Автор: Иманалиева Лайля Курмашовна – фельдшер, №10 школа, город Талдыкорган
Сары ауру дегеніміз не?
Сары ауру – бұл бауырдың зақымдануынан туындайтын инфекциялық ауру, оны көбінесе гепатит деп те атайды. Аурудың негізгі себептері – вирустар, токсикалық заттар немесе басқа да аурулардан туындаған бауырдың қабынуы. Гепатиттің бірнеше түрі бар, бірақ ең жиі кездесетіндері А, В, С вирустық гепатиттері.
Сары аурудың берілу жолдары
- Гепатит А – көбінесе лас су, жуылмаған тағамдар, жеке тазалық ережелерін сақтамау арқылы жұғады.
- Гепатит В – қан арқылы, жыныстық жолмен, анадан балаға босану кезінде жұғуы мүмкін.
- Гепатит С – стерильденбеген медициналық құралдар арқылы, инъекция кезінде немесе қан құю кезінде жұғады.
Сары аурудың негізгі белгілері
Аурудың алғашқы белгілері инфекция жұққаннан кейін 2-6 апта аралығында пайда болуы мүмкін. Негізгі белгілері:
- Әлсіздік, тез шаршағыштық;
- Тәбеттің жоғалуы;
- Дене қызуының көтерілуі;
- Бауырдың ұлғаюы және ауырсыну сезімі;
- Несептің қою түске енуі, ал нәжістің түссізденуі;
- Терінің және көздің ақ қабығының сарғаюы.
Диагностика
Сары ауруды анықтау үшін дәрігер:
- Қан талдауы (биохимиялық және вирусологиялық);
- Бауырдың ультрадыбыстық зерттеуі (УДЗ);
- Гепатит маркерлеріне анализ жасайды.
Сары ауруды емдеу
Гепатит түріне байланысты емдеу әдістері өзгеше болуы мүмкін:
- Гепатит А – арнайы емдеуді қажет етпейді, науқасқа төсектік режим және дұрыс тамақтану ұсынылады.
- Гепатит В – вирусқа қарсы терапия жүргізіледі, иммунитетті нығайту үшін арнайы дәрілер беріледі.
- Гепатит С – қазіргі заманғы вирусқа қарсы препараттармен емделеді, ұзақ уақыттық терапия қажет болуы мүмкін.
Сары аурудың алдын алу жолдары
- Вакцинация – Гепатит А және В түрлеріне қарсы тиімді екпелер бар.
- Жеке гигиенаны сақтау – Қолды жиі жуу, таза су ішу, тағам өнімдерін мұқият өңдеу.
- Қауіпсіз медициналық процедуралар – Инъекциялар мен қан құю кезінде тек стерильді құралдарды пайдалану.
- Жыныстық қатынас кезінде қорғану – Гепатит В мен С жыныстық жолмен жұғуы мүмкін.
- Алкогольден бас тарту – Бауырға артық салмақ түсірмеу үшін.
Қорытынды
Сары ауру – қауіпті инфекциялық аурулардың бірі, оның алдын алу үшін жеке тазалық сақтау, вакцина алу және салауатты өмір салтын ұстану маңызды. Егер ауру белгілері байқалса, уақыт оздырмай дәрігерге қаралу қажет, себебі ерте анықталған гепатит асқынудың алдын алуға мүмкіндік береді.
