Авторлар:Баясылова Ботагоз Торехановна медбике-анестезист,
Абышева Лаура Муратовна медбике-анестезист,
Сарекенова Нургуль Дарбековна медбике-анестезист,
ШЖҚ «Кербулак аудандық орталық ауруханасы» МКК, реанимация бөлімі
Кіріспе
Анестезия – хирургиялық және инвазивті медициналық процедуралар кезінде науқастың ауырсынуын болдырмауға бағытталған маңызды медициналық процесс. Қазіргі заманғы анестезиология әдістері қауіпсіздікті арттыруға, жағымсыз реакциялардың алдын алуға және пациенттің жағдайын тұрақтандыруға бағытталған. Анестезияның түрін таңдау науқастың жасына, жалпы денсаулық жағдайына және операция түріне байланысты жүргізіледі.
Анестезия түрлері
- Жалпы анестезия
Жалпы анестезия кезінде науқастың есі толықтай жоғалып, орталық жүйке жүйесінің қызметі уақытша тежеледі. Бұл әдіс күрделі хирургиялық операциялар кезінде кеңінен қолданылады.
Қолдану көрсеткіштері:
Ұзақ және күрделі хирургиялық араласулар
Интенсивті ауырсыну тудыратын манипуляциялар
Бас-ми және омыртқа операциялары
Артықшылықтары:
Толық ауырсынусыздандыру
Операция аймағында бұлшықет тонусын төмендету
Терең релаксация қамтамасыз ету
Қауіптері:
Тыныс алу және жүрек-қантамыр жүйесіне әсер ету
Аллергиялық реакциялар
Оянудан кейінгі жүрек айнуы, құсу
- Регионарлы анестезия
Регионарлы анестезия белгілі бір дене аймағын жансыздандыруға бағытталған. Ол орталық және перифериялық әдістерге бөлінеді.
Орталық әдістер:
Спиналды анестезия – төменгі аяқ-қолдарға, жамбас аймағына жасалатын операцияларда қолданылады.
Эпидуральды анестезия – ұзақ мерзімді ауырсынуды басу мақсатында, әсіресе босану және үлкен хирургиялық операциялар кезінде қолданылады.
Перифериялық әдістер:
Жергілікті жүйке блокадалары – белгілі бір жүйке аймағын жансыздандыру.
Плексус және перифериялық нерв блокадалары – жоғарғы және төменгі аяқ-қол операцияларында тиімді.
Артықшылықтары:
Жүйелі анестетиктерді қолдануды азайту
Ояну кезеңінің жеңілдігі
Жүрек-қантамыр жүйесіне аз әсер ету
Қауіптері:
Тиімділіктің жеке ерекшеліктерге байланысты өзгеруі
Инфекция және жүйке зақымдануының қаупі
- Жергілікті анестезия
Жергілікті анестезия – аз инвазивті процедуралар мен шағын хирургиялық араласуларда қолданылатын әдіс.
Қолдану көрсеткіштері:
Тіс емдеу
Дермотологиялық және кіші хирургиялық манипуляциялар
Лазерлік және косметологиялық процедуралар
Артықшылықтары:
Қарапайым және қауіпсіз
Тез әсер етеді
Жанама әсерлердің аз болуы
Қауіптері:
Аллергиялық реакциялар
Препараттың дұрыс мөлшерде енгізілмеуі
Анестезияның қауіпсіздігі және асқынулардың алдын алу
Алдын ала диагностика және бағалау
Науқастың аллергиялық анамнезін тексеру
Жүрек-қантамыр жүйесі мен тыныс алу функциясын бағалау
Қан анализдері мен басқа зерттеулерді жүргізу
Мониторинг және бақылау
Жүрек соғысы, артериялық қысым, оттегі сатурациясын бақылау
Анестезия кезінде өмірлік маңызды функцияларды тұрақты мониторингтеу
Фармакологиялық қауіпсіздік
Анестезиялық препараттардың дұрыс дозалануын бақылау
Аллергиялық реакцияларға жедел әрекет ету дайындығы
Реанимациялық дайындық
Анестезиядан кейінгі қалпына келтіру шараларын қамтамасыз ету
Шұғыл жағдайларда қажетті құрал-жабдықтардың болуы
Анестезист-медбикенің рөлі
Анестезияға дейінгі дайындықты жүргізу
Науқастың жағдайын бақылау және мониторинг жүргізу
Анестезиялық дәрілерді дұрыс енгізу
Операциядан кейінгі бақылау және күтім
Қауіпсіздік стандарттарын сақтау
Қорытынды
Қазіргі заманғы анестезия әдістері хирургиялық және медициналық процедуралардың қауіпсіздігін арттырып, науқастардың жағдайын жақсартуға мүмкіндік береді. Анестезист-медбикелер анестезия процесінде маңызды рөл атқарады, олардың кәсіби біліктілігі мен тәжірибесі емдеудің сапасын арттырады. Анестезияның тиімділігі мен қауіпсіздігі дұрыс дайындық пен мониторингке байланысты. Сондықтан медициналық персонал үздіксіз білімін жетілдіріп, жаңа технологияларды меңгеруі қажет.
