Жүрек тоқтауын көрсететін белгілер: пульстің тоқтауы (ұйқы артериясында пульсті сезінбеу); тыныс алудың тоқтауы (науқастың кеуде қуысы қозғалыссыз, айна аузы мен мұрнына дейін тұман емес); жарыққа жауап бермейтін кеңейтілген қарашықтар; сананың жоғалуы, оның үстіне адам қатты дыбыстармен оянбайды, бетінен сипады; көкшіл-сұр тері түсі.
Егер денеде жаңа жаралар болса, онда жүрек тоқтаған кезде олардан қан кету тоқтайды.
ЖҮРЕК МАССАЖЫНЫҢ ТҮРЛЕРІ
Бүгінгі күні жүрекке массаж жасаудың екі әдісі бар: тікелей (ашық) және жанама (жабық).
Тікелей массажды тек білікті медицина мамандары және белгілі бір жағдайларда ғана жүзеге асырады: атап айтқанда, кеуде немесе іш қуысының органдарына операция кезінде. Процедураның мәні жүрек бұлшықетін кеудеге немесе іш қуысына кесу арқылы қолмен тікелей қысу болып табылады (бұл жағдайда массаж диафрагма арқылы жүзеге асырылады). Жүрек бұлшықетіне тікелей массаж жасаудың күрделілігіне байланысты оны тиісті медициналық білімі мен білімі жоқ адамдар жасай алмайды.
Жүрек бұлшықетінің жанама (жабық) массажын кез келген жағдайда жасауға болады. Бұл жүрек жұмысын қалпына келтірудің ең оңай жолы. Оны жүзеге асыру үшін медициналық құрылғылар қажет емес.
Жанама жүрек массажы кеудеге қысым жасау кезінде жүрек камераларының да қысылуын қамтамасыз етеді. Нәтижесінде клапандар арқылы қан жүрекшелерден қарыншаларға түседі, содан кейін тамырларға барады. Кеудедегі ырғақты қысымның арқасында қанның тамырлар арқылы қозғалысы тоқтамайды. Нәтижесінде оның электрлік белсенділігі және органның дербес жұмысы белсендіріледі.
Әрине, жүрек массажы әрекет ету алгоритмін мұқият орындаған жағдайда ғана табысты болуы мүмкін, ал құтқарушы реанимацияның бекітілген техникасын ұстанған. Массаж міндетті түрде өкпенің жасанды желдетуімен біріктіріледі. Жәбірленушінің кеудесіне әрбір қысым шамамен бес жүз миллилитр ауаның бөлінуін тудырады. Қысу тоқтаған кезде ауаның сол бөлігі өкпеге сорылады. Нәтижесінде пассивті ингаляция және дем шығару пайда болады.
МАССАЖДЫҢ МӘНІ МЕН АЛГОРИТМІ
Сырттай жүрек массажы – төс сүйегі мен омыртқа арасын қысу арқылы жүректі ырғақты қысу. Сарапшылар жүрек тоқтауы бар адамның кеуде қуысы бұлшықет тонусының жоғалуына байланысты икемді болатынын, нәтижесінде қысу оңай орындалатынын атап өтеді. Қамқоршы NMS әдістемесін сақтай отырып, кеуде қуысын үш-бес сантиметрге оңай ауыстыра алады. Жүректің қысылуы оның көлемінің төмендеуіне және жүрек ішілік қысымның жоғарылауына әкеледі.
Кеуде аймағына ырғақты басу жүрек қуыстарының, жүрек бұлшықетінен таралатын қан тамырларының ішіндегі қысымның айырмашылығына әкеледі. Сол жақ қарыншаның қаны аорта арқылы миға, ал оң жақ қарыншаның қаны оттегімен қаныққан өкпеге барады.
Кеудедегі қысым тоқтағаннан кейін жүрек бұлшықеті кеңейеді, жүрек ішілік қысым төмендейді, камералар қанға толады. Нәтижесінде жасанды айналым қайта жасалады.
Автор: Итекбаева Динара Жакбековна
Алакөл ауданы, Үшарал қаласы,әскери лазарет
Хирургия бөлімшесінің аға маманы(мейіргер)-анестезист
