Авторлар:Казиева Раушан – ота жасау блогының мейірбикесі
Боранханова Гулстан – хирургия бөлімінің палаталық мейірбикесі
Аксамбаева Баян – тіркеу бөлімінің мейірбикесі,
ШЖҚ МКК «Ақсу аудандық орталық ауруханасы»
Кіріспе
Күз бен көктем сияқты маусымдық өзгерістер кезінде ауа райының құбылмалылығы адам ағзасына айтарлықтай әсер етеді. Бұл уақытта суық тию, тұмау, жедел респираторлық вирустық инфекциялар (ЖРВИ), аллергия және басқа да маусымдық аурулар жиі кездеседі. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) мәліметтері бойынша, жыл сайын әлемде 650 000 адам маусымдық тұмаудан көз жұмады, ал ЖРВИ мен суық тиюден зардап шегетіндер саны 1 миллиардтан асады.
Қазақстанда да маусымдық аурулар денсаулық сақтау саласына үлкен жүктеме түсіреді. Сондықтан олардың алдын алу шараларын сақтау – әр адамның басты міндеті. Бұл мақалада маусымдық аурулардың негізгі түрлері, олардың алдын алу жолдары және иммунитетті нығайту әдістері қарастырылады.
Маусымдық аурулардың негізгі түрлері
- ЖРВИ және тұмау
ЖРВИ (жедел респираторлық вирустық инфекциялар) және тұмау – ауа арқылы таралатын вирустық аурулар. Олар жоғары температура, жөтел, мұрынның бітелуі, әлсіздік және бас ауруымен сипатталады.
✅ Алдын алу жолдары:
Күз және қыс айларында тұмауға қарсы вакцинация алу. Вакцинация аурудың ауыр түрінен қорғайды.
Қолды жиі жуу, антисептик пайдалану.
Иммунитетті нығайту – дұрыс тамақтану, дәрумендер қабылдау.
Қоғамдық орындарда бетперде тағу және әлеуметтік қашықтықты сақтау.
- Аллергиялық реакциялар
Көктем мен күзде өсімдіктердің тозаңдануынан аллергиялық реакциялар жиі кездеседі. Аллергияның белгілері – мұрынның бітелуі, көздің қызаруы, түшкіру, тері бөртпелері.
✅ Алдын алу жолдары:
Аллергендерден аулақ болу – үйде жиі тазалық жұмыстарын жүргізу, терезелерді жабық ұстау.
Медициналық маска тағу көшеде жүрген кезде.
Дәрігердің ұсынысы бойынша антигистаминдік дәрілер қабылдау.
- Созылмалы аурулардың асқынуы
Күзде және көктемде жүрек-қан тамырлары аурулары, бронх демікпесі, ревматизм және гастрит сияқты созылмалы аурулар асқынады.
✅ Алдын алу жолдары:
Дәрігердің барлық нұсқауларын қатаң сақтау, белгіленген дәрілерді уақытында қабылдау.
Дұрыс тамақтану, тұз бен майлы тағамдарды шектеу.
Күнделікті физикалық белсенділікпен айналысу.
- Ас қорыту жүйесі аурулары
Маусымдық көкөністер мен жемістердің көптігі асқазан-ішек жолдарының ауруларын (гастрит, улану, ішек инфекциялары) тудыруы мүмкін.
✅ Алдын алу жолдары:
Тамақтану гигиенасын сақтау – жеміс-жидектер мен көкөністерді мұқият жуу.
Жарамдылық мерзімі өткен тағамдарды тұтынбау.
Газдалған сусындар мен ауыр тамақтан бас тарту.
Иммунитетті қалай нығайтуға болады?
✅ 1. Дұрыс тамақтану
Иммунитетті күшейту үшін С дәрумені (цитрус жемістері, қарақат, қырыққабат), D дәрумені (балық, жұмыртқа) және цинк (жаңғақ, ет) қажет.
Пайдалы бактерияларға бай ашытылған сүт өнімдерін (айран, йогурт) жиі тұтыну.
✅ 2. Физикалық белсенділік
Спортпен айналысу, күнделікті 30 минуттық жаттығу жасау.
Жаяу жүру немесе велосипед тебу.
✅ 3. Ұйқы және стресс деңгейін бақылау
Ұйқының ұзақтығы 7-8 сағаттан кем болмауы тиіс.
Стресс деңгейін төмендету үшін медитация, йога, тыныс алу жаттығуларын жасау.
✅ 4. Гигиена ережелерін сақтау
Қолды сабынмен жиі жуу.
Жөтелгенде немесе түшкіргенде ауызды шынтақпен жабу.
Жеке гигиеналық заттарды (орамал, тіс щеткасы) бөліспеу.
Қорытынды
Маусымдық аурулардың алдын алу – әр адамның денсаулығын сақтау үшін маңызды қадам. Дұрыс тамақтану, иммунитетті нығайту, вакцинация, гигиена және физикалық белсенділік – аурулардың алдын алудағы ең тиімді тәсілдер.
Өз денсаулығыңызға жауапкершілікпен қараңыз, алдын алу шараларын сақтаңыз және маусымдық аурулардан сақтаныңыз!
