Автор: Сбанкулова Асель Торехановна, Бералиева Қарлығаш Бектұрғановна, Джамбаева Толқын Башеновна
Мұрыннан қан кету немесе эпистаксис — мұрын қуысының тамырларынан мұрын арқылы немесе жұтқыншақтың артқы қабырғасынан қан кету. Әдетте бұл жағдай қауіпті емес және тез өтеді, бірақ кейбір жағдайларда мұрыннан қан жүрек-қан тамырлары жүйесінің ауыр патологияларын, тұқым қуалайтын ауруларды, ісіктерді көрсетуі мүмкін.
Локализация бойынша мұрыннан қан кету түрлері
Орналасқан жеріне байланысты мұрыннан қан кету әдетте екі үлкен топқа бөлінеді.
Алдыңғы мұрыннан қан кету — ең көп таралған, 95% жағдайда кездеседі. Олар мұрын септумының ұсақ тамырлары зақымдалған кезде пайда болады, әдетте бірнеше минуттан аспайды және өздігінен тоқтайды.
Артқы мұрыннан қан кету жағдайлардың шамамен 5% құрайды, бұл үлкен артериялардың зақымдалуымен байланысты. Мұндай жағдайларда қан ашық қызыл түсті, мұрыннан ағынмен ағып кетеді немесе жұтқыншаққа ағып кетеді, кейде қанды құсу пайда болады. Шабуыл өздігінен өтпейді.
Мұрыннан қан кетудің жалпы себептері:
жүрек-тамыр жүйесінің аурулары: гипертония, атеросклероз, жүрек жеткіліксіздігі;
қан ұюының бұзылуымен байланысты қан аурулары;
қызып кету, күн соққысы, жұқпалы аурулар кезінде дене температурасының жоғарылауы;
жылдам көтерілу кезінде (альпинистер мен ұшқыштарда кездеседі) немесе түсу кезінде (сүңгуірлерде болады)сыртқы қысымның күрт төмендеуі;
жасөспірім кезіндегі, жүктілік кезіндегі гормоналды тепе-теңдіктің бұзылуы.
Мұрыннан ұзақ қан кету неге әкеледі
Мұрыннан қан кету айналуы мүмкін. Бұл жағдайда адам құлақтың шуылына, жиі жүрек соғуына, жалпы әлсіздікке және шөлдеуге шағымдана алады. Кейбір жағдайларда тері бозаруы мүмкін.
Жаппай қан жоғалту кезінде адам қатты бас айналуды сезінеді. Оның қан қысымы төмендейді, ентігу, тахикардия пайда болады, терісі көгереді. Егер қан жоғалту 500 миллилитрден асса, геморрагиялық шок дамуы мүмкін. Оның негізгі белгілері: қан қысымының күрт төмендеуі, айқын тахикардия, жіп тәрізді импульс, сананың бұзылуы.
