Автор: Джаршанова Ляззат Алимжановна, медбике , «Айбөбек» балабақшасы , Талдықорған қаласы
Дұрыс тамақтану – мектепке дейінгі жастағы балалардың денсаулығы мен дамуының басты негізі. Бұл кезеңде бала ағзасының қарқынды дамуы байқалады, сондықтан олардың рационы теңгерімді және тағамдық құндылықтарға бай болуы өте маңызды. Балабақшадағы дұрыс ұйымдастырылған тамақтану балалардың физикалық және интеллектуалдық дамуына оң әсер етеді.
Мектепке дейінгі балалардың тамақтану принциптері
- Теңгерімділік:
Тағам құрамында белоктар, майлар, көмірсулар, дәрумендер мен минералдар жеткілікті мөлшерде болуы керек. - Әртүрлілік:
Баланың рационында ет, балық, сүт өнімдері, дәнді дақылдар, көкөністер мен жемістер болуы қажет. - Жас ерекшеліктерін ескеру:
Баланың жасына сай тағамның мөлшері мен консистенциясын қадағалау маңызды. - Тазалық пен қауіпсіздік:
Тағамдар гигиеналық талаптарға сай дайындалуы тиіс. - Уақытылы тамақтану:
Балабақшада балалар күніне 4 рет – таңғы ас, түскі ас, түстен кейінгі тіскебасар және кешкі ас қабылдауы тиіс.
Мектепке дейінгі балаларға арналған күнделікті мәзір
Таңғы ас (08:00–09:00):
Тағамдар:
Сүт қосылған сұлы немесе күріш ботқасы.
Май мен ірімшік қосылған нан.
Пісірілген жұмыртқа немесе омлет.
Сусын: Жылы сүт немесе шөп шайы.
Түскі ас (12:00–13:00):
Бірінші тағам:
Ет немесе көкөніс сорпасы.
Екінші тағам:
Буға пісірілген ет немесе балық.
Гарнир: картоп езбесі, макарон немесе көкөніс пюресі.
Салат: қияр, қызанақ немесе пісірілген көкөністерден жасалған салат.
Сусын: Компот немесе морс.
Түстен кейінгі тіскебасар (15:30–16:00):
Тағамдар:
Қантсыз йогурт немесе сүзбе.
Маусымдық жемістер (алма, алмұрт, банан).
Сусын: Айран немесе су.
Кешкі ас (18:00–19:00):
Тағамдар:
Буға пісірілген тауық еті немесе котлет.
Гарнир: көкөніс рагу немесе дәнді дақылдар.
Бір тілім нан.
Сусын: Шөп шайы немесе жылы су.
Балабақшада тамақтануға қойылатын негізгі талаптар
- Гигиеналық талаптарды сақтау:
Тағам дайындау кезінде санитарлық нормалар қатаң сақталуы қажет.
Балалардың тамақ ішетін орындары таза болуы тиіс.
- Сапалы өнімдерді қолдану:
Жаңа піскен, табиғи және қауіпсіз өнімдерді пайдалану.
Қант, тұз, дәмдеуіштерді мөлшерден асырмай қолдану.
- Балалардың ерекшеліктерін ескеру:
Аллергиясы бар балалар үшін жеке мәзірді қарастыру.
Тағамның түсі, дәмі мен консистенциясының әртүрлі болуы.
- Тәрбиешілер мен медбикенің бақылауы:
Балалардың тамақты жақсы ішуін және тағамға қызығушылығын қадағалау.
Балаларды өз бетімен тамақтануға үйрету.
Балабақшадағы дұрыс тамақтанудың пайдасы
- Баланың физикалық дамуы жақсарады, ауруларға төзімділігі артады.
- Интеллектуалдық қабілеттерінің дамуына ықпал етеді.
- Тамақтану мәдениеті мен әдеттерін қалыптастырады.
Қорытынды
Балабақшадағы дұрыс тамақтану – балалардың денсаулығы мен дамуының маңызды бөлігі. Ата-аналар, тәрбиешілер және медициналық қызметкерлер бірігіп, балалардың тамақтануын дұрыс ұйымдастыру арқылы олардың болашағына сенімді негіз қалауына көмектесе алады.
