Автор: Бегімқұлова Жұлдыз Жаханқызы, жалпы тәжірибелі дәрігер, жоғары санат, ТОО «Медикер ЮК»
Кыс мезгілінде ауа райы өзгерісімен бірге вирустық аурулар да белең алады. Әсіресе, суық тию мен тұмаудың жиілеуі көпшіліктің көңілін алаңдатады. Алдын ала шаралар қабылдап, денсаулықты қорғау – қазіргі өмір салтының ажырамас бөлігі. Бұл мақалада біз тек дәстүрлі әдістерді емес, заманауи тенденцияларды да ескеріп, тұмау мен суық тиюден қалай сақтану керектігін қарастырамыз.
- Тұмау мен суық тиюдің негізгі себептері
Тұмау мен суық тию респираторлық вирустар арқылы таралады. Вирустар ауа-тамшы жолымен, яғни жөтелу, түшкіру арқылы беріледі. Қыс мезгілінде жабық ғимараттарда ұзақ уақыт болу бұл қауіп-қатерді еселей түседі. Аурулардың патогенезінде иммундық жүйенің әлсіреуі, соның ішінде лимфоциттер белсенділігінің төмендеуі маңызды рөл атқарады.
- Профилактикалық шаралар: дәстүр мен инновация
Суық тию мен тұмаудан сақтанудың негізгі шаралары:
Цифрлық денсаулық мониторингі
Смарт-сағаттар мен фитнес-білезіктер көмегімен ағзаңыздың күйін бақылаңыз. Қазіргі технологиялар дене температурасының субфебрилдік өзгерістерін, жүрек соғысын және ұйқы сапасын анықтауға мүмкіндік береді.
Гигиенаны сақтау
Қолды жиі және дұрыс жуу – инфекцияның алдын алудың қарапайым, бірақ ең тиімді әдісі. Антисептик пайдалану арқылы микробиологиялық контаминацияны төмендетіңіз.
Ауаны тазарту құрылғылары
Үйдегі немесе кеңседегі ауаны ылғалдандырғыш пен тазартқыш қолдану – вирустар мен бактерияларды жоюдың заманауи тәсілі. Гепа-фильтрлері бар құрылғылар әсіресе тиімді.
Теңгерімді тамақтану
Иммунитетті нығайту үшін дәстүрлі тағамдардан бөлек, антиоксиданттарға бай суперфудтарға көңіл бөліңіз: Дұрыс тамақтану. Көп мөлшерде дене салмағына қарап сұйықтық қабылдау маңызды.
Дәрі-дәрмексіз емдеу:
қызба кезеңінде төсектік режим сақтау, интоксикация белгілері басылғаннан кейін біртіндеп қозғалыс белсенділігін арттыру; диета – жеңіл қорытылатын тағам және тәулігіне дене салмағына шаққанда 20-40 мл/кг мөлшерінде сұйықтық ішу. Сұйықтық ретінде шай, жеміс-жидек және көкөніс шырындары, морстар және ауыз су ұсынылады.
Қоғамдық орындардағы сақтық шаралары
Қоғамдық көлік, дүкен немесе кеңседе болғанда бетперде тағу мен әлеуметтік қашықтықты сақтау өзіңізді және жақындарыңызды вирустардан қорғаудың маңызды қадамдары.
- Вакцинация: заманауи денсаулық тренді
Вакцинация тек денсаулықты қорғап қана қоймай, бүкіл қоғамның қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Қазіргі таңда жыл сайынғы вакцинация вирустың мутациялану ерекшеліктерін ескеріп жүргізіледі. Әсіресе, келесі топтағы адамдар үшін вакцинация маңызды:
Қарт адамдар (65 жастан жоғары);
Жүкті әйелдер;
Созылмалы аурулары бар адамдар;
Балалар.
Иммунопрофилактиканың тиімділігі көбінесе антидене түзілуімен байланысты.
- Иммунитетті нығайту: кешенді тәсілдер
Иммунитет – ағзаның табиғи қорғанышы. Оны күшейту үшін келесі әдістерге назар аударыңыз:
Дұрыс тамақтану
Жемістер мен көкөністердің маусымдық түрлерін таңдаңыз. Мысалы, қысқы уақытта цитрус жемістері мен брокколи денсаулыққа пайдалы. Ферменттелген тағамдарды – айран, кимчи, қырыққабат сияқты өнімдерді – рационға қосу ішек микрофлорасын жақсартады, ал бұл иммундық жүйенің 70%-ына әсер етеді.
Физикалық белсенділік
Трендтегі йога мен пилатестен бастап, жай ғана серуендеуге дейінгі барлық түрі ағзаға пайдалы. Таңертеңгі гимнастика жасау қан айналымын жақсартып, иммундық жүйенің фагоцитарлық белсенділігін арттырады.
Ұйқы мен демалыс
Заманауи өмір қарқынында ұйқы – иммунитетті сақтаудың ең маңызды факторы. Түнгі ұйқыңыз кемінде 7-8 сағат болуы тиіс. Стресс деңгейін төмендету үшін медитация және тыныс алу жаттығуларын қолданыңыз.
Дәстүр мен заманауилықты үйлестіру
Итмұрын мен бал қосылған шай – дәстүрлі тәсіл, ал қазіргі таңда иммундық жүйені нығайтатын арнайы қоспалар мен витаминдер де танымал. Мысалы, D дәрумені, цинк және пробиотиктер иммундық жүйенің тұрақтылығын арттырады.
Табиғатпен байланыс
Қыс мезгілінде таза ауада серуендеу – ағзаны оттегімен байытып, психологиялық жағдайды жақсартады. Демалыс күндері табиғатқа шығып, қысқы спорт түрлерімен айналысу – физикалық және эмоционалды саулықтың кепілі.
- Дәлелді медицинаның маңыздылығы
Қазіргі таңда денсаулық сақтау саласындағы ақпарат көздері өте көп болғандықтан, олардың барлығына бірдей сене беруге болмайды. Дәлелді медицина (evidence-based medicine) – бұл ғылыми зерттеулер мен клиникалық тәжірибеге негізделген ең тиімді және қауіпсіз әдістерді қолдану. Көптеген интернеттегі мақалалар мен кеңестер ғылыми негіздемесіз болуы мүмкін, сондықтан тек маманның кеңесіне және сенімді дереккөздерге жүгіну маңызды.
Мәселен, тұмауды емдеу кезінде «бір күнде емдеп шығарамыз» деген жалған дәрілерге сенудің орнына, вирустарға қарсы клиникалық сынақтардан өткен препараттарды қолданған дұрыс. Дәлелді медицина тек емдеуде ғана емес, аурулардың алдын алу шараларын ұйымдастыруда да ең жоғары нәтижелерге қол жеткізеді.
Қорытынды
Суық тию мен тұмаудың алдын алу – бұл тек денсаулық сақтау ғана емес, сонымен қатар өмір сапасын арттыру жолы. Заманауи технологияларды пайдаланып, денсаулығыңызды күтуге уақыт бөліңіз. Гигиена, дұрыс тамақтану, физикалық белсенділік және вакцинация – бұл сіздің денсаулығыңыздың басты кепілі. Сондай-ақ дәлелді медицина принциптеріне сүйену сізді жалған ақпараттан сақтайды және ең тиімді шешімдерді қабылдауға көмектеседі. Есіңізде болсын, қазіргі денсаулық – ертеңгі табыстың негізі!
