Медицина қызметкерінің қолды өңдеу түрлері

Авторы:
Токсамбаева Эльмира Акайевна – Ұрықты қорғау орталығының медбикесі
Есимбаева Шолпан Нургазиновна – Жансақтау нәрестелер бөлімінің медбикесі
Тазабекова Айгуль Мукаевна – Нәрестелер бөлімінің медбикесі

МШЖҚ «Облыстық перинаталдық орталық» МҚК, Талдыкорған, Жетісу Облысы

Кіріспе

Қолды дұрыс өңдеу – медицина қызметкерлерінің инфекциялардың алдын алу және пациенттерге қауіпсіз қызмет көрсету мақсатында орындауы тиіс маңызды санитарлық-гигиеналық процедура. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ВОЗ) мәліметі бойынша, ауруханалардағы инфекциялардың 70%-ы дұрыс қолғап кию немесе қолды өңдеудің жеткіліксіз болуына байланысты таралады. Сондықтан медициналық мекемелерде қолды өңдеудің барлық әдістері мен қауіпсіздік шараларын қатаң сақтау қажет.

1. Қолды өңдеудің негізгі түрлері

Медицина қызметкерлерінің қолды өңдеуі бірнеше әдістерден тұрады. Әр әдістің өзіндік ерекшеліктері мен қолдану жағдайлары бар.

1.1 Қолды гигиеналық жуу

Қолды гигиеналық жуу – медициналық қызметкерлердің ең алғашқы және жиі қолданатын әдісі.

• Қолдану жағдайлары:
  • Пациентпен байланыс алдында және кейін.
  • Ластанған заттармен жұмыс істегеннен кейін.
  • Тамақ дайындау алдында.
• Процедура:
  • Сабын мен жылы суды пайдаланып, қолды кемінде 20-30 секунд бойы жуу.
  • Саусақ араларын, тырнақ астын, алақан мен білектерді мұқият тазалау.
  • Бір рет қолданылатын қағаз сүлгімен кептіру.

Ғылыми зерттеулер: Америкалық жұқпалы аурулар қауымдастығының (IDSA) деректері бойынша, қолды дұрыс жуу инфекциялық ауруларды 50%-ға дейін азайтуға көмектеседі.

1.2 Қолды антисептикалық өңдеу (дезинфекциялау)

Антисептикалық өңдеу – қолдағы патогендік микроорганизмдерді жоюға бағытталған әдіс.

• Қолдану жағдайлары:
  • Хирургиялық және инъекциялық процедуралар алдында.
  • Пациенттің қанымен немесе басқа да сұйықтықтармен байланысқаннан кейін.
• Процедура:
  • Қолға антисептикалық ерітінді (спирт, хлоргексидин) жағу.
  • Ерітіндіні толық сіңгенше қолды ысқылау.

ВОЗ деректері бойынша, антисептикалық ерітінділерді қолдану инфекциялардың таралуын 60%-ға дейін азайтады.

1.3 Қолды хирургиялық стерильдеу

Хирургиялық стерильдеу – медициналық операциялар алдында қолды толықтай микробтардан тазарту әдісі.

• Қолдану жағдайлары:
  • Хирургиялық операциялар алдында.
  • Инвазивті медициналық манипуляцияларға дейін (катетеризация, интубация және т.б.).
• Процедура:
  • Қолды антисептикалық ерітіндімен 2-3 минут өңдеу.
  • Стерильді қолғап кию.

Зерттеулер көрсеткендей, хирургиялық стерильдеуді қатаң сақтау операциядан кейінгі инфекциялардың 40%-ға дейін төмендеуіне ықпал етеді.

1.4 Қорғаныш қолғаптарды пайдалану

Қорғаныш қолғаптар медициналық қызметкерлердің қолын биологиялық сұйықтықтармен жанасудан және инфекция жұқтырудан қорғайды.

• Қолдану жағдайлары:
  • Операциялар мен инъекциялық процедуралар кезінде.
  • Науқастың қанымен немесе басқа да сұйықтықтарымен байланыс кезінде.
• Қолғап кию ережелері:
  • Қолғапты стерильді күйде сақтау.
  • Қолғапты қолданғаннан кейін дұрыс шешіп, арнайы қоқыс жәшігіне тастау.

Статистика: Еуропалық аурулардың алдын алу және бақылау орталығының (ECDC) зерттеулері бойынша, қолғапты дұрыс қолдану қан арқылы таралатын инфекциялардың 80%-ын болдырмайды.

2. Қолды өңдеу кезінде сақталуы тиіс қауіпсіздік шаралары

Қолды дұрыс өңдеу үшін келесі қауіпсіздік шаралары қатаң сақталуы тиіс:

1. Стерильді құралдарды пайдалану – барлық медициналық процедураларда зарарсыздандырылған материалдар қолданылуы тиіс.
2. Қолды өңдеу стандартына сай жүргізу – әрбір медициналық қызметкер процедураларды хаттамаға сәйкес орындауы керек.
3. Антисептикалық заттардың сапасын бақылау – қолданылатын ерітінділердің тиімділігі мен қауіпсіздігі тексерілуі қажет.

Қауіпсіздік бойынша ғылыми деректер: Инфекциялық бақылау қоғамының (SHEA) мәліметтері бойынша, медициналық персонал қолды өңдеудің қауіпсіздік шараларын сақтаған жағдайда, госпитальды инфекциялардың 70%-ға дейін алдын алуға болады.

Қорытынды

Қолды дұрыс өңдеу – медицина қызметкерлерінің инфекциялардың таралуын болдырмау және пациенттердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін орындайтын маңызды шаралардың бірі. Гигиеналық жуу, антисептикалық өңдеу, хирургиялық стерильдеу және қолғап пайдалану – медициналық стандарттардың ажырамас бөлігі. Бұл процедураларды қатаң сақтау ауруханаішілік инфекциялардың алдын алып, медициналық көмектің сапасын арттыруға мүмкіндік береді.

Қолды өңдеудің барлық түрлерін қатаң сақтау – медицина саласындағы қызметкерлердің кәсіби міндеті және пациенттердің денсаулығы мен қауіпсіздігі үшін өте маңызды фактор.