Авторлар:
Рақымбаева Майра Мыңжасарқызы, жалпы тәжірибелі мейірбике
Саякова Айгүл Жарылқасыновна, жалпы тәжірибелі мейірбике
Сейдахметова Майнұр Садуовна, екпе бөлмесінің мейірбикесі
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Кіріспе
Бүгінгі таңда әлемде және Қазақстанда созылмалы аурулар – денсаулық сақтау жүйесінің басты мәселелерінің бірі. Қант диабеті, гипертония, жүрек-қан тамырлары аурулары, бронхиалды астма секілді дерттер халықтың өмір сүру сапасын төмендетіп, мүгедектік пен өлім-жітім деңгейін арттырады. Осы жағдайда жалпы практика мейірбикесінің белсенді рөлі ерекше мәнге ие. Өйткені мейірбике – науқастың күнделікті денсаулығын бақылап, емдеу жоспарының орындалуына тікелей ықпал ететін маман.
Созылмалы аурулармен күрестегі негізгі міндеттер
Созылмалы ауруларды тиімді басқару үшін емдеу мекемесінде келесі бағыттарда тұрақты жұмыс жүргізілуі қажет:
Ауруды ерте анықтау
Дұрыс емдеу және қадағалау
Асқынулардың алдын алу
Пациентті өзін-өзі басқаруға үйрету
Салауатты өмір салтын насихаттау
Бұл міндеттердің барлығында мейірбикенің белсенділігі мен қатысуы – шешуші рөл атқарады.
Мейірбикенің рөлі және қызметтері
- Ауруды бақылау және мониторинг жасау
Мейірбике науқастың жағдайын үнемі бақылап, артериялық қан қысымын, қант деңгейін, тыныс алу жиілігін, жүрек ырғағын өлшейді. Жиналған мәліметтер бойынша дәрігермен бірлесе отырып, емдеу жоспарының тиімділігі бағаланады. Бұл – асқынулардың алдын алуға мүмкіндік береді. - Пациентке кеңес беру және түсіндіру жұмысы
Көптеген науқастар өз диагнозы туралы толық білмейді немесе оны қабылдағысы келмейді. Осындайда мейірбике — түсінікті тілмен, сабырлы түрде науқасқа оның жағдайын, емнің маңызын, дәрілерді дұрыс қабылдау жолдарын түсіндіретін маман. Ол емдеудің тек дәрі-дәрмекпен шектелмейтінін, өмір салтын өзгерту қажет екенін айтып, мотивация береді. - Дәрі-дәрмекті бақылау
Созылмалы аурулар кезінде дәрі-дәрмекті үздіксіз қабылдау қажет. Мейірбике науқасқа дәрінің дозасын, қабылдау уақытын еске салып, дәрігер тағайындаған емнің орындалуын бақылайды. Кейде пациент дәріні дұрыс қабылдамай, өздігінен тоқтатып қояды – мұндайда мейірбикенің қолдауы маңызды. - Салауатты өмір салтын қалыптастыру
Мейірбике науқасты дұрыс тамақтануға, темекі мен алкогольден бас тартуға, физикалық белсенділікке үйретіп, күн тәртібін сақтау бойынша кеңестер береді. Бұл созылмалы ауруды бақылауда ұстауға көмектеседі. - Психоэмоционалдық қолдау көрсету
Созылмалы ауру ұзақ уақытқа созылады және науқас эмоционалдық шаршау, үмітсіздік, күйзеліс сезімін бастан кешіруі мүмкін. Мұндайда жанашыр сөз, мейірімді қарым-қатынас, жылы көзқарас науқасқа үлкен күш береді. Мейірбике – тек медицина қызметкері ғана емес, сенімді тірек бола алатын жан.
Мейірбикенің белсенділігі – аурудың асқынуын болдырмау жолы
Зерттеулер көрсеткендей, созылмалы ауруы бар пациенттерге арналған мейірбикелік бақылау мен кеңес беру – аурудың асқыну деңгейін төмендетіп, ауруханаға жиі түсу көрсеткішін азайтады. Сондықтан да мейірбике – ауруды басқару тобының маңызды мүшесі.
Қорытынды
Созылмалы ауруларды басқару – бір күндік емес, ұзақ әрі жүйелі жұмыс. Бұл жолда мейірбикенің белсенділігі, кәсіби білімі мен адами қасиеті аса қажет. Әрбір мейірбике өз ісіне жауапкершілікпен қарап, науқастың денсаулығын сақтау жолында адал еңбек етсе – ол тек жеке адамға емес, тұтас қоғамға пайда әкеледі.
