Шала туған нәрестелердің денсаулығын сақтау және күтім жасау – неонатологиядағы маңызды аспектілердің бірі. Мұндай нәрестелердің ағзасы толық жетілмегендіктен, олардың терісі де өте нәзік әрі сезімтал келеді. Терінің сыртқы ортаның әсеріне және күтім жасау кезіндегі процедураларға төзімділігі төмен болғандықтан, тітіркенулер, құрғақтық, жаралар және басқа да тері мәселелері жиі кездеседі. Сондықтан шала туған нәрестелердің терісіне дұрыс күтім жасау өте маңызды. Бұл мақалада тері күтімінің негізгі әдістері, тітіркенулердің алдын алу және емдеу жолдары қарастырылады.
Шала туған нәрестелердің терісінің ерекшеліктері
Шала туған нәрестелердің терісі толық жетілмегендіктен, оларда көптеген физиологиялық ерекшеліктер болады:
- Тері жұқа және нәзік: Шала туған нәрестелердің терісі өте жұқа, ол ылғалды тез жоғалтып, құрғақтыққа бейім болады.
- Қорғаныс қабілеті төмен: Терінің қорғаушы қабаты толық қалыптаспайды, сондықтан инфекциялар мен химиялық заттардың әсерінен қорғау әлсірейді.
- Судың жоғалуы: Терінің толық жетілмеуі нәтижесінде ылғалдылық тез буланып, терінің құрғауына және жарықтар пайда болуына әкелуі мүмкін.
Шала туған нәрестелердің терісіне күтім жасау әдістері
- Теріні тазалау Шала туған нәрестелердің терісі өте сезімтал болғандықтан, оны тазалау кезінде жұмсақ әрі химиялық қоспасыз құралдарды қолдану қажет. Тазалау үшін арнайы балаларға арналған теріге қауіпсіз сабындар немесе тазартқыштар қолданылады. Шомылдыруды жылы сумен қысқа уақыт ішінде өткізіп, сабын немесе шампуньды тек қажет болған жағдайда пайдалану керек.
- Ылғалдандыру Терінің ылғалдылығын сақтау үшін нәрестелердің терісіне арнайы балаларға арналған ылғалдандыратын кремдер немесе лосьондар қолданылуы тиіс. Бұл құралдар терінің құрғауын және жарылуын болдырмауға көмектеседі. Ылғалдандырғыштарды қолданғанда, олардың құрамында химиялық қоспалардың жоқтығына және теріге зиян тигізбейтіндігіне көз жеткізу қажет.
- Теріге арналған жұмсақ жөргектер қолдану Шала туған нәрестелердің терісі жөргектерден жиі тітіркенуі мүмкін. Сондықтан теріге жұмсақ әрі дем алатын жөргектерді таңдау қажет. Жөргекті жиі ауыстырып, тері ұзақ уақыт ылғалда қалып қоймауын қадағалау маңызды. Жөргек ауыстырған кезде теріні тазалап, құрғатып, қажет болса, қорғаныс кремін қолдану керек.
- Жараларды және тітіркенген жерлерді өңдеу Егер нәрестенің терісінде жаралар немесе тітіркенген аймақтар пайда болса, оларды мұқият өңдеу қажет. Антисептикалық ерітінділерді қолдану арқылы инфекцияның алдын алуға болады. Сонымен қатар, теріні қалпына келтіретін арнайы кремдер мен жақпаларды қолдану арқылы тері регенерациясын жеделдетуге болады.
- Желдету және ашық ауада болу Терінің тітіркенуін болдырмау үшін нәрестенің терісі желдетіліп тұруы қажет. Жөргекті алмастырған сайын терінің біраз уақыт ауада болуын қадағалаңыз. Бұл терінің дем алуына және ылғалдың буланып кетуіне мүмкіндік береді.
Терінің тітіркенуінің алдын алу
Шала туған нәрестелерде терінің тітіркенуін алдын алу – олардың жалпы денсаулығын сақтау үшін маңызды. Келесі шаралар тітіркенудің алдын алуға көмектеседі:
- Гигиеналық талаптарды сақтау Нәрестенің денесін үнемі таза ұстап, терінің артық ылғалдылығын болдырмау қажет. Артық ылғал жөргек бөртпесінің және басқа да тері ауруларының дамуына әкелуі мүмкін.
