Авторлар: Кокшебаева Махаббат Кульджабековна, Хирургия бөлімінің операциялық мейірбикесі
Айтбаева Мархаба Жаналыковна, Травматология бөлімінің жарақаттану мейірбикесі
Ниязбекова Ултай Омаровна, Хирургия бөлімінің мейірбикесі
Жетісу облысы ММ ШЖҚ «Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы» КМК
Кіріспе
Холецистит — өт қабының қабынуы. Бұл ауру жиі өт тас ауруымен байланысты болады және өткір немесе созылмалы түрде кездесуі мүмкін. Ауру ерлерге қарағанда әйелдерде жиі байқалады. Уақтылы ем қабылдамаса, асқынуларға алып келуі мүмкін.
Себептері
Холециститтің негізгі себептері:
— Өт жолдарындағы тастар (өткелік тас ауруы)
— Өт қабының инфекциясы (бактериялық немесе вирустық)
— Өт жолдарының бітелуі
— Диета бұзылыстары, майлы және қуырылған тағамдарды көп тұтыну
— Ішек аурулары және басқа асқазан-ішек жолдарының бұзылыстары
Негізгі белгілері
Холециститтің негізгі белгілері:
— Оң жақ қабырға астындағы қатты ауырсыну
— Құсу, жүрек айну
— Дене қызуының көтерілуі
— Ауызда кұрғақтық, ащы дәм
— Әлсіздік, тәбеттің төмендеуі
Аурудың түрлері
Холецистит екі негізгі түрге бөлінеді:
— Жедел холецистит – кенеттен басталып, қарқынды ауырсынумен өтеді
— Созылмалы холецистит – ұзақ уақыт бойы өт қабының қабынуы сақталады, белгілері баяу дамиды
Диагностика және емдеу
Холециститті анықтау үшін дәрігер келесі зерттеулерді тағайындайды:
— Ультрадыбыстық зерттеу (УДЗ)
— Қан талдауы (лейкоцитоз, қабыну белгілері)
— Биохимиялық талдаулар
Емдеу жолдары:
— Диета сақтау (№5 диета)
— Антибиотиктер және қабынуға қарсы препараттар
— Ауырсынуды басатын дәрілер
— Өт шығару қызметін қалыптастыру
— Күрделі жағдайларда – хирургиялық жолмен өт қабын алып тастау (холецистэктомия)
Алдын алу жолдары
— Дұрыс және теңгерімді тамақтану
— Майлы, қуырылған тағамдарды шектеу
— Артық салмақты бақылау
— Өт тас ауруын уақтылы емдеу
— Дене белсенділігін сақтау
Қорытынды
Холецистит – жиі кездесетін, бірақ дұрыс ем мен алдын алу шаралары арқылы басқаруға болатын ауру. Белгілер байқалған жағдайда дәрігерге уақтылы жүгіну және ем қабылдау өте маңызды.
Холециститтің асқынулары
Холецистит уақтылы емделмесе немесе дұрыс күтім көрсетілмесе, келесі асқынуларға алып келуі мүмкін:
— Өт қабының жарылуы
— Өт жолдарының бітелуі (механикалық сарыауру)
— Перитонит (ішастар қабынуы)
— Абсцесс немесе флегмона
— Созылмалы панкреатит
Бұл асқынулар өмірге қауіпті болуы мүмкін, сондықтан аурудың алғашқы белгілері байқалғанда дәрігерге жүгіну қажет.
Қалпына келу кезеңі және өмір салты
Холециститтен кейін қалпына келу үшін арнайы режим мен өмір салтын сақтау қажет:
— Қатаң диета сақтау (қуырусыз, майсыз, ащы және қышқыл тағамдарсыз)
— Бөлшектеп тамақтану (күніне 4-5 рет)
— Дене белсенділігін арттыру (жеңіл жаттығулар, серуендеу)
— Алкоголь мен темекіден бас тарту
— Жылына кемінде бір рет дәрігерлік тексеруден өту
Емделуші дәрігердің нұсқауын орындау – денсаулықты қалпына келтірудің басты кепілі.
