Авторлар:Сырым Серікович Қалиев – рентген лаборант, Гүлнара Абилсатаровна Елубаева – хирургия бөлімі медбикесі, Галия Қалиевна Канатбекова – хирургия бөлімі медбикесі. Талдықорған қаласы Әскери госпиталь
Салауатты өмір салты дегеніміз не?
Салауатты өмір салты (ЗОЖ) – бұл адамның физикалық және психикалық денсаулығын нығайтуға бағытталған өмір сүру дағдыларының жиынтығы. Зерттеулер көрсеткендей, дұрыс тамақтану, спортпен шұғылдану және зиянды әдеттерден бас тарту адамның өмір сүру ұзақтығын орташа есеппен 10-15 жылға ұзарта алады. Бұл – кез келген аурудың алдын алудың ең тиімді жолы.
ЗОЖ-дың негізгі қағидалары
Теңгерімді тамақтану – ағзаға қажетті дәрумендер мен минералдарды толықтай қамтамасыз ету.
Дене белсенділігі – күнделікті 30-60 минуттық физикалық жаттығулар жасау.
Су ішуді ұмытпау – күніне кемінде 1,5-2 литр таза су ішу.
Зиянды әдеттерден бас тарту – темекі шегу, алкоголь мен есірткіден алшақ болу.
Қуатты психологиялық жағдай – күйзелісті басқару және оң көзқарасты сақтау.
Ұйқының маңыздылығы – күніне 7-8 сағаттан кем емес сапалы ұйқыны қамтамасыз ету.
Дисциплина мен тұрақтылық – денсаулықты сақтау үшін күнделікті тәртіпті қатаң ұстану.
Салауатты тамақтану
Ғылыми зерттеулерге сәйкес, дұрыс тамақтану жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупін 40%-ға дейін азайтады. Салауатты диета мыналарды қамтиды:
Көкөністер мен жемістер – күнделікті рационның 50%-ын құрауы тиіс.
Ақуыз көздері – балық, құс еті, бұршақ дақылдары.
Пайдалы майлар – зәйтүн майы, жаңғақтар, авокадо.
Қант пен өңделген тағамдарды шектеу.
Физикалық белсенділіктің маңызы
ДДҰ (Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы) мәліметі бойынша, аптасына 150 минуттық орташа деңгейдегі физикалық белсенділік жүрек ауруларының қаупін 30%-ға төмендетеді. Ең тиімді спорт түрлері:
Жүгіру немесе жылдам жүру.
Жүзу.
Йога және медитация.
Күш жаттығулары.
Ұйқы мен психологиялық тұрақтылық
Дұрыс ұйқы адамның көңіл-күйін жақсартып, стресстің алдын алады. Созылмалы ұйқының бұзылуы иммундық жүйені әлсіретіп, диабет пен жүрек ауруларының қаупін арттырады. Сонымен қатар, позитивті ойлау мен күйзелісті басқару өмір сапасын жақсартады.
Дисциплина – салауатты өмір салтының негізі
Салауатты өмір салтын ұстану үшін ең бастысы – өзін-өзі қадағалау және тұрақтылық. Күнделікті дұрыс тамақтану, жаттығулар жасау және ұйқыны реттеу жүйелі түрде орындалғанда ғана нәтиже береді. Дисциплина болмаса, салауатты әдеттер уақытша болып қалады.
Қорытынды
Салауатты өмір салтын ұстану – тек әдемі дене пішінін сақтау ғана емес, ол ұзақ әрі сапалы өмір сүрудің кепілі. Дұрыс тамақтану, спортпен шұғылдану, психологиялық тұрақтылық және ұйқының маңыздылығын ескере отырып, әр адам өз денсаулығын жақсарта алады. Денсаулық – ең басты байлық, сондықтан оны сақтау әр адамның міндеті!
