Автор: Ахметова Нүргүл Юсупқанқызы, мейірбике
Табылдиева Бубикан Нұсұпбекқызы, мейірбике
Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы аудандық емхана
Ошаева Жанар Жақынбекқызы, фельдшер лаборант,
Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы
Тамақтан улану (тамақтан улану) – бұл ешкімге иммунитет бермейтін қиындық. Сондықтан сіз оны танып, өзіңізге немесе жәбірленушіге уақытында қажетті көмек көрсете білуіңіз керек.
Тамақтан улануды не тудыруы мүмкін
Тамақтан уланудың себептері әртүрлі болуы мүмкін. Уытты инфекциялар мен уытты улануларды шығару әдеттегідей.
Токсикоинфекциялар немесе микробтық шығу тегі бар тамақтан улану патогендік микроорганизмдердің тамағымен асқазан-ішек жолына түскенде пайда болады. Көбінесе патогендік бактериялар себеп болады, олар дұрыс сақталмаған кезде өнімдерде көбейеді немесе оны жеткіліксіз өңдеген кезде дайын тағамға енеді (бактериялық тамақтан улану).
Уытты уланулар әртүрлі улардан – улы жидектерде, саңырауқұлақтарда және т. б. кездесетін химиялық заттардан немесе табиғи токсиндерден туындайды.
Тамақтан улану тұрғысынан ең қауіпті-тез бұзылатын тағамдар:
-шикі балықтан жасалған балық және тартылған балық, суши.
-ет, әсіресе өңделген ет.
-сүт және сүт өнімдері.
-салаттар, әсіресе майонез қосылған.
-кремі бар торттар.
Тамақтан улану белгілері
Тамақтан уланудың себебі қандай болса да, оның көріністері көптеген жолдармен ұқсас болады. Олар улы заттың түріне, жасына (балалар мен қарттар улануға төзімдірек), жеген мөлшеріне байланысты қарқындылығы мен ауырлығы бойынша өзгеруі мүмкін. Бірақ әрдайым ішек пен асқазан қабырғаларының қабыну процесінің белгілері және дененің жалпы интоксикациясының көріністері бар.
Тамақтан улану кезінде не істеу керек?
Саңырауқұлақтарды, консервілерді жегеннен кейін ауыр улану немесе улану жағдайында жедел жәрдем шақыру керек. Міне, жедел медициналық көмек қажет болған кездегі белгілер:
-жиі диарея, нәжіс сулы, қан қоспалары;
-өте жоғары температура;
Тамақтан уланғаннан кейін не жеуге болады?
Тамақтан улану-асқазан мен ішекке қатты соққы. Сондықтан осы кезеңде тамақтану мүмкіндігінше жұмсақ болуы керек.
Бірінші күні тамақтан бас тартқан дұрыс, тек сусын қалды.
Екінші күннен бастап тамақтануды бастауға болады. Қаптайтын тағамнан бастаған дұрыс: күріш сорпасы, шырышты күріш сорпасы, судағы сұйық күріш ботқасы. Содан кейін мәзірге көкөніс пюресі (картоп, сәбіз), көкөніс сорпасындағы жеңіл сорпалар, қайнатылған майсыз сиыр еті, балық, құс еті, желе қосуға болады.
Сүт өнімдерінен, газ түзетін өнімдерден (бұршақ дақылдары, қырыққабат), жемістерден, кофеден бас тарту керек. Әрине, сіз алкогольді, ауыр, ащы, майлы, қуырылған тағамдарды – шырышты қабықты тітіркендіретін кез-келген нәрсені іше алмайсыз.
