Автор: Бекбосынова Айгуль Аргимбековна — балалар медбикесі ШЖҚ «Алакөл аудандық орталық ауруханасы» Қабанбай ауылдық аурухана бөлімшесі
Қызылша – вирустан туындаған әдеттегі қызылша вирустық инфекция. Ауруды оңай анықтауға болатын ерекше белгілері бар (бөртпе). Қызылша өте жұқпалы, ауа арқылы таралады. Инкубациялық кезең бірнеше аптаға созылады.
Қалай жұқтыруға болады?
Инфекция ауа тамшылары арқылы беріледі. Науқаспен байланыста болған кезде (сөйлесу, түшкіру, жөтелу кезінде) бұрын қызылшамен егілмеген және ауырмаған адам 100% дерлік жұқтыруы мүмкін. Қызылша вирусы өте құбылмалы: қызылшаны науқаспен тікелей байланыста болмай, онымен бір үйде болу арқылы жұқтыруға болады. Бақытымызға орай, вирус тез өледі, сондықтан тұрмыстық заттар, ойыншықтар, киім-кешек арқылы жұқтыру мүмкін емес.
Балалардағы қызылша белгілері
Инкубациялық кезең (инфекциядан аурудың алғашқы көріністеріне дейін) 7-ден 17 күнге дейін созылады. Бала инкубациялық кезеңнің соңғы екі күнінде, катаральды кезеңде (3–4 күн) және бөртпелердің төртінші күніне дейін, яғни 9 күні ішінде басқаларға жұқпалы болады. Бірінші, катаральды кезеңде (1–3 күн) қызылша респираторлық инфекция түрінде көрінетінін білу маңызды: безгегі, бас ауруы, жөтел, мұрыннан су ағу, тамақ ауруы.
Балалардағы қызылшаны емдеу
Балаларда диагноз қойылған қызылша жағдайында емдеу көп жағдайда үйде өтеді. Егер курс ауыр болса, науқас ауруханаға жатқызылады. Сондай-ақ, қызылшаның асқынуы бар немесе үй жағдайлары тиісті күтімді ұйымдастыруға мүмкіндік бермейтін балалар ауруханаға жатқызылады. Міндетті ауруханаға жатқызу — 1 жасқа дейінгі балалар мен жабық балалар мекемелеріндегі балалар үшін қолданылады.
Қызылшамен ауыратын балаға нақты емдеу қажет емес. Бірақ төсек демалысымен гигиенаны сақтау керек. Сондай-ақ, науқасқа көп мөлшерде ішу (бұл дегидратацияның алдын алады) және оңай сіңетін, дәрумендерге бай тағам көмектеседі. Бөртпелерді ештеңемен майлаудың қажеті жоқ. Баланы бөлме температурасында сумен жуу жеткілікті. Температура төмендегеннен кейін ғана шомылуға болады.
Қызылшаны емдеу симптоматикалық болып табылады. Мұрыннан су ағу кезінде — мұрынға тамшылар, жөтел кезінде — жөтелге қарсы дәрі-дәрмектер, температурада — антипиретиктер және т.б. жалпы белгілерді (жөтел, температура) жеңілдету үшін әртүрлі қақырық түсіретін және антипиретикалық препараттар қолданылады. Алдын алу үшін конъюнктивит кезінде көзді жылы шай қайнатпасына малынған мақта тампонымен жуады. Антибиотиктер, әдетте, қолданылмайды. Олар асқынуға күдік туындаған кезде тағайындалады.
Балалардағы қызылшаның алдын алу
Оның денсаулығы мен толыққанды дамуының маңызды компоненттерінің бірі болып табылады. Сондықтан қызылшаға қарсы егу профилактикалық егу күнтізбесіне кіреді. Алғашқы вакцинация 12–15 айлық дені сау балаларға беріледі. Вакцинаны қайта енгізу (ревакцинация) 6 жасында, мектеп алдында жүзеге асырылады. Вакцинада баланың иммунитеті дамитын тірі әлсіреген қызылша вирустары бар.
Қызылшаға қарсы егу реакциясы әртүрлі болуы мүмкін. Кейде балаларда температураның 37,5–38 °С дейін шамалы көтерілуі байқалады. Бұл вакцинациядан кейін 5–8 күн ішінде болуы мүмкін және бір-үш күнге созылуы мүмкін. Сонымен қатар, нәрестеде температурасының жоғарылауы аясында аллергиялық реакцияның немесе жеңіл құрысулардың дамуы да болуы мүмкін.
Вакцинациядан кейінгі реакциялар қызылша белгілерімен өте жақсы жүреді, бірақ олар жеңілдетілген түрде және қысқа мерзімде өтеді. Бастапқы немесе қайталама иммунитет тапшылығы мен онкологиялық аурулардан зардап шегетіндерге бөлек нұсқаулар беріледі.
