Авторлары: Асылбек Айымгүл – хирургия бөлімінің аға медбикесі, Қоспанова Аяулым – медбике-вакцинатор, Шарипбаева Қарлығаш – хирургия бөлімі пост медбикесі, ШЖҚ МКК”Аксу аудандық орталық ауруханасы”
Қазіргі таңда стресс адамның күнделікті өмірінің ажырамас бөлігіне айналды. Ұзақ мерзімді стресс көптеген аурулардың пайда болуына себепші болады, соның ішінде жүрек-қан тамырлары аурулары, асқазан-ішек жолдарының бұзылыстары, иммундық жүйенің әлсіреуі және психологиялық тұрақсыздық. Аурухана жағдайында пациенттер қосымша психоэмоционалды қысымға ұшырайды, өйткені олар аурумен күресіп қана қоймай, белгісіздік пен қорқыныш сезімін бастан кешіреді. Осы мақалада стресстің ағзаға әсері, оны жеңілдету әдістері және мейірбикелердің пациенттерге психологиялық қолдау көрсету жолдары қарастырылады.
Стрестің адам ағзасына әсері
Стресс – ағзаның кез келген ішкі немесе сыртқы қауіп-қатерге физиологиялық және психологиялық жауап беруі. Қысқа мерзімді стресс кейде пайдалы болуы мүмкін, өйткені ол адамды шұғыл әрекет етуге дайындайды. Бірақ ұзаққа созылған стресс ағзаның жүйелі түрде шаршауына және түрлі аурулардың дамуына әкелуі мүмкін.
Стрестің физиологиялық әсерлері:
Жүйке жүйесіне әсері: Ұзақ мерзімді стресс мидың жұмысына кері әсер етеді, есте сақтау мен зейінді әлсіретеді, ұйқысыздыққа әкеледі.
Жүрек-қан тамырлар жүйесіне әсері: Қан қысымының жоғарылауы, жүрек ырғағының бұзылуы, инфаркт пен инсульт қаупінің артуы.
Иммундық жүйеге әсері: Ағза инфекцияларға қарсы тұру қабілетін төмендетеді, бұл жиі суық тию мен басқа да ауруларға әкелуі мүмкін.
Асқазан-ішек жолдарына әсері: Стресс гастрит, асқазан жарасы, іш қату немесе іш өту сияқты мәселелерді туындатуы мүмкін.
Стресс пациенттердің аурудан қалпына келу процесін баяулатып, емдеу нәтижесіне кері әсерін тигізуі мүмкін. Сондықтан мейірбикелер пациенттерге стрессті жеңуге көмектесетін негізгі мамандардың бірі болып табылады.
Стрестің алдын алу және релаксация әдістері
Стресті басқару және оның алдын алу үшін түрлі әдістер қолданылады. Медициналық мекемелерде пациенттерге төмендегі әдістерді ұсынуға болады:
Дұрыс тыныс алу жаттығулары: Терең және баяу тыныс алу жүйке жүйесін тыныштандырады, жүрек соғысын тұрақтандырады.
Бұлшықеттерді босаңсыту әдістері: Пациентке барлық дене бұлшықеттерін кезекпен қысу және босаңсыту арқылы стрессті жеңілдету ұсынылады.
Медитация және йога: Бұл әдістер тыныштықты сезінуге, ойларды реттеуге және ішкі күйзелісті жеңілдетуге көмектеседі.
Музыка терапиясы: Жайлы әуен тыңдау – психологиялық күйді жақсартудың тиімді әдісі.
Дұрыс тамақтану: Витаминдер мен минералдарға бай тағамдарды тұтыну ағзаның стресс жағдайындағы тұрақтылығын арттырады.
Жеткілікті ұйқы: Ұйқының бұзылуы – стресс деңгейін күшейтетін негізгі факторлардың бірі, сондықтан пациенттерге сапалы демалыс маңызды.
Мейірбикелер пациенттерге осы әдістерді қолдануға кеңес беріп, олардың эмоционалды жағдайын жақсартуға көмектесе алады.
Мейірбикенің пациенттерге психологиялық қолдау көрсету жолдары
Мейірбикелер – пациенттермен ең жақын байланыста болатын мамандар. Олар науқастарға тек медициналық күтім жасап қана қоймай, психологиялық қолдау да көрсетеді. Пациенттердің мазасыздығын төмендету үшін мейірбикелер келесі әдістерді қолдана алады:
Пациентпен қарым-қатынаста сенімділік орнату: Пациент өзін қауіпсіз сезіну үшін мейірбикенің жылы қарым-қатынасы маңызды.
Ашық және түсінікті ақпарат беру: Белгісіздік пен ақпараттың жетіспеушілігі пациенттерде қорқыныш пен стресс тудырады. Сондықтан мейірбике ем-шаралар туралы түсінікті тілмен ақпарат беруі тиіс.
Эмпатия көрсету: Науқастың сезімдерін түсіну, оның эмоцияларын мойындау – психологиялық қолдаудың маңызды бөлігі.
Пациентті эмоционалды қолдау: Науқасқа жай ғана қолдау білдіру, сабырлы болуға шақыру, оның сауығатынына сенім білдіру – мейірбикенің маңызды міндеттерінің бірі.
Қоршаған ортаны жайлы ету: Егер мүмкін болса, пациентті қоршаған ортаны жағымды етіп ұйымдастыру – мысалы, жарық пен шуды реттеу, жайлы атмосфера құру.
Мейірбикелер пациенттермен күнделікті жұмыс істейтіндіктен, олардың эмоциялық жағдайын түсіну және оларды қолдау медициналық көмектің сапасын арттыруға көмектеседі.
Қорытынды
Стресс – көптеген аурулардың басты себептерінің бірі. Ол адам ағзасына әртүрлі жолдармен әсер етіп, физикалық және психикалық денсаулыққа кері ықпал етеді. Медициналық мекемелерде пациенттер жиі стресс пен қорқынышқа ұшырайды, сондықтан мейірбикелердің психологиялық қолдауы өте маңызды. Стресті басқарудың түрлі әдістерін қолдану, пациенттермен дұрыс қарым-қатынас орнату және эмоционалды интеллектті пайдалану – мейірбикелердің кәсіби шеберлігінің маңызды бөлігі.
