Авторы:Шаяхметова Анар Бакытовна — постовая медбике, ГКП на ПХВ «Илийская ЦРБ», Алматы облысы, Іле ауданы, Балалар бөлімі
Ахметова Ардак Бакытовна — урология бөлімінің медбикесі, ШЖҚ МКК «Талдықорған қаласы облыстық ауруханасы»
Әшімбек Аяулым Бақытқызы — участок медбикесі МОП, ШЖҚ «Алакөл аудандық орталық ауруханасы», Бұлақты дәрігерлік амбулаториясы, Жетісу облысы
Кіріспе
Генералды (жалпы) тазалық — бұл медициналық ұйымдарда санитарлық-гигиеналық тәртіпті сақтау мен ішкі ортаны инфекциядан қорғаудың ең маңызды шараларының бірі. Ауруханаішілік инфекциялармен күресте, әсіресе науқастардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде, тазалықты дұрыс әрі жүйелі жүргізу — барлық медицина қызметкерлерінің, оның ішінде медбикелердің басты міндеті.
ДДҰ мәліметтері бойынша, ауруханаішілік инфекциялардың 20–30%-ы санитарлық тәртіптің сақталмауынан, соның ішінде дұрыс тазалық жүргізілмеуінен туындайды.
Генералды тазалықтың мақсаты
Патогенді микроағзалардың жиналуын және таралуын болдырмау
Ауруханаішілік инфекциялардың алдын алу
Науқастар мен персонал үшін қауіпсіз және санитарлық-гигиеналық талаптарға сай орта қалыптастыру
Емдеу процесінің тиімділігін арттыру
Генералды тазалық жүргізілетін орындар
Пациент палаталары
Процедуралық, емшара бөлмелері
Манипуляциялық және операциялық залдар
Әжетхана және душ бөлмелері
Күту залы, медбике посты, қоймалар
Медициналық құрал-жабдықтар сақталатын жерлер
Генералды тазалықтың жиілігі
Аймақ Тазалық жиілігі
Стационар, палата Аптасына 1 рет (немесе қажеттілікке қарай жиі)
Процедуралық бөлмелер Аптасына 1–2 рет
Хирургиялық блоктар Күнделікті және әр операциядан кейін
Санитарлық тораптар Күніне кемінде 2–3 рет + генералды тазалық — аптасына 1 рет
Медбикенің рөлі
Медбике генералды тазалықтың ұйымдастырушысы, бақылаушысы және орындаушысы ретінде келесі функцияларды атқарады:
Уақыты мен жүргізу кестесін бақылау;
Қолданылатын дезинфекциялық құралдардың дұрыс таңдалуын және сұйылтылуын тексеру;
Қызметкерлерге тапсырмаларды бөлу;
Жұмыс сапасын бағалау және акт жасау;
Тиісті журналдарға жазба енгізу (генералды тазалық журналы, дезқұралдарды тіркеу журналы).
Генералды тазалық кезеңдері
- Дайындық
Қажетті құралдарды дайындау (ведро, шүберек, швабра, қолғап, маска, халат, дезқоспалар);
Дезинфекциялық ерітінділерді дұрыс мөлшерде дайындау (сәйкес нұсқаулыққа сай);
Мебель мен жабдықтарды жылжытып, тазалауға қолжетімділік жасау.
- Тазалау
Барлық беттерді жоғарыдан төмен қарай тазалау;
Қабырғалар, терезе жақтаулары, есік тұтқалары, тумбалар, төсектер, орындықтар — толық өңделуі тиіс;
Еден 2 мәрте жуылады: бірінші — сабынды немесе жуғыш ерітіндімен, екінші — дезинфекциялаушы ерітіндімен.
- Қоқысты жинау және утильдеу
Медициналық және тұрмыстық қоқыс бөлек жиналады;
Инелер, шприцтер арнайы контейнерге салынып, жойылады;
Барлық қалдықтар арнайы тәртіппен шығарылып, белгіленген жерде жойылады.
- Журнал жүргізу
Жүргізілген тазалық туралы дерек медбикенің қолымен журналға тіркелуі тиіс;
Акт немесе тексеру парағы толтырылады.
Дезинфекциялау құралдарына қойылатын талаптар
Микробқа қарсы тиімділігі жоғары (бактерияға, вирусқа, саңырауқұлаққа қарсы);
Токсикологиялық қауіпсіздігі дәлелденген;
Мемлекеттік тіркеуден өткен және қолдануға рұқсат етілген;
Қолдану концентрациясы мен экспозиция уақыты сақталған.
Асқынулар мен тәуекелдер (егер тазалық жүргізілмесе)
Қауіп Салдары
Бактериялық инфекция Қосымша аурулар, асқыну, ұзақ жату
Вирустық аурулар Жұқпалы аурулардың таралуы (гепатит, ЖРВИ, COVID-19)
Құрал-жабдық ластануы Қайта зарарсыздандыру қажеттілігі, науқасты қайта жұқтыру қаупі
Сенімділіктің төмендеуі Пациент пен туыстары тарапынан шағымдар, мекеменің беделіне нұқсан
Қорытынды
Генералды тазалық — бұл жай ғана санитарлық талап емес, науқастың өмірін, денсаулығын қорғау мәдениетінің көрсеткіші. Бұл — әрбір медбике мен медициналық қызметкердің кәсіби парызы мен этикалық жауапкершілігі.
Медбикенің тазалықтағы белсенділігі, тиянақтылығы және ұқыптылығы ауруханаішілік инфекциялардың алдын алуға, қауіпсіз медициналық орта қалыптастыруға және жалпы емдеу сапасын арттыруға тікелей әсер етеді.
