Авторлар:Шарипова Раушан Оразхановна,
Бекбаева Асия Иембергеновна
ГКП на ПХВ «Алакольская центральная районная больница» Достык
Қызбаланыңжыңыстықжетілуіжәнегигиенасы. Қызбаланыңжыныстықжетілуініңалғашқыбелгілері 8-9 жастапайдаболады. 1-ші фазадабойдыңөсуі, денемассасыұлғаяды, сүтбездеріұлғаяды, жамбассүйектеріөсіп, бөксесішығады. 2-ші фазадасыртқыжінеішкіжынысмүшелерініңқұрылысыөзгереді, етеккіркелебастайды. Олорганизмдеболыпжатқанкүрделі ,әріалуантүрліциклдыңөзгерістері, 28 күнгесозылады, бұлқалыпты физиология. Бұлкүндеріауырсалмақтүсірмеукерек ,салқынтигізбеукерек. Етеккіркезіндесыртқыжынысмүшесін таза ұстап, төсемелерқолдануқажет, ыстықмоншағажуунуға, суда жүзугеболмайды. Қыз бала ер балағақарағандаертежетіледі. ЖЫНЫСТЫҢ ЖЕТІЛУІ ДҰРЫС ӨТУІ ҮШІН КЕЛЕСІ ЕРЕЖЕЛЕРДІ ОРЫНДАУ КЕРЕК: 1. Тар ішкиім ,шалбаркимеуөйткеніоларжынысмүшелерініңқанайналымынтарылтады. 2. Жынысмүшелерінесуықтигізбеу. 3. Шылымшекпеу, алкогольдіішімдіктерқолданбау. – Негізіқыздарда 10-12 жастаалғашрететеккірікеледі. Демек, бұлуақытолардыңбойжеткендігініңбелгісі. Етеккіркелгенде не істеуікерек? Тазалықтысақтаудыңалғышарттарынқызынаеңалдыменанасы, жеңгесіайтыптүсіндіргеніабзал. Ал 13-14 жастажасөспірімқыздың гинеколог дәрігергекеліп, профилактикалықтексеруденөтуіміндетті. Бұлқабылдаудыдәрігерқыздыңқасында тек анасыболғандағанажүргізеалады. Бұл не үшінкерек? Қызбаласыныңгинекологиялықауытқуларынертежастананықтап, дәрігерліккеңес беру үшінқажет. Сондай-ақ, қыздыңгинекологиялықтұрғыдақандай да біршағымдарыболса, мамандарғажүгініп, зерттелукерек. Қыздарержеткенсайысата-аналарды, сыныпжетекшілерді «Қыздарнешежастангинекологқабаруыкерек?», «Ертежүктіліктіңқалайалдыналуғаболады?», «Қыздартәрбиесіндененіескерумаңызды?». Осындайкөңілдікүптіеткенсұрақтарғажауапіздейміз. «Ертежастажүктіболудыңсебебі мен салдары». Ертежастанопықжегенталайжасөспірімқызқұрсағынабіткенбаладанарылудыңжолыніздейді. Мұндайдатүрліайла-шарғығабаратыноларақырындадімкәс, мүгедек, кемтарсәбилердідүниегеәкеліп, ұлтсаулығытұрғысындақоғамдертінедертқосуымүмкін. Кездейсоқжүктілік – қазіргібіздіңқоғамдағыеңбіртүйткілдімәселелердіңбірі. Дәрігерлердіңдеректерінесүйенсекжылынаелімізде 130 мыңғажуықжасандытүсікжасалады. Түсікжасатқандардыңеңжасы 13-14 жастағыжасөспірімқыздар. Бүгінде 14 жастағыжасөспірімдердің 10 пайызы, 15-17 жастағықыздардың 21 пайызыжыныстыққатынастәжірибесінеие. ҚазақстандажасөспірімқыздарарасындағыжасандытүсікЕуропаменсалыстырғанда 3-4 есекөп. Сондай-ақелімізде 21 мың АҚТҚ дертінжұқтырғанадамболса, соның 40 пайызы 15-29 жасаралығындағыжастар. Осындайтүрлісебептерденелімізде 17 мыңотбасы бала сүйеалмайотыр. Сондықтанбізмұндайкелеңсізжайттардыңалдыналуүшінбалаларымызғажыныстықтәрбиені 11-12 жастанбастапжүйелі, сауаттытүрдежүргізуімізкерек. – Ойнапжүріп от басқанжасқыздарымыздыңкөпшілігікездейсоқжүктіліккеұрынып, оныңсоңыжасандытүсіккенемессәбилерінбөбектерүйінеөткізугеәкепсоғыпжатады. Бұлеңалдымен, қызбаланыңденсаулығыназиянкелтіріп, болашақөмірінебалташабатынбелгілі. Жоспарланбағанжүктілікәйелзатынпсихологиялықкүйзеліскеұшыратады. Егербізқоғамболыпұлтболашағынойласақ, қыз бала денсаулығы мен тәрбиесіне аса мұқиятболғанымызжөн. Қызбалағаерекшекүтім, дұрыстәрбиеқажет. Бүгінгіжасөспірімқыз – ертеңгіана.. Желкілдепөсіпкележатқанжасөспірімдергеотбасында, білімошақтарындажыныстықтәрбиенідұрысберіпотырсақ, біразмәселелердіңалдыналғанболаредік. – Бізбалаларымызбенжыныстықтақырыптасөйлесуге, олардыңсұрақтарынажауапберугеыңғайсызданамыз. Өйткенібізолардыәлікішкентайғойдепсанаймыз. Алайдақазіргіақпараттықзамандабалаларымыз тез есеюде. Тіптікейдеолардыңсөздеріне, әрекеттерінеқарап, кейбірнәрселердіүлкендерден кем білмеймедепқаласың. Ақпараттарағымыныңқарқынысоншалық, балаларымызғақажетті, қажетсізақпараттардыекшеумүмкінемес. Сондықтан осы жыныстықтақырыптыбалаларымызөздігіменәржерденбіріздемесіндесек, мектептердеарнайытәрбиешараларыненгізуқажет. Әротбасындағы менталитет әртүрлі, сондықтанкейбірата-анабұлтақырыптыбаласынатүсіндіреалмайжатады. Негізінената-ананыңміндетібаласыныңәрнәрсегеқызығушылығынқадағалап, дұрысбағытберіпотыру. Ал мектептежыныстықтәрбиешараларын психолог, дәрігермаманныңқатысуыменөткізгендұрыс.
