Авторлар:Хасенова Гульнур Сериковна-жалпы тәжірибелі медбике
Курманова Айгерим Төлеубековна-жалпы тәжірибелі медбике
Тлемисова Ботагөз Муратовна-жалпы тәжірибелі медбике
Жетісу облысы,Алакөл ауданы ШЖҚ Алакөл аудандық орталық ауруханасы Достық ауылдық ауруханасы.
Жатыр миомасы (орыс.: миома матки; лат.: uterus myomatosus) – жатырдың бұлшықеті қабатының айналасында орналасатын қатерсіз ісік. Жатыр миомасы әйелдерде ең көп кездесетін қатерсіз ісік түріне жатады. Әйелдердің шамамен 40% осы аурумен ауырады, бірақ олардың көбісі білмейді. Себебі, әдетте, аурудың ешқандай белгілері болмайды. Жатыр миомасының пайда болуы жатыр жасушаларының белсенді бөлінуіне байланысты. Бұл құбылыстың себептері әлі толық анықталмаған, алайда, ісіктің гормондарға тәуелді екені анықталды. Жалпақ тілмен айтқанда, эстроген гормондары миоманың пайда болуына жағдай жасайды. Ал прогрестерон гормоны, керісінше, осы ісіктің дамуын тоқтатып, оның тіпті, кішірейіп, қайта сорылып кетуіне ықпал етеді. Бірақ қандағы эстрогендер мен прогестерондардың мөлшері тепетіңдік жағдайда болса, сізде жатыр миомасы болмайды деген сөз емес. Жатыр миомасының дамуы тек гормондардың тепетеңдігіне ғана тәуелді емес. Тіпті кейде жатырдағы эстрогендердің мөлшері жоғарлап кетсе де, бұл гормондар тобы қан сараптамасында айқын байқалмайды. Әдетте, жатыр миомасының дамуына қалқанша безі, бүйрек үсті безі, гипоталамо-гипофиз жүйесi және аналық бездер аурулары әсер етеді. Сол себепті, бірінші кезекте, гормондардың өзгерісін, одан соң жоғарыда көрсетілген ағза мүшелерін тексеру қажет.
Жатыр миомасының белгілері
іштің төменгі бөлігі, кіндік асты шаншып ауырады, бел мен жамбас ауырады; іш қатулар мен кіші дәретке жиі бару; етеккір кезінде қанның көп кетуі, созылмалы анемияға алып келуі; бедеулік, түсік тастау. Алайда бұл ауру асқынбайынша еш сыр бермейді, сол себепті көптеген әйелдер бұл дертке шалдыққанын тым кеш біліп жатады. Жатыр миомасы бірнеше миллиметрден 20–25 см-ге дейінгі өлшемде болады. Табылған ісікті міндетті түрде белсенді емдеу керек деген заңдылық жоқ. Бірақ, егер ісік өсіп немесе балалы болуға кедергі болса, шұғыл түрде емделу керек. Бұл аурумен, әдетте, 30-40 жас аралығындағы әйелдер ауырады. Себебі осы жаста олардың ағзасынан жүктілік гормоны көптеп бөлінеді. Бұл құбылыс ісіктің пайда болуына жол ашады.
Жатыр миомасының түрлері
Астында
Субсерозды миома.
Миоманың бұл түрі жатырдың бұлшықет бөлігінде пайда болады. Яғни жатырдың сыртында орналасып, жанбасқа қарай өседі деуге болады. Бұл етеккірдің ағымына қатыспайды. Бірақ белгілі бір өлшемге дейін үлкейгенде жайсыздықтар тудыруы мүмкін. Ертелі-кеш, ісік айналасындағы ағзаларды қысып, жағымсыз сезімдер тудырады.
Интрамуральды миома.
Бұл — ісіктің ең көп тараған түрі. Жатырдың ортаңғы бұлшықет бөлімінде дамиды. Осы ісік түрінің үлкейіп өсуімен бірге жатыр да өседі. Кіші жамбас аймағы ауырып, ауырлық пен басып жатқандай сезімдер болады. Көбінде етеккір циклының бұзылуынан пайда болады.
Субмукозды (сүлемейлі) миома.
Миоманың бұл түрі айтарлықтай кең тарамаған. Алайда дәл осы түрінің ауру белгілірі бірден байқалады. Бұл ісік жатырдың ішкі қуысын қаптап тұратын шырышты қабықтың жіңішке қабатында пайда болады. Жатырдың субмукозды миомасы пайда болса, етеккір кезінде аурулар пайда болып, мерзімі ұзарады, ұйыған қан түседі. Кіші жамбас аймағы ауырып, арқа мен аяқ ауырады, жыныстық қатынас кезінде ауырсынулар болады.