- Химиялық заттардан қорғау Шала туған нәрестелердің терісі химиялық заттарға өте сезімтал болғандықтан, құрамында зиянды заттары жоқ өнімдерді қолдану керек. Шомылдыру, ылғалдандыру және күтім жасау құралдарын таңдау кезінде олардың құрамына аса мән берген жөн.
- Теріге тыныс алуға мүмкіндік беру Жөргекті алмастырған кезде нәрестенің терісін ашық қалдырып, терінің дем алуына жағдай жасау маңызды. Терінің ұзақ уақыт жабық күйде қалуы терінің бөртуіне және тітіркенуіне әкелуі мүмкін.
- Жөргектерді жиі ауыстыру Жөргектерді әрбір зәр шығару немесе үлкен дәреттен кейін ауыстыру керек. Ұзақ уақыт қолданылған жөргек теріні ылғалдандырып, оның тітіркенуіне әкелуі мүмкін.
- Теріні үнемі бақылау Медбике немесе ата-ана нәрестенің терісін үнемі қарап, кез келген тітіркену белгілерін ерте кезеңде анықтап, тез арада шара қолдануы керек.
Теріні қалпына келтіретін құралдар қолдану
Терінің регенерациясын жеделдету үшін арнайы қалпына келтіретін кремдер мен майлар қолданылады. Мысалы, құрамында декспантенол немесе аллантоин бар өнімдер терінің қалпына келуін жеделдетіп, зақымдалған тіндерді емдеуге көмектеседі.
Антисептикалық құралдар қолдану
Егер терінің тітіркенген аймағы инфекцияға бейім болса, инфекцияның алдын алу үшін антисептикалық ерітінділер немесе арнайы дезинфекциялайтын құралдар қолдану қажет. Антисептиктер теріні инфекциядан қорғайды және қабыну процесін азайтады.
Ауа ванналары
Тері тітіркенген кезде нәрестеге жиі ауа ванналары жасалуы тиіс. Жөргекті алмастырған сайын нәрестенің терісін біраз уақыт ашық қалдырып, оған ауа кіруін қамтамасыз ету қажет. Бұл терінің тезірек қалпына келуіне және қосымша тітіркенуді болдырмауға көмектеседі.
Медбикенің рөлі
Шала туған нәрестелердің терісіне күтім жасауда медбикенің рөлі ерекше. Олар нәрестенің терісінің жағдайын үнемі бақылап, алғашқы тітіркену белгілерін ерте анықтап, сәйкес шаралар қолдануы тиіс. Медбике ата-аналарға нәрестенің терісіне қалай күтім жасау керектігін түсіндіріп, оларға қажетті кеңестер береді. Сонымен қатар, күтім кезінде қолданылатын құралдарды дұрыс таңдау және оларды қауіпсіз әрі тиімді пайдалану бойынша ұсыныстар береді.
Қорытынды
Шала туған нәрестелердің терісіне күтім жасау – олардың жалпы денсаулығы мен өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған маңызды шаралардың бірі. Терінің нәзіктігі мен тітіркенуге бейімділігі оны ерекше күтімді қажет етеді. Теріні дұрыс тазалау, ылғалдандыру, жаралар мен тітіркенулердің алдын алу шаралары арқылы нәрестелердің терісін сау күйінде сақтап, олардың денсаулығын нығайтуға болады. Медбикелер мен ата-аналардың бірлесіп жұмыс істеуі нәрестелердің денсаулығына тиімді әсер етеді және олардың тезірек қалпына келуін қамтамасыз етеді.
Авторлар: Несіпқазинова Бақтыгүл Сатыбалдықызы , Нәрестелерді жетілдіру бөлімі медбикесі
Несипбаева Айдана Максутовна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
Кесикбаева Гульмира Сарсенгалиевна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
МШЖҚ «Облыстық перинаталдық орталық» МҚК, Талдыкорған, Жетісу Облысы
