Авторы:
Есенбаева Анар Абдихамитовна, фельдшер, «Жетісу облысының Олимпиадалық резервтер дайындау орталығы» КММ
Касымбаева Жанар Шапиолдақызы, медбике, Жетісу облысының ДШСБ ММ-нің «Дене мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға арналған спорттық даярлау орталығы» КММ
Акишева Гульназ Даярхановна, медбике, «Талдықорған қаласы А.Кивилев атындағы ОВОРМБЖМ» КММ
Кіріспе
Қышыма (чесотка) — жұқпалы тері ауруы, оның қоздырғышы саркоптоз кенесі болып табылады. Бұл ауру жиі тұрмыстық қарым-қатынас арқылы таралады және спортшылар арасында ортақ жабдықтарды пайдалану, жатақханаларда тұру немесе жарыстарға қатысу кезінде жұғу қаупі артады. Қышыма спорттық көрсеткіштерге кері әсерін тигізіп қана қоймай, жалпы команданың денсаулығына қауіп төндіреді.
Қышыманың ерекшеліктері
Қоздырғышы:
Қышыма кенесі (Sarcoptes scabiei).
Бұл паразит адамның терісіне еніп, қышуды және теріде бөртпелердің пайда болуын тудырады.
Таралу жолдары:
- Тікелей байланыс: Теріден теріге жанасу.
- Жанама байланыс: Киім, төсек-орын, жаттығу жабдықтары арқылы.
Спортшылар арасындағы қауіп факторлары
- Ортақ жабдықтарды пайдалану:
Татами, жаттығу құралдары, спорт залындағы кілемдер. - Жатақханалар мен топтық жағдайлар:
Бір бөлмеде бірнеше адамның тұруы, төсек-орындардың ортақ пайдаланылуы. - Дене байланысы:
Командалық спорт түрлері немесе жекпе-жек жаттығулары. - Гигиена ережелерін сақтамау:
Қолды жуу немесе жеке тазалық құралдарын пайдалануды елемеу.
Қышыманың белгілері
Қатты қышу: Әсіресе түнгі уақытта күшейеді.
Бөртпелер: Әдетте саусақ араларында, білектерде, шынтақтарда, іште пайда болады.
Қабыршақты тері: Кейде тері қабыршақтанып, инфекция қосымша асқынулар тудыруы мүмкін.
Кене жолдары: Терінің астында түзу немесе ирек сызықтар түрінде көрінеді.
Диагностика
Қышыманы анықтау үшін келесі әдістер қолданылады:
Дәрігердің визуалды тексеруі.
Зақымдалған теріден алынған материалды микроскопиялық зерттеу.
Қышу мен бөртпе тарихын зерттеу.
Алдын алу шаралары
- Жеке гигиена:
Жаттығу және жарыстардан кейін міндетті түрде душ қабылдау.
Жеке сүлгілер мен тазалық құралдарын пайдалану.
- Жабдықтарды дезинфекциялау:
Татами, кілемдер мен басқа ортақ жабдықтарды үнемі тазалау және дезинфекциялау.
Тұрақты түрде киім-кешектерді жоғары температурада жуу.
- Қарым-қатынасты шектеу:
Қышымаға күдікті адамдармен тығыз қарым-қатынастан аулақ болу.
Инфекция белгілері бар спортшыларды уақытша оқшаулау.
- Киім мен төсек-орын тазалығы:
Жеке киім мен төсек-орын пайдалану.
Көп қолданылатын төсек-орындарды дезинфекциялау.
Емдеу әдістері
- Медикаментозды терапия:
Қышыма кенесіне қарсы арнайы препараттар (перметрин, бензилбензоат).
Құралдарды тек дәрігердің нұсқауымен қолдану.
- Тері күтімі:
Ем кезінде теріні зақымдамау үшін қышымаға қарсы кремдер мен майларды жағу.
Қосымша инфекциялардың алдын алу үшін бактерияға қарсы құралдарды пайдалану.
- Барлық заттарды тазарту:
Инфекция таралуын болдырмау үшін барлық киім, төсек-орын және спорт жабдықтарын дезинфекциялау.
- Командалық тексеру:
Қышыма анықталған жағдайда барлық команда мүшелерінің терісін тексеру.
Қорытынды
Қышыма — спортшылар арасында жұғу қаупі жоғары жұқпалы ауру. Дұрыс алдын алу шараларын сақтау және уақтылы емдеу арқылы бұл аурудың таралуын тоқтатуға болады.
Біз, медициналық қызметкерлер, спортшылардың денсаулығын қорғауға және оларды қауіпсіз, нәтижелі спорттық ортада жаттықтыруға барынша қолдау көрсетуге дайынбыз.
