Авторы:
Есенбаева Анар Абдихамитовна, фельдшер, «Жетісу облысының Олимпиадалық резервтер дайындау орталығы» КММ
Касымбаева Жанар Шапиолдақызы, медбике, Жетісу облысының ДШСБ ММ-нің «Дене мүмкіндіктері шектеулі тұлғаларға арналған спорттық даярлау орталығы» КММ
Акишева Гульназ Даярхановна, медбике, «Талдықорған қаласы А. Кивилев атындағы ОВОРМБЖМ» КММ
Кіріспе
Жыныстық жолмен берілетін инфекциялар (ЖЖБИ) — адамның жыныстық денсаулығына және жалпы әл-ауқатына қауіп төндіретін маңызды мәселелердің бірі. Спортшылардың жиі сапарлары, жарыстарға қатысуы және тығыз қарым-қатынасқа түсуі олардың ЖЖБИ жұқтыру қаупін арттыруы мүмкін. Бұл мақалада ЖЖБИ-дің негізгі түрлері, алдын алу әдістері және спортшылар үшін маңызды гигиеналық ережелер қарастырылады.
Жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың негізгі түрлері
- Бактериялық инфекциялар:
Хламидиоз
Сифилис
Гонорея
- Вирустық инфекциялар:
Генитальды герпес
Адам папилломавирусы (HPV)
Адамның иммун тапшылығы вирусы (АИТВ)
- Паразиттік инфекциялар:
Трихомониаз
ЖЖБИ жұғу жолдары
- Қорғалмаған жыныстық қатынас:
Презервативсіз қатынас кезінде бактериялар, вирустар немесе паразиттер адамнан адамға беріледі. - Тұрмыстық байланыс:
Сирек жағдайларда ЖЖБИ жұқтырған адаммен ортақ гигиеналық заттарды пайдалану арқылы таралуы мүмкін. - Жыныстық серіктестердің көп болуы:
Әртүрлі серіктестермен жыныстық қатынас ЖЖБИ жұқтыру қаупін арттырады.
ЖЖБИ белгілері
Жыныс мүшелерінде қышу, күйдіру немесе қызару.
Зәр шығару кезінде ауырсыну.
Қынаптан немесе уретрадан ерекше бөліністердің пайда болуы.
Жыныс мүшелерінде жаралар, бөртпелер немесе қабыршақтану.
Дененің жалпы әлсіздігі немесе лимфа түйіндерінің ұлғаюы.
Есте сақтаңыз: кейбір ЖЖБИ симптомсыз болуы мүмкін, бірақ олар адам денсаулығына әлі де қауіп төндіреді.
Спортшылар арасында ЖЖБИ алдын алу шаралары
- Қауіпсіз жыныстық қатынас:
Презервативтерді үнемі қолдану ЖЖБИ жұқтыру қаупін айтарлықтай төмендетеді.
Бір жыныстық серіктеспен тұрақты қарым-қатынаста болу қауіп факторларын азайтады.
- Денсаулықты тұрақты бақылау:
Спортшылар жылына кемінде бір рет ЖЖБИ-ге арналған медициналық тексерістен өтуі керек.
Симптомдар пайда болған жағдайда, дереу дәрігерге қаралу.
- Ақпараттандыру және білім беру:
Спортшылар арасында ЖЖБИ туралы білімді арттыру және олардың алдын алу әдістерін түсіндіру.
Әсіресе, жас спортшылар үшін жыныстық тәрбие сабақтарын ұйымдастыру.
- Гигиена ережелерін сақтау:
Жеке гигиеналық заттарды (сүлгі, іш киім) пайдалану.
Ортақ киімдер мен спорттық жабдықтарды уақтылы дезинфекциялау.
- Вакцинация:
HPV және В гепатитіне қарсы вакциналарды уақытында алу.
ЖЖБИ анықталған жағдайда не істеу керек?
- Медициналық көмек:
Дәрігердің кеңесі бойынша антибиотиктер немесе вирусқа қарсы препараттар қабылдау.
- Серіктестерді ескерту:
Жыныстық серіктестерді жұқпалы ауру туралы хабардар ету.
- Емдеу кезеңінде жыныстық қатынастан бас тарту:
Толық емделгенше жыныстық белсенділікті шектеу.
Қорытынды
Жыныстық жолмен берілетін инфекциялардың алдын алу спортшылардың денсаулығын сақтау үшін маңызды. ЖЖБИ тек денсаулыққа зиян келтіріп қана қоймай, спорттық мансапқа да әсер етуі мүмкін. Қауіпсіз жыныстық қатынас, тұрақты медициналық тексерулер және жеке гигиена ережелерін сақтау арқылы бұл мәселелерді болдырмауға болады.
Дені сау спортшы — табысты спортшы. Біз спортшылардың денсаулығын сақтауға бағытталған білім беру мен қолдау шараларын әрдайым ұсынуға дайынбыз.
