Автор: Жуманова Гульмира Садановна,
Диагностика бөлімі медбикесі,
«Талдықорған қалалық көпсалалы ауруханасы».
Ультрадыбыстық зерттеудің пайдасы
Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ) – заманауи медицинаның маңызды диагностикалық әдістерінің бірі. Бұл әдіс ағзадағы патологиялық өзгерістерді ерте кезеңдерде анықтауға мүмкіндік береді. Қуық пен қуық асты безін ультрадыбыстық зерттеу қолжетімді, жылдам, әрі қауіпсіз болып табылады. Радиациялық әсер етпейтіндіктен, ол адам денсаулығына зиянсыз.
Қуық пен қуық асты безін ультрадыбыстық зерттеу барысында келесі мәліметтер анықталады:
- қуық пен қуық асты безінің көлемі;
- жаңғырықтық құрылымы мен тығыздығы;
- ісіктердің және қатерлі ісіктердің бар-жоғы;
- қуық қуысында немесе қуық асты безінде тастардың болуы;
- қуықтың зәр шығару қызметінің жағдайы.
Мұндай зерттеулер дәрігерлерге ауруларды дер кезінде анықтап, емдеуді дұрыс тағайындауға мүмкіндік береді. Дәрігерлер жылына кем дегенде бір рет УДЗ-дан өтуге кеңес береді, әсіресе зәр шығару жүйесінде бұзылулар байқалған жағдайда.
Ультрадыбыстық зерттеуге дайындықтың маңызы
Дұрыс дайындық – зерттеу нәтижелерінің сапасы мен дәлдігіне кепіл. УДЗ алдындағы дайындық әр зерттеу әдісіне байланысты өзгереді.
1. Трансректалды зерттеуге дайындық
Трансректалды ультрадыбыстық зерттеу (ТРУЗИ) қуық асты безін (простата) жан-жақты тексеруге мүмкіндік береді. Бұл әдістің дәлдігі жоғары болғанымен, алдын ала дайындықты талап етеді.
- Үш күн бұрын: Газдың пайда болуын тудыратын тағамдарды диетадан шығару керек. Бұған мыналар жатады:
- бұршақ өнімдері (үрмебұршақ, жасымық);
- қырыққабат, шалқан, редис;
- қара нан, тәттілер;
- газдалған сусындар.
- Зерттеу алдындағы кеш: Жеңіл тамақтану ұсынылады. Қуыру немесе майлы тағамдар жеуге болмайды.
- Клизма: Зерттеу алдында кешке және таңертең ішекті тазарту үшін клизма жасау қажет.
- Таңғы ас: Зерттеу күні тамақтануға болмайды.
2. Трансабдоминальды зерттеуге дайындық
Трансабдоминальды әдіс іштің сыртынан зерттеу жүргізуді білдіреді. Бұл әдіс қуық пен қуық асты безінің жағдайын тексеру үшін қолданылады және алдын ала қуықты толтыруды талап етеді.
- Су ішу: Зерттеуден 2 сағат бұрын кемінде 1,5-2 литр таза су ішу керек.
- Қуық толтыру: Зерттеу жүргізілетін кезде қуық толып тұруы тиіс. Бұл ультрадыбыстық бейненің сапасын жақсартады.
- Зәр шығарудан бас тарту: Қуықты босатуға болмайды, тек зерттеу аяқталған соң рұқсат етіледі.
Ультрадыбыстық зерттеу қалай жүргізіледі?
1. Трансректалды зерттеу:
Науқас сол жақ бүйіріне жатып, тізелерін кеудесіне қарай бүгеді. Қуық асты безі тік ішек арқылы арнайы датчикпен зерттеледі. Бұл әдіс бездің құрылымдық өзгерістерін және ісіктерді дәл анықтауға мүмкіндік береді.
2. Трансабдоминальды зерттеу:
Науқас шалқасынан жатып, іш аймағы ашылады. Дәрігер іштің терісіне гель жағып, ультрадыбыстық датчикті пайдаланып зерттеуді жүргізеді. Бұл әдіс ауыртпайтын және жайлы процедура болып табылады.
Зерттеу нәтижелерінің маңызы
Зерттеу нәтижелері дәрігерге қуық пен қуық асты безінің жағдайын бағалауға, сондай-ақ келесі патологияларды анықтауға мүмкіндік береді:
- қуықта немесе қуық асты безінде тастардың бар-жоғы;
- қуық асты безінің гиперплазиясы;
- қатерлі ісіктер;
- қабыну процестері;
- зәр шығару жолдарының бітелуі немесе бұзылуы.
Денсаулықты сақтау үшін ұсыныстар
- Жүйелі тексеру: УДЗ жыл сайын өтіп тұруды әдетке айналдыру.
- Салауатты өмір салты: Дұрыс тамақтану, белсенді өмір сүру, зиянды әдеттерден бас тарту.
- Алғашқы белгілерде дәрігерге жүгіну: Зәр шығару жүйесінде кез келген жайсыздық сезілген жағдайда маманның кеңесіне жүгіну.
