ШЖҚ «Облыстық кардиологиялық орталық» МКК жансақтау бөлімінің медбикелері
Нурпейсова Нурия Кадыровна, Бейсекенова Канагат Сейткеновна
кардиология бөлімінің медбикесі Утегенова Сая Акжолтаевна
Жүрек ақауы — бұл органның құрылымындағы аномалия, ол белгілі бір дәрежеде оның жұмысына әсер етеді. Ол туа біткен болуы мүмкін немесе белгілі бір факторлардың әсерінен науқастың өмірінде пайда болуы мүмкін. Түрі мен сатысына байланысты жүрек ақаулары динамикалық бақылауға ұшырауы мүмкін, симптоматикалық дәрілік емдеуді немесе шұғыл хирургиялық түзетуді қажет етеді. Олар пайда болғаннан кейін олар ерте ме, кеш пе ауыр жүрек жеткіліксіздігіне әкеледі, сондықтан бұл патологиядан зардап шегетін науқастар дәрігердің бақылауында болуы керек.
Ауру туралы:
Ересек әйелдер мен ер адамдардағы жүрек ақаулары көбінесе жүре пайда болғандар тобына жатады, өйткені туа біткен ауытқулар бала өскен сайын өздігінен жазылады, хирургиялық түзетуден өтеді немесе науқастың өліміне әкеледі. Жүректің қалыпты құрылымы артериялық және веноздық қан ағымдарының бөлінуін, тіндердің жеткілікті қанмен қамтамасыз етілуін, оларды қажетті мөлшерде оттегімен және басқа қоректік заттармен қамтамасыз етеді. Ақаулармен бұл механизмдер бұзылады, органның жеке бөліктеріне жүктеме (патология түріне байланысты) артады — оның дисфункциясы дамиды, органдар мен тіндер пациенттің әл-ауқатына әсер ететін оттегі ашығуын бастан кешіреді және сәйкес белгілермен көрінеді.
Түрлері:
Ең алдымен, туа біткен (жатырда қалыптасқан) және жүре пайда болған (науқастың өмірінде сыртқы факторлардың әсерінен пайда болатын) ақаулар ажыратылады.
Гемодинамиканың ерекшеліктеріне байланысты туа біткен ақаулар «ақ» (веноздық және артериялық төсектер араласпаған кезде) және «көк» (веноздық қан артериялық төсекке түсіп, бүкіл денеге таралады, органдар мен тіндерде оттегі тапшылығы байқалады, науқаста цианозды дамытады — көгілдір түсті тері, бұл атауды түсіндіреді).
Ақау түріне байланысты жүректің септомы, оның қан тамырлары немесе клапандары зақымдалуы мүмкін. Жүре пайда болған ақаулар митральды, үшжармалы қақпақшаларға, қолқа қақпақшаларына және өкпе артериясының аузына әсер ететін клапан ақауларына қатысты және екі түрге бөлінеді:
— клапанның стенозы (тарылуы), оның жиырылуы кезінде қанның жеткілікті мөлшері жүректің астындағы бөлігіне түспейді және оның үстіңгі бөлігінде физиологиялық қажетті мөлшерден көбірек жиналады;
— миокард релаксациясының фазасында жеткіліксіз жабық қақпақшалар арқылы қанның бір бөлігі қарама-қарсы бағытта — астыңғы бөлімнен үстіңгі бөлікке енетін жеткіліксіздік.
Бір клапанның тарылуы да, жеткіліксіздігі де қатар анықталса, ақауды біріктірілген, ал бірнеше қақпақшалар бір уақытта зақымданса, біріктірілген деп аталады.
Қан айналымы бұзылыстарының белгілерімен бірге жүрмейтін ақау компенсацияланған деп саналады, белгілі бір жағдайларда қан айналымы жеткіліксіздігімен сипатталады (мысалы, қарқынды физикалық жүктеме кезінде) — субкомпенсацияланған, жүрек жеткіліксіздігінің тұрақты белгілерімен пайда болатын — декомпенсацияланған.
Нью-Йорк кардиохирургтер қауымдастығы ұсынған жүрек ақауларының классификациясы органдағы өзгерістердің ауырлығын бағалауға және хирургиялық араласу қажеттілігін анықтауға мүмкіндік беретін практикалық қолдануды алды. Оған сәйкес ақаулардың 4 класы бар:
- ақау бар, бірақ жүрек құрылымында айқын өзгерістер жоқ, патологияның клиникалық көрінісі жоқ, хирургиялық араласу және белсенді дәрі-дәрмекпен емдеу қажет емес;
- жүрек құрылымдарындағы өзгерістер және патологияның клиникалық көріністері бар, бірақ аз ғана көрінеді және қайтымды; түзету үшін болжамды 100% табысты операция ұсынылады;
- жүрек құрылымында қайтымсыз өзгерістер анықталады, бірақ олардың ағзада тудыратын процестері және патологияның клиникалық көрінісі қайтымды болады; хирургиялық араласу ақауды түзетуге және науқастың жағдайын жақсартуға көмектесуі мүмкін, бірақ оның пайда-қауіп арақатынасы әрбір нақты жағдайда жеке анықталады;
- ақау науқастың жүрегінде және басқа органдарында қайтымсыз өзгерістерге әкелді.
