Авторы: Орманова Алмагүл Рысқұлбекқызы – емхана бөлімінің аға мейірбикесі, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Абуталипова Эльмира Ясыновна – жалпы тәжірибелі мейірбике, Сүмбе дәрігерлік амбулаториясы, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Конаева Гулбану Узаковна, Сумбе дәрігерлік амбулаториясы жалпы тәжірибелі мейірбике, ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» КМК
Кіріспе
Инфекциялық бақылау – бұл заманауи денсаулық сақтау жүйесінің негізгі бағыттарының бірі. Медициналық көмек көрсету барысында пайда болатын инфекциялар (ИСМП – инфекциялар, байланысты медициналық көмектің көрсетілуімен) пациенттің өміріне айтарлықтай қауіп төндіріп қана қоймай, медициналық ұйымның беделіне, қызмет сапасына және қаржылық тұрақтылығына әсер етеді.
Осы орайда, мейірбике — күнделікті тәжірибеде инфекциялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде шешуші рөл атқаратын маман.
Инфекциялық қауіптердің негізгі түрлері
Медициналық практикада ең жиі кездесетін инфекциялық қауіптер:
Қан арқылы берілетін инфекциялар (HBV, HCV, ВИЧ)
Ауа-тамшылы инфекциялар (туберкулез, тұмау, КВИ)
Контактты жолмен берілетін қоздырғыштар (MRSA, ішек инфекциялары)
Инвазиялық манипуляциялармен байланысты асептикалық бұзылыстар
Катетер, тыныс алу аппараттары сияқты құрылғылармен байланысты инфекциялар
Мейірбикенің инфекциялық бақылаудағы кәсіби функциялары
- Қол гигиенасын сақтау – инфекциялық қауіпсіздіктің негізі
Әрбір манипуляция алдында және кейін қолды тиімді өңдеу
Қол жуу мен антисептик қолданудың халықаралық талаптарына сай алгоритмдерін қатаң сақтау
Қол гигиенасы бойынша персоналды оқыту мен бақылауға қатысу
- Жеке қорғаныс құралдарын (ЖҚҚ) дұрыс қолдану
Жұмыс сипатына сай қорғаныс құралдарын (қолғап, маска, көзілдірік, халат) таңдау
Қорғаныс құралдарын кию және шешу тәртібін сақтау
Қайта қолданылатын құралдарды зарарсыздандыруға жіберу, бір реттік бұйымдарды қауіпсіз утилизациялау
- Асептикалық және антисептикалық режимді сақтау
Инъекция, жараны таңу, катетеризация секілді инвазиялық процедураларда стерильділік қағидаларын сақтау
Аспаптарды өңдеу және стерильдеу регламентіне сәйкес әрекет ету
Процедуралық, емшара және таңу бөлмелеріндегі санитарлық-гигиеналық тәртіпті қамтамасыз ету
- Қалдықтарды қауіпсіз басқару
Медициналық қалдықтарды сыныптау, уақытылы жинау және жою
Биологиялық қауіпті материалдарды арнайы контейнерлерге салу
Медициналық қалдықтармен жұмыс істеу кезінде санитарлық талаптарды орындау
- Пациент пен оның отбасына инфекцияның алдын алу шараларын түсіндіру
Жөтелу және түшкіру гигиенасы
Қол жуу мәдениеті, жеке заттарды пайдалану ережелері
Иммунизацияның маңыздылығы жөнінде ақпарат беру
Мейірбикенің жауапкершілігі мен кәсіби тәртібі
Инфекциялық қауіпсіздік — тек қана медициналық ереже емес, бұл мейірбикенің кәсіби әдебі мен науқасқа деген этикалық жауапкершілігінің көрінісі.
Мейірбике:
Инфекциялық бақылау алгоритмдерін толық меңгеруі тиіс
Әрбір науқасқа қатысты «потенциалды жұқпалы» принципін сақтауы керек
Өзінің вакцинация статусын бақылап, тұрақты профилактикалық тексерулерден өтуі қажет
Инфекцияға күдік туған жағдайда тиісті тұлғаларға дер кезінде хабарлауы керек
Инфекциялардың алдын алудағы нәтижелі тәжірибе
Қол гигиенасы мен ЖҚҚ сақтау арқылы ИСМП-нің 60–70% алдын алуға болады
ДДСҰ және ҚР ДСМ ұсынған протоколдар мейірбикелік күтімнің қауіпсіздігін арттыруға бағытталған
Инфекциялық қауіпсіздік – мультидисциплинарлық командалық жұмыстың өзегі
Қорытынды
Инфекциялық қауіпсіздік – кез келген медициналық ұйымның тұрақты дамуы мен пациенттің сеніміне негіз болатын басты қағидаттардың бірі.
Мейірбике бұл процесте тек орындаушы емес, қауіпсіздік жүйесінің белсенді қатысушысы, бақылаушысы және көшбасшысы.
Инфекцияның алдын алу – күнделікті тәртіп пен кәсіби адалдықтың нәтижесі. Сондықтан әрбір мейірбике инфекциялық қауіпсіздікті сақтау арқылы пациент өміріне, әріптес қауіпсіздігіне және медицина сапасына үлес қосады.
