Авторлар: Мергенбаева Перизат Муратқызы — клиникалық фармакология
және ауруханалық фармация бөлімінің мейірбикесі,
Шантиева Гаухар Аскаровна — жұқпалы аурулар бөлімінің мейірбикесі
Сазабек Марияхан Абенқызы — зарарсыздандыру бөлмесінің мейірбикесі
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» МКК
Кіріспе
Әрбір уколдың, әрбір таблетканың, әрбір тамшы дәрінің ішінде — күш жатыр. Бұл күш адамды емдеп те жаза алады, керісінше, дұрыс қолданылмаса, зиянын да тигізуі мүмкін. Сондықтан дәрілік терапия қауіпсіздігі — жай ғана техникалық ұғым емес, ол — адам өмірі мен денсаулығының кепілі.
Ал осы қауіпсіздікті күн сайын қамтамасыз ететін, науқастың жағдайын қадағалайтын, алғашқы белгілерді байқап, емдеуді нақты жүзеге асыратын тұлға — мейірбике.
Мейірбике – дәрігердің тағайындауын орындаушы ғана емес. Ол — бақылаушы, байқаушы, түсіндіруші, қорғаушы және дәнекер.
Неліктен дәрілік қауіпсіздік — маңызды?
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДСҰ) деректеріне сәйкес:
Дүние жүзінде қолданылатын дәрілердің 50%-ы дұрыс емес немесе негізсіз тағайындалады;
Науқастардың 10%-ы ауруханаға дәрілік жағымсыз әсерлердің салдарынан түседі;
АҚШ-та жыл сайын 7 000-нан астам адам дәрі-дәрмекпен байланысты қателіктердің салдарынан көз жұмады;
Жыл сайын әлемде дәрі-дәрмекті дұрыс пайдаланбаудан 42 миллиард доллар шығын болады.
Осы көрсеткіштердің әрқайсысы қауіпсіздікті қамтамасыз етудің маңызын дәлелдейді. Ал қауіпсіздік жолындағы алғашқы шеп — мейірбике.
Кім жауапты? — Мейірбике!
- Ең бірінші байқайтын — мейірбике
Мейірбике — науқасты күн сайын көретін, жағдайына тікелей куә болатын медицина қызметкері. Ол:
Инъекциядан кейінгі қызаруды,
Қан қысымының өзгеруін,
Аллергиялық реакцияларды,
Жағымсыз шағымдарды — бәрін алғаш байқайды.
Бұл — жай ғана бақылау емес, дер кезінде әрекет ету.
- Дәлдік — минутпен өлшенеді
Мейірбике:
Дәрінің дұрыс түрі, мөлшері, уақыты мен әдісі сақталғанына көз жеткізеді;
Препараттардың үйлесімділігін бақылайды (әсіресе инфузия кезінде);
Біледі: кей жағдайда 10 минуттық кешігу — өмірге қауіп төндіреді.
- Дәрі-дәрмекті сақтау мен тіркеуге жауапты
Температуралық режимді сақтау;
Ұқсас атаулы ампулаларды шатастырмау;
Жарамдылық мерзімін қадағалау;
Асептика мен антисептика талаптарын сақтау — мейірбике міндеті.
- Мейірбике — науқас пен дәрігер арасындағы алтын көпір
Кейбір науқас дәрігерден сұрауға ұялады, бірақ мейірбикеге сенеді. Ол:
Бұл дәрі не үшін қажет екенін түсіндіреді;
Қандай жағымсыз әсер болуы мүмкін екенін айтады;
Үйде дәріні қалай қабылдау керек екенін түсіндіреді;
Науқасқа сенімділік пен қолдау көрсетеді.
Қателіктер болады — бірақ алдын алуға болады
Тәжірибеде жиі кездесетін қателіктер:
Қателік түрі Мүмкін салдарлары
Дәрі-дәрмекті қате науқасқа беру Ауыр асқыну, анафилаксия
Дозаның дұрыс болмауы Артық дозалану немесе әсер болмауы
Уақытын сақтау бұзылуы Тиімділіктің төмендеуі
Үйлеспейтін дәрілерді араластыру Қан ұюы, уыттылық
Стерилдіктің бұзылуы Инфекция, сепсис
Мейірбике — бұл ақырғы бақылау нүктесі, қателікті өткізбейтін сүзгі.
Үздіксіз білім — қауіпсіздіктің іргетасы
Кәсіби мейірбике:
Жаңа дәрілер туралы үнемі білімін жаңартады;
Медициналық хаттамалар мен қауіпсіздік стандарттарын меңгереді;
Жанама әсер болған жағдайда әрекет ету алгоритмін біледі;
Халықаралық тәжірибеге сай жұмыс істейді.
Бұл — таңдау емес, қажеттілік.
Қорытынды: қауіпсіздік — сенімді қолда
Мейірбике — жай ғана медицина қызметкері емес. Ол — қауіпсіздіктің кепілі, науқастың емделу жолындағы серігі, сенімді тұлға.
Оның зейіні, білімі, жауапкершілігі ем нәтижесіне, тіпті науқастың өміріне әсер етеді.
Медициналық қауіпсіздік — бұл бүкіл команда жұмысы. Бірақ осы команданың алдыңғы шебінде мейірбике тұрады.
