Авторы: Умирбекова Сауле Юсупакыновна – хирургия бөлімінің мейірбикесі
Молдабаева Роза Мадалимовна – жұқпалы аурулар бөлімінің аға мейірбикесі
Сагындык Арай Сагындыкқызы – реанимация бөлімінің мейірбикесі
ШЖҚ «Райымбек аудандық ауруханасы» МКК
Кіріспе
Вирусты гепатит – адам ағзасындағы бауыр жасушаларын зақымдайтын қауіпті жұқпалы аурулар тобы. Бұл инфекциялық аурулар бүкіл әлемде кең таралған және қоғамдық денсаулық сақтау саласындағы маңызды мәселелердің бірі болып саналады. Бүгінгі таңда гепатиттің бірнеше түрі белгілі: A, B, C, D және E. Олардың әрқайсысының жұғу жолдары, клиникалық көрінісі және алдын алу әдістері әртүрлі.
Гепатит түрлері және жұғу жолдары
- Гепатит А – көбіне ластанған су немесе тағам арқылы жұғады, сондай-ақ тұрмыстық байланыс кезінде де таралуы мүмкін. Бұл түрі балалар арасында жиі кездеседі және «лас қол ауруы» деп аталады.
- Гепатит В – қан арқылы, жыныстық қатынас кезінде және анадан балаға берілуі мүмкін. Бұл гепатиттің созылмалы түрге өту қаупі жоғары, әрі бауыр циррозы мен обырына әкелуі мүмкін.
- Гепатит С – көбіне қан арқылы жұғады. Жасырын түрде дамып, науқас жылдар бойы өзінің ауырғанын білмеуі де мүмкін.
- Гепатит D – тек B түрімен бірге кездеседі және оны ауырлатады.
- Гепатит Е – көбіне дамушы елдерде, ластанған су арқылы жұғатын вирус. Жүкті әйелдер үшін өте қауіпті.
Алдын алу шаралары
Гепатиттің алдын алуда басты рөлді вакцинация, санитарлық-гигиеналық нормаларды сақтау және қауіп факторларын болдырмау алады.
- Вакцинация:
Гепатит А мен В-ға қарсы қауіпсіз және тиімді вакциналар бар. ҚР Ұлттық екпе күнтізбесіне сәйкес, гепатит В-ға қарсы вакцина нәрестелерге туғаннан бастап салынады.
Ересектер, әсіресе медицина қызметкерлері, сұлулық салондарының қызметкерлері, гемодиализ алушылар және басқа қауіп топтарындағы адамдар екпе алу қажет.
- Жеке гигиена ережелері:
- Қолды жиі жуу (әсіресе тамақ алдында және дәретханадан кейін)
- Суды тек қайнатылған немесе сүзілген күйінде пайдалану
- Тағамдарды дұрыс өңдеу және сақтау
- Қанмен және басқа биологиялық сұйықтықтармен қауіпсіз жұмыс:
- Медицинада бір реттік құралдарды қолдану
- Қан құю кезінде толық тексерістен өткен донорларды пайдалану
- Татуировка, пирсинг, маникюр, педикюр жасайтын жерлердің стерильдік талаптарға сай болуы
- Салауатты өмір салты және ақпараттандыру:
- Қауіпсіз жыныстық қатынас
- Аурудың алдын алу туралы халық арасында кең көлемді ақпараттық жұмыс жүргізу
Мейірбикелердің рөлі
Мейірбикелік қызмет вирусты гепатиттің алдын алуда, ерте анықтауда және науқастарды бақылауда үлкен рөл атқарады:
- Халықпен түсіндіру жұмыстарын жүргізу, санитарлық-ағарту
- Вакцинация жүргізуге қатысу және бақылау
- Пациенттерді тіркеу және диспансерлік бақылауға алу
- Гигиеналық тәртіптің орындалуын қамтамасыз ету
- Ауыр жағдайдағы науқастарға күтім жасау және психологиялық қолдау көрсету
Мейірбикенің кәсіби білімі мен жанашыр көзқарасы — көптеген инфекциялық аурулардың алдын алуда шешуші күш.
Қорытынды
Вирусты гепатит – алдын алуға болатын, бірақ асқынған жағдайда қауіпті салдарға әкелетін дерт. Әр адам жеке қауіпсіздігі мен денсаулығы үшін жауапты. Уақтылы егілген екпе, санитарлық тәртіпті сақтау, ақпараттылықты арттыру — гепатитпен күрестегі ең тиімді қару.
