Авторлар: Кокшебаева Махаббат Кульджабековна, Хирургия бөлімінің операциялық мейірбикесі
Айтбаева Мархаба Жаналыковна, Травматология бөлімінің жарақаттану мейірбикесі
Ниязбекова Ултай Омаровна, Хирургия бөлімінің мейірбикесі
Жетісу облысы ММ ШЖҚ «Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы» КМК
Кіріспе
Операция – бұл ағзада жүргізілетін күрделі медициналық араласу. Ол әртүрлі ауруларды емдеудің тиімді жолы болғанымен, операциядан кейінгі кезең де аса маңызды. Дәл осы кезеңде науқастың жалпы сауығу процесі басталады. Күтім ережелерін дұрыс орындау — асқынулардың алдын алып, толық сауығуға көмектеседі. Бұл мақалада операциядан кейінгі күтімнің негізгі қағидалары, тамақтану, физикалық белсенділік, гигиена және психологиялық қолдау туралы кеңінен баяндалады.
1. Операциядан кейінгі алғашқы күндер
Алғашқы күндері дәрігерлер мен медбикелер науқасты ауруханада бақылауда ұстайды. Бұл кезеңде:
— Науқастың өмірлік көрсеткіштері (қысым, температура, тыныс алу) үнемі тексеріледі.
— Қан айналымы мен тыныс алуды жақсарту үшін жеңіл жаттығулар жасалуы мүмкін.
— Ауырсынуды азайту үшін ауырсынуды басатын дәрілер беріледі.
— Тігіс орны таза ұсталып, таңғыштар уақтылы ауыстырылады.
— Диета жеңіл, сұйық тағамдардан басталады.
2. Үй жағдайындағы күтім
Науқас ауруханадан шыққаннан кейін де күтімді жалғастыруы қажет. Үйде күтінудің негізгі ережелері:
— Дәрігер тағайындаған дәрілерді уақытында қабылдау.
— Тігіс орнын құрғақ әрі таза ұстау.
— Артық күш түсірмеу, ауыр зат көтермеу.
— Қалыпты ұйқы мен демалысты сақтау.
— Дене қызуы көтерілсе немесе тігіс орнында қызару, ісіну байқалса, дереу дәрігерге қаралу.
3. Тамақтану тәртібі
Сауығу процесі дұрыс тамақтанумен тікелей байланысты. Организмге күш жинау үшін:
— Ақуызға бай тағамдар жеу (ет, балық, жұмыртқа, сүт өнімдері).
— Көкөністер мен жемістерді молынан тұтыну.
— Майлы, ащы, қуырылған тағамдардан уақытша бас тарту.
— Таза су ішу (күніне 1,5-2 литр).
— Алкогольден толықтай бас тарту.
4. Физикалық белсенділік
Операция түріне байланысты физикалық белсенділік деңгейі әртүрлі болуы мүмкін. Дегенмен, келесі ұсыныстарды ескерген жөн:
— Алғашқы күндері тек жеңіл қозғалыс (жаяу жүру, тыныс алу жаттығулары).
— Біртіндеп қозғалыс көлемін арттыру.
— Күрделі жаттығулар мен спортпен айналысуды тек дәрігердің рұқсатымен бастау.
— Ауыр зат көтеруден және кенет қимылдардан сақтану.
5. Гигиена және жеке күтім
— Жара орнын сабынсыз сумен жуу немесе мүлдем су тигізбеу (дәрігер нұсқауына қарай).
— Таңғышты тек таза қолмен ауыстыру.
— Киімнің жұмсақ, таза және жара орнына қысым түсірмейтін болуына мән беру.
— Ванна немесе душ қабылдау – тек тігіс алынғаннан кейін немесе дәрігер рұқсат етсе ғана.
6. Психологиялық қолдау
Көптеген науқастар операциядан кейін көңіл-күйдің өзгерісін, қорқыныш пен мазасыздықты сезінеді. Бұл — қалыпты жағдай. Психологиялық сауығу үшін:
— Жақын адамдардың қолдауы маңызды.
— Кітап оқу, музыка тыңдау, хоббимен айналысу пайдалы.
— Қажет болған жағдайда психолог көмегіне жүгіну.
Қорытынды
Операциядан кейінгі күтім — науқастың толық сауығуы үшін ең маңызды кезең. Дұрыс күтім мен салауатты өмір салтын ұстану асқынулардан сақтап, ағзаның тез қалпына келуіне көмектеседі. Сондықтан дәрігердің барлық ұсыныстарын бұлжытпай орындау қажет. Денсаулық — ең басты байлық, оған мұқият болайық!
