Төтенше жағдайларда алғашқы көмек көрсету алгоритмдері

Автор: Сулейменова Гулшат Сыздыкбаевна, стоматология, ИП Кумарбеков М.А.

Рамазанова Ажар Адамовна, Талдықорған қаласы «МКҚК құрама үлгідегі №2 ясли — бақшасының » медбикесі

Кіріспе
Төтенше жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету — адамның өмірін сақтап қалу және асқынулардың алдын алу үшін маңызды әрекеттер жиынтығы. Уақытылы және дұрыс көрсетілген алғашқы көмек көптеген жағдайларда ауыр салдардың алдын алады. Бұл мақалада алғашқы көмек көрсету алгоритмдері мен олардың негізгі ережелері қарастырылады.

Алғашқы көмек көрсету принциптері

1. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету
   Ең алдымен, зардап шегуші мен көмек көрсетушінің қауіпсіздігіне көз жеткізу қажет.
   Электр тогы, өрт немесе құлау қаупі бар аймақтардан аулақ болу керек.
2. Зардап шегушінің жағдайын бағалау
   Ес-түсінің бар-жоғын тексеру:
   Зардап шегушіге үндеу жасап, жауабын күтіңіз.
   Ес-түссіз болса, оны жанынан сілкіп, реакциясын тексеріңіз.
   Тыныс алу мен жүрек соғысын тексеру.
3. Жедел жәрдем шақыру
   Жедел жәрдем қызметіне (103 нөміріне) хабарласып, жағдайды қысқаша баяндаңыз:
   Оқиға орны.
   Зардап шегушінің жасы, жағдайы.
   Көрсетілген алғашқы көмек туралы ақпарат.
   Төтенше жағдайларда алғашқы көмек көрсету алгоритмдері
4. Жүрек-өкпе реанимациясы (ЖӨР)
   Егер зардап шегуші ес-түссіз және тыныс алмаса:

Зардап шегушіні тегіс жерге жатқызыңыз.
Кеуде қуысының ортасындағы төстің төменгі бөлігіне қолды қойып, компрессия жасаңыз:
Қысу жиілігі: минутына 100–120 рет.
Тереңдігі: 5–6 см.
Әр 30 компрессиядан кейін 2 рет жасанды тыныс беріңіз (ауыздан ауызға немесе ауыздан мұрынға).

2. Қан кетуді тоқтату
   Артериялық қан кету:
   Қан ағып жатқан жерге қысым көрсетіңіз.
   Жарақаттың жоғары жағына жгут салыңыз, жгуттың қойылған уақытын жазып қойыңыз.
   Веноздық қан кету:
   Жарақатқа таза таңғыш немесе бинт қолданыңыз.
3. Сынулар мен шығулар
   Зардап шегушінің қозғалысын шектеу үшін зақымдалған жерді бекіту қажет.
   Сүйек сынған жағдайда, оны қозғалтпайтын етіп қатты затпен (тақтай, сызғыш) таңу керек.
4. Күйіктер
   Күйген жерді салқын суға 10–15 минут салып, жылуды азайтыңыз.
   Күйікті таза, зарарсыздандырылған таңғышпен жауып қойыңыз.
   Ешқандай май немесе крем қолданбаңыз.
5. Улы газдан улану
   Зардап шегушіні таза ауаға шығарыңыз.
   Егер тыныс алу тоқтаса, жасанды тыныс беріңіз.
   Жедел жәрдемді шақырыңыз.
6. Естен тану (шок)
   Зардап шегушіні жатқызып, аяқтарын жоғары көтеріңіз.
   Қан айналымын жақсарту үшін жылы жамылғымен ораңыз.
   Су немесе тағам бермеңіз.
   Алғашқы көмек көрсету кезіндегі тыйым салынған әрекеттер
   Зардап шегушіні оқиға орнынан қозғалтуға болмайды, егер бұл қауіпті жағдайға әкелмесе.
   Сынған сүйекті орнына салуға тырыспаңыз.
   Ашық жараға кір немесе зарарсыздандырылмаған заттарды қолданбаңыз.
   Күйікке май немесе спирт жақпаңыз.
   Алғашқы көмек көрсету кезіндегі медбикенің рөлі
   Кәсіби білім мен тәжірибе қолдану:

Медбике жедел жағдайларда дұрыс әрекет ете отырып, науқастың жағдайын тұрақтандыра алады.
Психологиялық қолдау көрсету:

Зардап шегушіні тыныштандыру және оны қолдау маңызды.
Көмек көрсету алгоритмін түсіндіру:

Жанында тұрған адамдарға көмек көрсету тәсілдерін үйрету.
Жедел жәрдем қызметімен жұмыс:

Оқиға орнына жеткен жедел жәрдем қызметкерлеріне зардап шегушінің жағдайы туралы толық ақпарат беру.
Қорытынды
Төтенше жағдайларда алғашқы көмек көрсету — әрбір адамның білетін және қолдана алатын дағдыларының бірі болуы керек. Алғашқы көмек көрсету ережелерін сақтау арқылы адамның өмірін сақтап, ауыр асқынулардың алдын алуға болады.

Медициналық қызметкерлер, әсіресе медбикелер, алғашқы көмек көрсету саласында маңызды рөл атқарады. Олар оқиға орнында тез және дұрыс шешім қабылдап, зардап шегушінің өмірін сақтап қалуға ықпал етеді.