Парентеральды қоректендіру – бұл ас қорыту жолдарын айналып өтіп, нәрестенің ағзасына қажетті қоректік заттарды тікелей тамыр арқылы енгізу әдісі. Әсіресе реанимацияда жатқан шала туған және ауыр жағдайдағы нәрестелерге қолданылатын бұл әдіс олардың өмірін сақтап, дене дамуын қамтамасыз етудің негізгі құралдарының бірі болып табылады. Медбикенің парентеральды қоректендіру процесіндегі рөлі өте маңызды, себебі ол нәрестенің денсаулығын бақылап, қоректендірудің барлық қадамдарын қадағалайды.
Парентеральды қоректендірудің маңызы
Шала туған немесе ауыр жағдайдағы нәрестелердің ас қорыту жүйесі толық жетілмегендіктен, олар әдеттегі тамақтану тәсілдерін қолдана алмайды. Бұл жағдайда парентеральды қоректендіру олардың ағзасына қажетті ақуыздарды, майларды, көмірсуларды, витаминдер мен минералдарды енгізудің жалғыз тәсілі болып табылады. Бұл әдіс жаңа туған нәрестенің қалыпты дамуына және денсаулығын сақтауға мүмкіндік береді.
Медбикенің негізгі міндеттері
Парентеральды қоректендіруді сәтті жүзеге асыру үшін медбике бірнеше маңызды міндеттерді орындауы тиіс:
- Қоректік ерітінділерді дайындау және енгізу Медбике қоректік ерітінділерді енгізу алдында оларды мұқият тексеруі тиіс. Дәрігердің нұсқауы бойынша дайындалған ерітінділер арнайы стерильді контейнерлерде сақталады және инфузиялық жүйелер арқылы тамыр ішіне енгізіледі. Медбике ерітіндінің құрамын, оның сақтау мерзімін және енгізу жылдамдығын қатаң қадағалап отырады.
- Тамыр ішіне катетер қою және күтім жасау Парентеральды қоректендіру процесінде нәрестенің тамыр ішіне катетер орнатылады. Катетер орнатылғаннан кейін медбике оның жағдайын үнемі бақылап, инфекцияның алдын алу үшін стерильділікті қамтамасыз етеді. Катетер аймағын таза ұстап, оны дұрыс бекітіп, қажет болған жағдайда ауыстырып тұру – медбикенің жауапкершілігінде.
- Инфузияны бақылау Қоректік заттардың ағзаға енгізілуі үздіксіз бақылауды қажет етеді. Медбике инфузияның жылдамдығын реттеп, ерітіндінің нәресте ағзасына дұрыс сіңуін қамтамасыз етеді. Инфузияның тым жылдам немесе тым баяу енгізілуі нәрестенің денсаулығына зиян тигізуі мүмкін, сондықтан медбике бұл процесті қатаң қадағалайды.
- Нәрестенің физиологиялық көрсеткіштерін бақылау Парентеральды қоректендіру барысында нәрестенің жағдайы тұрақты бақылауды қажет етеді. Медбике баланың салмағын, дене температурасы, қан қысымы, жүрек соғу жиілігі мен тыныс алу көрсеткіштерін үнемі тексеріп, олардың өзгерісін бақылауы тиіс. Бұл көрсеткіштер арқылы қоректендірудің тиімділігін және асқыну қаупін анықтауға болады.
- Қанның биохимиялық көрсеткіштерін бақылау Парентеральды қоректендіру кезінде нәрестенің қанындағы электролиттер, глюкоза, ақуыз деңгейлері мен басқа да биохимиялық көрсеткіштерді үнемі тексеріп отыру қажет. Бұл көрсеткіштер арқылы нәрестенің ағзасындағы қоректік заттардың жеткілікті мөлшерде сіңуін және асқынулардың бар-жоғын анықтауға болады.
- Инфекцияның алдын алу Парентеральды қоректендіру кезінде инфекция қаупі жоғары. Сондықтан медбике асептика және антисептика ережелерін қатаң сақтауы тиіс. Барлық процедуралар стерильді жағдайда жүргізілуі керек, катетерлер мен инфузиялық жүйелер уақтылы ауыстырылып, енгізу аймағы үнемі тазаланып отыруы қажет.
- Құжаттама жүргізу Медбике нәрестенің парентеральды қоректендіру процесін мұқият құжаттап, барлық енгізілген ерітінділер, олардың мөлшері, енгізу уақыты мен нәрестенің физиологиялық көрсеткіштерін жазып отыруы тиіс. Бұл ақпарат дәрігерлерге нәрестенің жағдайын бағалауға және емдеу жоспарын түзетуге көмектеседі.
- Ата-аналармен жұмыс Нәрестелері реанимацияда жатқан ата-аналар көбінесе эмоционалдық күйзеліске ұшырайды. Медбике ата-аналарға парентеральды қоректендірудің маңызы, оның мақсаты мен артықшылықтары туралы түсіндіруі тиіс. Бұл ата-аналардың сенімін арттырып, оларды емдеу процесіне белсенді қатысуға ынталандырады.
Қорытынды
Парентеральды қоректендіру – нәрестелердің өмірін сақтап қалуда және олардың дене дамуын қамтамасыз етуде өте маңызды әдіс. Медбикенің кәсіби дағдылары, дәлдігі мен ұқыптылығы бұл процесте шешуші рөл атқарады. Қоректік заттарды дұрыс енгізу, нәрестенің жағдайын тұрақты бақылау және инфекцияның алдын алу – медбикенің негізгі міндеттері. Осы міндеттерді сапалы орындау арқылы медбикелер нәрестелердің денсаулығын жақсартуға және олардың қалыпты дамуына ықпал етеді.
Авторлар: Кесикбаева Гульмира Сарсенгалиевна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
Несипбаева Айдана Максутовна, Жансақтау нәрестелер бөлімі медбикесі
Несіпқазинова Бақтыгүл Сатыбалдықызы , Нәрестелерді жетілдіру бөлімі медбикесі
МШЖҚ «Облыстық перинаталдық орталық» МҚК, Талдыкорған, Жетісу Облысы
