Босанғаннан кейінгі алғашқы күндер мен апталар – әйелдің денсаулығы мен эмоционалдық күйі үшін өте маңызды кезең. Осы уақытта дене босанудан кейінгі қалпына келу үдерісінен өтіп, жаңа анаға бала күтімі сияқты көптеген міндеттер жүктеледі. Босанғаннан кейінгі кезеңдегі шаршауды болдырмау және әйелдің денсаулығын сақтап қалу үшін жеткілікті ұйқы мен демалу басты рөл атқарады. Бұл мақалада акушерлердің әйелдерге ұйқы мен демалысты дұрыс ұйымдастыруға қатысты кеңестері мен ұсыныстары қарастырылады.
- Ұйқының және демалыстың маңызы
Босанғаннан кейінгі кезеңде ананың денесі босанудан кейінгі өзгерістерге бейімделіп, қалпына келуі үшін көп күш жұмсайды. Бұл үдерісте жеткілікті ұйқы мен демалыс негізгі рөл атқарады, өйткені олар ағзаның қалпына келуіне, иммундық жүйенің нығаюына және эмоционалдық тұрақтылықты сақтауға ықпал етеді.
Физикалық қалпына келу: Ұйқы мен демалыс – ағзаның қалпына келуі үшін негізгі факторлар. Ұйқы кезінде дененің жасушалары қайта қалыптасып, физикалық күш-қуат толығады.
Эмоционалдық және психикалық тепе-теңдік: Жеткілікті ұйқы мидың демалуына және психологиялық жағдайдың тұрақтануына көмектеседі. Бұл әсіресе босанғаннан кейінгі эмоционалдық қиындықтарды жеңу үшін маңызды.
- Ұйқының жетіспеушілігі және оның әсері
Жаңа туған нәресте анасына көп көңіл бөлуді талап етеді, әсіресе, алғашқы күндері ұйқы режимі жиі бұзылады. Бұл ұйқының жетіспеушілігіне әкелуі мүмкін, ал оның әсері денсаулыққа кері ықпал етеді:
Созылмалы шаршау: Ұйқының жетіспеушілігі анада үнемі шаршау сезімін тудырады, бұл физикалық және эмоционалдық әлсіздікке әкеледі.
Иммундық жүйенің әлсіреуі: Дене жеткілікті демалмаса, иммундық жүйе әлсіреп, инфекциялар мен ауруларға осал болады.
Эмоционалдық күйзеліс: Ұйқысыздық күйзеліске, тітіркенуге және эмоционалдық тұрақсыздыққа әкелуі мүмкін, бұл ана мен баланың арасындағы байланысты да қиындатады.
- Акушерлердің кеңестері: босанғаннан кейінгі демалысты қалай ұйымдастыру керек?
Акушерлер босанғаннан кейінгі алғашқы күндер мен апталарда аналардың дұрыс демалыс пен ұйқыны қамтамасыз етуіне көмектесуге бағытталған бірқатар кеңестер береді.
3.1. Нәрестенің ұйқы уақытына бейімделу
Жаңа туған нәрестелер жиі ұйықтайды, бірақ олардың ұйқысы үзік-үзік болуы мүмкін. Сондықтан акушерлер аналарға нәресте ұйықтағанда өздері де демалуға немесе ұйықтауға кеңес береді.
Күндізгі ұйқы: Акушерлер аналарға күндіз нәресте ұйықтаған уақытта демалып немесе ұйықтауды ұсынады. Бұл босанғаннан кейінгі ұйқының жетіспеушілігін азайтуға көмектеседі.
Ұйқының тиімділігін арттыру: Аналарға ұйқы алдында бөлмеде тыныш атмосфера құруға кеңес беріледі: бөлмені желдетіп, жарықты азайту және тыныштандыратын музыка қосу сияқты әдістерді қолдануға болады.
3.2. Көмек сұрау және міндеттерді бөлісу
Акушерлер аналарға босанғаннан кейінгі кезеңде барлық жауапкершілікті өз мойнына алмауға және көмек сұраудан қорықпауға кеңес береді. Туыстар мен серіктестің көмегі әйелдің дұрыс демалуына және физикалық күшін қалпына келтіруге мүмкіндік береді.
