылша
Полиомиелит
Дифтерия
Көкжөтел (коклюш)
А(H1N1) тұмауы
Сонымен қатар, COVID-19 пандемиясы екпенің инфекциялық ауруларды бақылауда ұстаудағы маңызды рөлін тағы да дәлелдеді.
Екпеге қатысты мифтер
Кейбір адамдар екпенің қауіпсіздігі мен тиімділігіне күмән келтіреді. Бұл көбіне дұрыс емес ақпараттың таралуынан туындайды. Мысалы:Екпе аутизмді тудырады деген жалған мәлімет ғылыммен жоққа шығарылған.Екпе ағзаны әлсіретеді деген пікір де негізсіз. Керісінше, ол ағзаның қорғаныш қабілетін арттырады.
Екпе алудың тәртібі
Екпе жасар алдында дәрігер адамды тексеріп, оның денсаулық жағдайын бағалайды. Кейбір жағдайларда (аллергия, аурудың белсенді кезеңі) екпені уақытша кейінге шегеру мүмкін.
Қорытынды:
Екпе – жұқпалы ауруларға қарсы ең сенімді қару. Оны елемеу немесе бас тарту тек жеке адамға ғана емес, сонымен бірге бүкіл қоғамға қауіп төндіруі мүмкін. Сондықтан, денсаулықты сақтауда және қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етуде екпенің рөлін дұрыс бағалау маңызды.
Өз денсаулығыңыз бен жақындарыңыздың амандығы үшін екпе алыңыз!
