Босанғаннан кейінгі депрессия – әйелдердің өміріндегі ең нәзік және ауыр кезеңдердің бірі. Бұл психологиялық күй босанғаннан кейінгі алғашқы апталар мен айларда байқалып, әйелдің эмоционалдық және физикалық жағдайына кері әсер етеді. Босанғаннан кейінгі депрессияның белгілерін дер кезінде анықтап, әйелге дұрыс қолдау көрсету маңызды. Акушерлер бұл процеске тікелей қатысып, әйелдің эмоционалдық қиындықтарымен күресуде маңызды рөл атқарады.
- Босанғаннан кейінгі депрессияның белгілері
Босанғаннан кейінгі депрессияның алғашқы белгілерін анықтау өте маңызды, себебі ерте кезеңде көмек көрсету әйелдің жағдайын жеңілдетеді. Симптомдар әр әйелде әртүрлі көрінуі мүмкін, бірақ оларды жиі кездесетін бірнеше белгілерге бөліп қарастыруға болады:
- Көңіл-күйдің төмендеуі, үнемі жабырқау сезімі;
- Ұйқының бұзылуы, үнемі шаршау;
- Жиі жылау немесе эмоциялардың тұрақсыздығы;
- Баламен эмоционалдық байланыс орнату қиындықтары;
- Жаңа рөлге бейімделуде қиналу;
- Өзіне сенімсіздік немесе өзін бағалаудың төмендеуі;
- Қорқыныш пен үрей сезімдері.
- Акушерлердің рөлі және алғашқы қадамдар
Акушерлер әйелдердің босанғаннан кейінгі кезеңде оларға көрсетілетін алғашқы медициналық көмек пен эмоционалдық қолдаудың алғашқы буыны болып табылады. Олар әйелдің физикалық денсаулығын ғана емес, оның эмоционалдық жағдайын да мұқият қадағалайды. Босанғаннан кейінгі алғашқы бірнеше апта ішінде акушерлер әйелдермен үнемі байланыста болады және депрессияның белгілерін байқаса, дереу әрекет ете алады.
Психоэмоционалдық бақылау: Акушерлер әйелдердің көңіл-күйін бақылай отырып, олармен ашық әңгімелеседі. Әйелдің өзінің сезімдерін бөлісуі, ішкі эмоцияларын ашуы оларға қолдау көрсетуге мүмкіндік береді.
Әйелді ақпараттандыру: Акушерлер әйелдерге босанғаннан кейінгі депрессияның қалыпты құбылыс екенін, оның уақытша екенін және қажетті көмек көрсетілсе, оны жеңуге болатынын түсіндіру маңызды.
- Отбасылық қолдау және серіктестік
Акушерлер босанған әйелге ғана емес, оның отбасына да көңіл бөледі. Әсіресе, әйелдің серіктесінің қолдауы өте маңызды. Акушерлер әкелерге немесе жақын туыстарға әйелдің эмоционалдық жағдайын түсіндіріп, оларға қалай көмек көрсету керектігі туралы кеңес береді.
Әке мен отбасының рөлі: Әйелдер босанғаннан кейінгі депрессия кезінде өздерін жалғыз сезінуі мүмкін, сондықтан отбасы мүшелерінің, әсіресе серіктестің, қолдауы қажет. Акушерлер оларды әйелмен бірге болуға, бала күтіміне араласуға және оны эмоционалдық тұрғыдан қолдауға шақырады.
- Психологиялық қолдау және мамандарға бағыттау
Кейбір жағдайларда акушердің өзі жеткілікті көмек көрсете алмауы мүмкін. Егер депрессияның белгілері күшейсе немесе әйелдің жағдайы нашарлай бастаса, акушерлер оны мамандарға жіберіп, психотерапевттер мен психологтардың көмегін пайдалануды ұсынады. Босанғаннан кейінгі депрессия – күрделі психологиялық мәселе, оны жеңу үшін кәсіби терапия қажет болуы мүмкін.
Топтық терапиялар: Акушерлер әйелдерді босанғаннан кейінгі депрессиямен күресу үшін топтық қолдау бағдарламаларына қатысуға шақыра алады. Топтық терапия әйелдердің бір-біріне қолдау көрсетуіне және өз сезімдерін басқалармен бөлісуіне мүмкіндік береді.
- Өзін-өзі күту және бос уақытты ұйымдастыру
Акушерлер әйелдерге босанғаннан кейін өзіне уақыт бөлудің маңыздылығын түсіндіреді. Өзін-өзі күту және дұрыс демалу – босанғаннан кейінгі депрессиямен күрестің маңызды бөлігі. Әйелдер босанғаннан кейін көбінесе барлық назарды балаға аударады, ал өздерін ұмытып кетуі мүмкін.
Демалыс және ұйқы: Акушерлер аналарды өз денсаулығына көңіл бөлуге, дұрыс демалуға және жеткілікті ұйықтауға шақырады. Бұл дененің қалпына келуіне және көңіл-күйдің жақсаруына септігін тигізеді.
- Жаттығулар және қозғалыс
Физикалық белсенділік – депрессиямен күресудің тиімді әдістерінің бірі. Акушерлер әйелдерге жеңіл физикалық жаттығуларды бастауға кеңес береді. Бұл тек дененің қалпына келуіне ғана емес, көңіл-күйді жақсартуға да ықпал етеді.
Жаяу серуендеу: Жаңа туған нәрестемен серуендеу – депрессияның белгілерін жеңілдетудің тамаша тәсілі. Таза ауада серуендеу және қозғалыс психикалық әл-ауқатқа оң әсер етеді.
Қорытынды
Босанғаннан кейінгі депрессия – көптеген әйелдер үшін өмірдің қиын кезеңі. Акушерлер бұл процесте маңызды рөл атқарады, олар әйелдерге эмоционалдық қолдау көрсетіп, депрессия белгілерін ерте анықтауға көмектеседі. Сонымен қатар, олар әйелдерді өз денсаулығын бақылауға, отбасымен бірлесе жұмыс істеуге және қажет болған жағдайда кәсіби мамандардан көмек алуға бағыттайды. Уақытылы көрсетілген көмек пен қолдау әйелдің босанғаннан кейінгі кезеңде толыққанды қалпына келуіне мүмкіндік береді.
Авторы: Апетова Ардак Кимурановна, акушерка послеродовое отделение
Есембаев Жанар Мажиновна, старшая акушерка послеродовое отделение
ГКП на ПХВ Областной перинатальный центр г. Талдыкорган