Серіктес немесе туыстардың қолдауы: Нәресте күтімі мен үй шаруасына қатысты міндеттерді серіктес пен туыстармен бөлісу арқылы анаға демалуға көбірек уақыт беріледі. Бұл эмоционалдық және физикалық шаршауды азайтады.
Түнгі күтімді ұйымдастыру: Акушерлер серіктестерге түнде кезекпен нәрестеге күтім жасауға кеңес береді. Бұл анаға түнгі ұйқының ұзақтығын арттыруға мүмкіндік береді.
3.3. Ұйқының сапасын жақсарту
Ұйқының ұзақтығы ғана емес, сапасы да маңызды. Акушерлер аналарға ұйқының сапасын жақсарту үшін келесі кеңестерді ұсынады:
Тыныштандыру әдістерін қолдану: Ұйқы алдында тыныс алу жаттығулары немесе медитация жасау арқылы ағзаны тыныштандырып, демалуға көмектесуге болады.
Жайлы орта құру: Ұйықтайтын бөлмені тыныш, салқын және қараңғы етіп ұстау ұсынылады. Жайлы төсек-орын да ұйқының сапасына әсер етеді.
3.4. Өзіне күтім жасау және стрессті басқару
Өзін-өзі күту босанғаннан кейінгі кезеңдегі шаршауды жеңуге көмектеседі. Акушерлер әйелдерге өзін-өзі күтуге уақыт бөлуді ұсынады:
Тынығуға уақыт бөлу: Аналар босанғаннан кейінгі күнделікті өмірде өздеріне де көңіл бөлуі керек. Жаңа хобби табу немесе тыныш жерде демалу олардың психикалық және физикалық жағдайын жақсартады.
Стрессті басқару: Акушерлер стресс пен эмоционалдық ауыртпалықты жеңілдету үшін аналарға демалу әдістерін үйретеді. Медитация, йога және тыныс алу жаттығулары осы кезеңде тиімді болуы мүмкін.
3.5. Дұрыс тамақтану және сұйықтық ішу
Ұйқының сапасы мен дененің қалпына келуі үшін дұрыс тамақтану да маңызды. Акушерлер әйелдерге босанғаннан кейін дұрыс және теңгерімді тамақтануды ұсынады.
Қоректік заттарға бай тағамдар: Ақуыздарға, дәрумендерге және минералдарға бай тағамдар ағзаның қалпына келуіне көмектеседі. Жеміс-жидектер, көкөністер және жаңғақтар сияқты пайдалы тағамдарды тұтыну әйелдің күшін қалпына келтіреді.
Көп сұйықтық ішу: Сұйықтық, әсіресе су, ағзаның қалпына келуіне және жалпы жағдайды жақсартуға көмектеседі.
- Шаршауды болдырмаудың жолдары
Акушерлер шаршаудың алдын алу үшін бірнеше маңызды ұсыныстар береді:
Жоспарлау: Аналар өз күндерін жоспарлап, демалуға уақыт бөлуді ұмытпауы керек. Нәресте күтімі мен үй шаруасындағы міндеттерді дұрыс ұйымдастыру арқылы демалуға мүмкіндік табуға болады.
Артық жүктемеден аулақ болу: Барлық міндеттерді бірден орындауға тырыспау керек. Әсіресе, босанғаннан кейінгі кезеңде дене күшін қалпына келтіру үшін уақыт қажет.
Көмек сұрау: Көмек сұраудан қорықпау қажет. Серіктес, туыстар немесе жақын достар әрқашан қолдау көрсетуге дайын болуы керек.
Қорытынды
Босанғаннан кейінгі кезеңде ұйқы мен демалыс әйелдің денсаулығы мен эмоционалдық күйін сақтауда маңызды рөл атқарады. Акушерлер аналарға демалысты дұрыс ұйымдастыру, ұйқының сапасын арттыру және шаршауды болдырмау жолдарын ұсынады. Көмек сұрау, міндеттерді бөлісу және өзіне күтім жасау арқылы әйелдер босанғаннан кейінгі кезеңде физикалық және психикалық тепе-теңдігін сақтай алады.
Авторы: Есембаев Жанар Мажиновна, старшая акушерка послеродовое отделение
Апетова Ардак Кимурановна, акушерка послеродовое отделение
ГКП на ПХВ Областной перинатальный центр г. Талдыкорган
