Авторлар: Кокшебаева Махаббат Кульджабековна, Хирургия бөлімінің операциялық мейірбикесі
Айтбаева Мархаба Жаналыковна, Травматология бөлімінің жарақаттану мейірбикесі
Ниязбекова Ултай Омаровна, Хирургия бөлімінің мейірбикесі
Жетісу облысы ММ ШЖҚ «Панфилов ауданаралық көпсалалы ауруханасы» КМК
Кіріспе
Гастрит – қазіргі заманғы ең кең таралған асқазан ауруларының бірі. Ол асқазанның ішкі шырышты қабығының қабынуымен сипатталады. Аурудың пайда болуына дұрыс емес тамақтану, күйзеліс, зиянды әдеттер, бактериялық инфекциялар және дәрі-дәрмектерді ретсіз қолдану себеп болуы мүмкін. Гастриттің алдын алу – денсаулықты сақтаудағы маңызды қадамдардың бірі болып табылады. Бұл мақалада сіз гастриттің алдын алу жолдары туралы толық ақпарат аласыз.
1. Дұрыс және жүйелі тамақтану
Асқазан денсаулығының негізі – дұрыс тамақтану. Гастриттің негізгі себептерінің бірі – тағам тәртібінің бұзылуы.
Ұсынылатын әдеттер:
- Тамақты күніне 3-4 рет белгілі бір уақытта ішу.
- Асты асықпай, жақсылап шайнап жеу.
- Қатты ашығудан немесе тойып жеуден аулақ болу.
- Ащы, тұзды, қуырылған, майлы тағамдарды шектеу.
- Фастфуд, газдалған сусындар және консерванттардан бас тарту.
- Тамақ тым ыстық немесе суық болмауы керек.
2. Күйзелісті басқару
Көптеген гастрит түрлері стресс жағдайында пайда болады. Ұзаққа созылған психоэмоционалдық қысым асқазан шырышты қабығын зақымдайды.
Алдын алу шаралары:
- Күніне 7–8 сағат ұйықтау.
- Демалысты дұрыс ұйымдастыру.
- Йога, тыныс алу жаттығулары немесе медитациямен айналысу.
- Жағымды хобби табу және жағымды адамдармен араласу.
- Мүмкін болса, психологиялық кеңес алу.
3. Зиянды әдеттерден бас тарту
Темекі шегу мен алкоголь – гастриттің дамуына әсер ететін басты факторлар.
Назар аударыңыз:
- Темекі түтіні асқазанның қышқылын арттырып, қабынуға ықпал етеді.
- Алкоголь асқазан шырышты қабығын тітіркендіріп, жара түзілуіне себеп болады.
- Кофе мен қою шайды шектеулі мөлшерде тұтыну қажет.
4. Жеке гигиенаны сақтау
Гастриттің кейбір түрлері (мысалы, Helicobacter pylori инфекциясынан болатын гастрит) жеке тазалықтың болмауынан дамиды.
Сақтық шаралары:
- Қолды үнемі жуу.
- Жеміс-жидектер мен көкөністерді жақсылап шаю.
- Қайнатылған немесе фильтрленген суды тұтыну.
- Дайын тағамдарды тексерілген жерлерден ғана алу.
5. Медициналық тексерулер мен профилактика
Гастрит кейде білінбей, созылмалы түрге ауысып кетеді. Сондықтан аурудың алдын алу үшін тұрақты тексеріліп тұру маңызды.
Не істеу керек:
- Асқазанда ауырлық, күйдіру немесе ауырсыну байқалса, гастроэнтерологқа көрініңіз.
- Асқазан ішіне ФГДС (фиброгастроскопия) сияқты диагностикалық тексеру жүргізу.
- Қажет болған жағдайда Helicobacter pylori бактериясына тест тапсыру.
- Дәрі-дәрмектерді дәрігердің рұқсатынсыз қабылдамау.
6. Белсенді өмір салты
Теңгерімді физикалық белсенділік – ағзаның жалпы саулығына оң әсер етеді.
- Күнделікті серуендеу, дене жаттығуы жасау.
- Артық салмақтан арылу арқылы асқазанға түсетін қысымды азайту.
- Ұзақ уақыт отырып жұмыс істейтіндерге арнайы дене қимылдарын жасау ұсынылады.
Қорытынды
Гастрит – көптеген жағдайда алдын алуға болатын дерт. Ол үшін салауатты өмір салтын ұстану, дұрыс тамақтану, күйзелісті азайту, зиянды әдеттерден бас тарту және гигиенаны сақтау қажет. Ең бастысы – асқазанға тыңдау: жайсыздықтар пайда болғанда дер кезінде дәрігерге қаралыңыз. Денсаулық – өмірдің негізі, оны сақтауға әрбір адам жауапты.
