Бронхиттен кейінгі жиі кездесетін асқынулар
Аурудан кейін асқынулар пайда болуы мүмкін. Ең жиі кездесетіні – бронхопневмония. Тыныссыздық басталуы мүмкін. Жүректің оң жақ қарыншасының көлемі ұлғаяды, оның бұлшықеттері әлсірейді, ауырсыну пайда болады. Бронхиттен кейін жүрек жеткіліксіздігі, ентігу және естен тану пайда болуы мүмкін. Тағы бір ауыр асқыну — бронхоэктаз. Бірақ көбінесе пневмония басталады.
Тұншығу шабуылдары шырышты қабықтың ісінуін тудырады. Бұл бронх демікпесіне әкелуі мүмкін. Неғұрлым ауыр жағдайларда, ол аллергиямен де қиындайды. Дем шығарғанда ысқырықты сырылдар байқалса, оны бронхтың бітелуі деп атайды. Ауа бітелуіне байланысты эмфизема басталады. Олардың кейінгі деформациясы диффузды пневмосклерозға әкеледі.
Созылмалы бронхиттің асқынуы
Созылмалы бронхиттің асқынулары екі негізгі топқа бөлінеді. Біріншісі инфекцияларға байланысты. Бұл түрге пневмония, бронхоэктоз, астматикалық және бронхоспастикалық компоненттер кіреді. Екінші топ негізгі аурудың өршуіне байланысты. Бұл түрге мыналар кіреді:
- эмфизема;
- гемоптиз;
- корт өкпе;
- диффузды пневмосклероз;
- өкпе жеткіліксіздігі.
Ең ауыр асқыну – жедел тыныс жетіспеушілігі. Бұл жағдайда газ алмасу бұзылыстары тез дамиды. Зат алмасу және тыныс алу бұзылған. Ентігу тіпті кезде де пайда боладыаз физикалық күш салу. Тыныс алу жеткіліксіздігімен бірге жүреді:
- бас ауруы;
- тұрақты гиперкапния;
- шатасу;
- анорексиялық;
- құрысулар;
- ұйқысыздық;
- шамадан тыс терлеу;
- бұлшық еттердің жиырылуы.
Өкпе гипертензиясы кеудедегі және жүректегі жайсыздықпен бірге жүреді. Бұл аймақтар жиі ауырсынуды тудырады. Күшті импульс төмендейді және синусты тахикардия басталады, қысым көтеріледі.
Эмфизема ентігумен, жүрек тондарының тұйықталуымен сипатталады. Қан қысымы көтеріледі және сақталады. Жедел жүрек жеткіліксіздігі инфекциялардың фонында дамиды, экссудативті плеврит, өздігінен пневмоторакс немесе өкпе эмболиясы. Жедел пневмония да қосылса, бұл негізгі аурудың клиникалық көрінісін айтарлықтай нашарлатады.
Балалардағы жедел бронхиттің асқынуы
Егер бала жылына үш реттен көп бронхитпен ауырса, ұзаққа созылған жөтел болады. Ауру өткір болады. Балалардағы бронхиттің асқынуы көбінесе өкпе жүйесінің ауытқулары, иммунитет тапшылығы, астма, тыныс алу жүйесінің тұқым қуалайтын патологиялары және т.б. фонында дамиды.
Жедел бронхит, ринит, трахеит, ларингит фонында пайда болады. Интоксикация өте айқын емес және ұзаққа созылған жөтелмен көрінеді. Негізгі аурудың фонында бронхиолит пайда болуы мүмкін. Нәтиже:
- шырышты қабаттың ісінуі;
- тыныс жетіспеушілігі;
- эмфизема;
- гемодинамикалық бұзылулар;
- гипоксемия.
Ересектердегі жедел бронхиттің асқынуы
Жіті бронхиттің немесе басқа формалардың асқынулары әдетте бірдей. Дегенмен, айырмашылықтар да бар. Аурудың өткір түрі көбінесе пневмониямен немесе оның ошақты формадағы көрінісімен асқынады. Бұл кезде бронхиолалардың қабырғалары қабынып, пайда болады:
- кеудедегі ауырсыну;
- қызба;
- шаршау;
- ентігу;
- ылғалды немесе құрғақ жөтел;
- бас ауруы;
- әлсіздік;
- бас айналу.
Ересектерде бронхопневмония сирек кездеседі. Асқынулардың жоғарылау қаупі онкология, ішкі ағзалардың патологиялары және иммун тапшылығы жағдайлары сияқты аурулардың қосымша болуымен туындайды.
Іріңді бронхиттің асқынуы
Бронхиттің іріңді түрінен кейінгі асқынулар қан мен лимфадағы инфекцияның әсерінен басталады. Негізгі асқынулар: пневмония, жалпы сепсис және ішкі мүшелердің зақымдануы. Бір уақытта дами алады:
- эндо-, мио- немесе перикардит;
- гломерулонефрит;
- жалпыланған васкулит.
Бронхиттің іріңді түрінің асқынуы балалар үшін де, ересектер үшін де өте қауіпті. Кейде пайда болған ауруларды толық емдеу мүмкін емес.
Автор: Куанышева Сайрагуль Бадешовна, Медбике
Достық кенті ШЖҚ»Алакөл аудандық орталық ауруханасы»Достық ауылдық ауруханасы.
Жетісу облысы, Алакөл ауданы
