Авторы: Ниязова Нургуль Ниязовна, фельдшер доврачебного кабинета.
СадуакасоваСалтанат Одасыновна, акушерка женской консультации
Туктыбаева Жайнагуль Рысбековна медсестра ЦСО
ГКП на ПХВ Алакольская ЦРБ
Құрсақ ішілік инфекциялар-бұл құрсақ ішінде және босанар кезінде жұқтырылатын ұрықтың және жаңа туылған сәбидің әр түрлі инфекциялық аурумен ауруы.
Ұрықтың инфекциясының себебі-анадағы айқын немесе жасырын инфекциялар. Сонымен қатар, инфекциялық процесс белгілерсіз болуы мүмкін немесе айқын белгілері болмауы мүмкін. Ұрықтың инфекционды процесі әртүрлі қоздырғыштар тудыруы мүмкін. Бұл принципке байланысты бірнеше топтарды ажыратуға болады:
• Вирустар тудыратын аурулар: қызылша, цитомегаловирустық инфекция, вирустық гепатит, АИТВ, герпес вирустары, Коксаки энтеровирустық инфекциясы, АПВ, желшешек және т. б.
• Бактерияллар тудыратын аурулар : мерез, стрептококк инфекциясы, ішек таяқшалары, гонорея және т. б.
• Паразитті және саңырауқұлақ инфекциялар: токсоплазмоз, хламидиоз, микоплазмоз.
• Аралас инфекциялар (вирустық-вирустық, вирустық-бактериялық, вирустық-микоплазмалық және т. б.).
1971 жылы Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы (ДДҰ) TORCH синдромы ұғымын анықтады. Бұл жиі кездесетін құрсақ ішілік инфекциялардың аббревиатурасы:
Т-токсоплазмоз;
О-микоплазма, мерез, гепатит, стрептококк, кандида және басқа вирустық және бактериялық инфекциялар кіретін басқа инфекциялар;
R-қызылша (rubella);
C-цитомегалия;
H-герпес.
Жүктілік кезеңінде анада инфекция болғанда жүктілік нәтижесінің келесі жағдайға әкелуі мүмкін:
• өздігінен түсік түсіру (көбінесе -түсік түсіру);
• дамымаған жүктілік;
• өлі туылу;
• туа біткен ақаулар (соқырлық, саңырау, жүрек, бас ақаулары);
• құрсақ ішілік ұрықтың дамуының тежелуі;
• мерзімнен бұрын босану;
• ұрықта және жаңа туылған нәрестеде әртүрлі мүшелерінде қабыну процесі.
Салдары қоздырғышқа, жүктілік мерзіміне және инфекцияның ұзақтығына байланысты.
Инфекция жұқтырудың бірнеше жолы болуы мүмкін:
• Трансплацентарлы инфекция жүктілік кезінде плацента арқылы пайда болады. Инфекцияның бұл жолы цитомегаловирусқа, герпеске, АИТВ-ға, В гепатитіне, қызамыққа және т. б. тән.
• Интранатальды-инфекцияланған босану каналы арқылы өту кезінде босану жолдарында болады. Бұл жолмен гонококктар, хламидиоздар, В тобындағы стрептококктар, ішек бактериялары (көбінесе ішек таяқшалары және энтерококктар) жұқтырылуы мүмкін.
• Өрлеме жолдары — егер анада несеп-жыныс инфекциясы болған кезде (цистит, вульвовагинит, колпит, үстеме өсімдінің қабынуы, жатыр мойнының эрозиясы, жедел немесе созылмалы пиелонефрит және т.б.), кейде сақтаушы қабықтар мерзімінен бұрын жарылуы байқалады.
Туа біткен инфекциялардың нақты таралуы белгісіз, бірақ жаңа туылған нәрестелер арасында құрсақ ішілік инфекцияның жиілігі бұрын ойлағаннан әлдеқайда жоғары. Кейбір жағдайларда бұл көрсеткіш 10%-дан асуы мүмкін.
Балада құрсақ ішілік инфекцияның болуы босану кезінде күдіктенуі мүмкін. Инфекция жұқтырғандығын жағымсыз иісі бар немесе меконийі бар (жаңа туылған нәрестенің нәжісі) бұлыңғырсақтаушы қабықтар сұйықтықтың төгілуі көрсетуі мүмкін. Құрсақ ішілік инфекциясы бар балалар көбінесе шала туылады, оларда асфиксия (оттегі ашығуы) дамиды.
Құсақ ішілік инфекцияның барлық қоздырғыштары плацентаның зақымдалуымен сипатталады. Бұл мерзімінен бұрын босануға, дене салмағы аз баланың тууына (құрсақ ішілік дамудың тежелуі), ұрықтың гипоксиясына және т. б. әкеледі.
Әрбір әйел ағзасында инфекция болған жағдайда баланың салдары туралы білуі керекжәне ұрықтың ішілік инфекциясының алдын алу үшін уақтылы шаралар қабылдауы керек. Жүктілікті жоспарламас бұрын, әйел гинекологтың тексеруінен өтуі керек, «жасырын» (TORCH) инфекцияларға тест тапсыруы керек, барлық созылмалы ошақтарды (кариес, созылмалы тонзиллит және т.б.), несеп-жыныс инфекцияларын (вульвовагинит, аднексит, цистит, пиелонефрит және т.б.) емдеп, жоспарлы вакцинация (қызылша, қызамық, тұмау)жүргізуі керек. 12 аптаға дейінгі мерзімде жүктілік бойынша есепке тұру қажет. Жүктілік кезінде карантин уақытында жаппай іс-шараларға қатыспау, қызылша мен қызамыққа қарсы екпе салдырмаған балалармен қарым-қатынасты болдырмау. АИТВ, В гепатиті және жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың алдын алу жүкті әйелдің жыныстық серіктесін тексеруді, басқа серіктестермен кездейсоқ жыныстық қатынасты болдырмауды білдіреді.
