Автор: Ахметова Нүргүл Юсупқанқызы, мейірбике
Табылдиева Бубикан Нұсұпбекқызы, мейірбике
Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы аудандық емхана
Ошаева Жанар Жақынбекқызы, фельдшер лаборант,
Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы
Өкінішке орай, судағы жазатайым оқиғалар жиі кездеседі. Жыл сайын елімізде 10 мыңнан астам адам суға батып өледі. Олардың шамамен 20% – ы балалар, жартысы-мас күйіндегі ересектер. Алайда, егер жәбірленушіге уақытында көмек көрсетілсе, оны құтқаруға болады. Ең бастысы — мұны қалай дұрыс жасау керектігін білу.
1. Суға батып бара жатқан адамды судан шығарыңыз
Мұны істеу оңай емес. Суға батып бара жатқан адам сізді инстинктивті түрде ұстап алады және сізді су астына тарта алады, сондықтан оған артқы жағынан жүзу керек. Әдетте, батып бара жатқан адамды шашынан ұстау керек екенін бәрі есіне алады, бірақ көбінесе шаш тым қысқа болады. Содан кейін оны қолтықтарыңызбен ұстаңыз; алақаныңызды иегіңізден ұстап, алдымен арқаңызға бұруға болады. Жағаға жүзіп бара жатқанда, батып бара жатқан адамның аударылып кетпеуін және сізді ұстап алмауын қадағалаңыз.
Егер батып бара жатқан адам сізді ұстап алса, оның басын итеріп көріңіз, бір қолыңызды иегіңізге қойып, екінші қолыңызды денеңіздің артына ұстаңыз. Егер ол сіздің қолыңызға жабысып қалса, оларды тартып алыңыз. Егер бұл көмектеспесе, сүңгіңіз, содан кейін батып бара жатқан адам сізді босатады.
Егер сіз жақсы жүзбейтін болсаңыз, суға батып бара жатқан адамды шығаруға асықпаңыз – бірден екеуін құтқаруға тура келеді.
2. Асқазан мен өкпеден суды алыңыз
Ол үшін адам асқазанын көтерілген тізесіне басы кеудеден төмен болатындай етіп қойып, екі саусағын тілге басып, құсу тудырады. Сондай-ақ, қолыңызды арқаңызға басуға болады. Барлық су шыққанша және адам дем ала бастағанша басу керек.
Адам тұншығып, тыныс алу жолдары мен асқазанда судың көп мөлшері пайда болған кезде олар нағыз суға батқан жағдайда көмектеседі (оны дымқыл және көк деп те атайды). Содан кейін зардап шеккен адамның терісі көкке айналады, сондықтан атауы – көк суға бату.
Бірақ бұл орын алады – әдетте адам суға кенеттен құлаған кезде – оның глоттисі рефлекторлы түрде жабылады. Содан кейін су тыныс алу жолдарына енбейді, бірақ асфиксия (тұншығу) дамиды – тері бозарады, тыныс жоқ. Мұндай суға бату бозғылт, сондай-ақ құрғақ деп аталады. Құрғақ суға бату кезінде тыныс алу мен жүрек ритағын қалпына келтіруге бірден көшу керек (3, 4-тармақтар).
Көк суға бату кезінде реанимациялық шаралар қажет болады, егер жәбірленуші ешқашан өздігінен дем ала алмаса, оның импульсі жоқ, оқушылары кеңейген.
3. Жасанды тыныс алу
Алдымен зардап шеккен адамның аузын кірден, құмнан, шламнан, құсудан және тазарту керек .т.б. жәбірленушіні арқасына қойып, мұрнын қолымен қысып, ауаны үрлеп, аузын жәбірленушінің аузына мықтап басыңыз: 4 секундта бір тыныс («ауыздан ауызға»).
4. Жанама жүрек массажын жасаңыз
Бір-бірінің үстіне қойылған екі алақанмен кеудеге қатты қысым жасаңыз, сонда ол 4-5 см төмендейді.
Массаж жасанды тыныс алумен бір уақытта жасалады: бір ауызбен тыныс алу, төрт қысым. Бұл манипуляциялар зардап шеккен адам өздігінен дем ала бастағанға дейін немесе жедел жәрдем келгенге дейін жалғасуы керек.
Осылайша сіз бір сағат бойы өмір сүре аласыз.
Егер жәбірленушінің өзі өзін жақсы сезінетінін айтып, медициналық көмектен бас тартса да, дәрігердің қарауын талап ету керек. (Айтпақшы, егер сіз суға батып кетсеңіз, жедел жәрдем дереу немесе мүмкіндік пайда болған кезде шақырылуы керек.)
Суға бату-бұл жасырын нәрсе. Оның асқынулары-бұл аспирациялық пневмония, тыныс алуды тоқтату, мидың ісінуі және т.б. – кез-келген уақытта 5 күн ішінде пайда болуы мүмкін. 5 күннен кейін ешқандай нәтиже болмаса ғана, қауіп артта қалды деп санауға болады.
Суға батқан кезде дәрігерге дейінгі көмекті әрқайсымыз көрсете білуіміз керек, өйткені адамның өмірі қайғылы сәттердегі мінез-құлқымызға байланысты болуы мүмкін.
