Холестерин – бұл ағзадағы маңызды май тәрізді зат, ол жасуша мембраналарының құрылымын сақтауда, гормондар мен дәрумендердің түзілуінде маңызды рөл атқарады. Дегенмен, көптеген адамдар холестеринді денсаулыққа зиянды фактор ретінде қабылдайды. Бұл мақалада холестериннің ағза үшін пайдасы мен зияны, оның тепе-теңдігін сақтау жолдары қарастырылады.
1. Холестериннің түрлері
Холестериннің екі негізгі түрі бар:
- Жақсы холестерин (ЖТыЛП – жоғары тығыздықты липопротеидтер): Бұл түрі артық холестеринді бауырға тасымалдап, оның ағзадан шығарылуына көмектеседі. Ол жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупін төмендетеді.
- Жаман холестерин (ТТыЛП – төмен тығыздықты липопротеидтер): Бұл түрі қан тамырларында жиналып, атеросклероздың дамуына және жүрек ауруларының пайда болуына себепші болады.
2. Холестериннің пайдасы
- Жасуша құрылымы – холестерин жасуша мембраналарын тұрақтандырады.
- Гормондар синтезі – ол тестостерон, эстроген және кортизол сияқты маңызды гормондардың түзілуіне қажет.
- Д дәрумені өндірісі – күн сәулесінің әсерінен холестериннен Д дәрумені түзіледі.
- Өт қышқылдарының түзілуі – холестерин бауырда өт қышқылдарының синтезіне қатысады, олар ас қорытуды жақсартады.
3. Артық холестериннің зияны
- Атеросклероз – қан тамырларында холестеринді бляшкалардың жиналуы қан айналымын бұзады.
- Жүрек-қан тамырлары аурулары – инфаркт пен инсульт қаупін арттырады.
- Гипертония – жоғары холестерин деңгейі қан қысымының көтерілуіне әсер етеді.
4. Холестерин деңгейін қалай теңестіруге болады?
- Дұрыс тамақтану: Майлы, қуырылған тағамдарды азайтып, көкөністер, жаңғақтар, балық және зәйтүн майын көбірек тұтыну.
- Физикалық белсенділік: Аптасына кемінде 150 минут дене жаттығуларын жасау.
- Темекі мен алкогольден бас тарту: Олар холестерин деңгейін көтеріп, қан тамырларының жағдайын нашарлатады.
- Медициналық тексеру: Жылына кемінде бір рет холестерин деңгейін тексеріп тұру.
Қорытынды
Холестерин – ағза үшін қажетті, бірақ тепе-теңдігі сақталуы тиіс зат. Оны толықтай зиянды деп есептеу қате. Дұрыс тамақтану, белсенді өмір салты және тұрақты медициналық бақылау арқылы холестерин деңгейін қалыпты ұстап, денсаулықты жақсартуға болады.
