Авторлар:
Сейдахметова Майнұр Садуовна, екпе бөлмесінің мейірбикесі
Рақымбаева Майра Мыңжасарқызы, жалпы тәжірибелі мейірбике
Саякова Айгүл Жарылқасыновна, жалпы тәжірибелі мейірбике
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Кіріспе
Медицина – тек білім мен ғылым ғана емес, бұл – жүректен жүрекке бағытталған үлкен рухани еңбек. Дәрігерлер мен мейірбикелер – адам денсаулығына жауап беретін сенімді жандар. Осы орайда медицина қызметкерлерінің кәсіби мінез-құлқы мен адамгершілік қасиеттерін сипаттайтын этика және деонтология мәселесі ерекше маңызға ие.
Медициналық этика дегеніміз не?
Медициналық этика – бұл дәрігер мен мейірбике жұмысына тән адамгершілік, рухани, моральдық қағидалар мен нормалардың жиынтығы. Ол науқаспен, әріптестермен, қоғаммен қарым-қатынаста жоғары мәдениетті, жауапкершілікті, адалдықты талап етеді.
Этиканың негізгі қағидалары:
Пациентке зиян келтірмеу (латынша: «primum non nocere»),
Жанашырлық пен мейірімділік таныту,
Құпиялылық сақтау,
Әділдік пен адалдық,
Кәсіби әділ шешім қабылдау.
Медициналық деонтология дегеніміз не?
Медициналық деонтология – бұл дәрігер мен мейірбикенің кәсіби қызмет барысындағы міндеттері мен мінез-құлқының нақты ережелері. Ол этикалық нормаларды нақты іс-әрекетпен, тәртіппен байланыстырады.
Деонтология келесі сұрақтарға жауап береді:
Науқаспен қалай сөйлесу керек?
Жағымсыз диагнозды қалай жеткізу қажет?
Ауыр халдегі адамға қалай көмек көрсетіледі?
Медициналық құпия қалай сақталады?
Мейірбике этикасының ерекшелігі
Мейірбике – науқасқа ең жақын жүрген, күнделікті байланыс орнататын маман. Оның сөз саптауы, көзқарасы, дауысы, қимылы – бәрі науқастың көңіл-күйіне тікелей әсер етеді. Сол себепті мейірбике әрқашан:
Сыпайы әрі сабырлы болуы керек;
Көмек сұраған адамға бей-жай қарамауы тиіс;
Кәсіби шеберлікпен қатар жүрек жылуын да беруі шарт;
Әр адамның жеке басын құрметтеуі, ешкімді кемсітпеуі қажет.
Медициналық құпиялылық және сенім
Науқас дәрігер мен мейірбикеге өз денсаулығы туралы ең жеке, кейде ұялатын мәліметтерді айтады. Бұл — үлкен сенімнің белгісі. Сондықтан медицина қызметкері бұл сенімді ақтауы, науқастың сырын үшінші тұлғаларға таратпауы тиіс. Медициналық құжаттар, диагноз, емдеу тәсілдері – барлығы құпия ақпарат болып табылады.
Этикалық және деонтологиялық ережелерді бұзудың салдары
Этика мен деонтология талаптарын бұзу медицина қызметкерінің беделіне ғана емес, бүкіл мекеменің абыройына да нұқсан келтіреді. Науқас сенімсіздік танытса, ем нәтижесі де төмен болады. Сонымен қатар мұндай жағдайлар заң алдында жауапкершілікке әкелуі мүмкін.
Қорытынды
Медицина қызметкерінің этикасы мен деонтологиясы – науқасқа көрсетілетін көмектің рухани негізі. Бұл — дәрігерлік борыш пен адамгершілік жауапкершіліктің үйлесімі. Әрбір мейірбике мен дәрігер осы қағидаларды өмірлік ұстаным етіп, кәсіби қызметін адал атқаруға міндетті. Тек сол кезде ғана қоғамда медицина саласына деген сенім артады, ал науқастың сауығуына жол ашылады.
